Физика пәнінен ҰБТ есептерін шығару әдістері .

 

Физика  пәнінен ҰБТ  есептерін шығару  әдістері . 

1.Үстіндегі  адамды қоса есептегендегі  массасы 100 кг қолшана биіктігі 8 м , ұзындығы 100 м  төбешіктен сырғанап түсті. Егер төбешіктің  етегінде  шананың жылдамдығы 10 м/с  және  бастапқы жылдамдығы  нөлге тең  болса,  қозғалыстың  орташа кедергі күші неге тең?                                                                                                                А)  5Н         В)  10Н        С) 30Н            Д) 45Н           Е) 15 Н

Берілгені:           Шешуі :

m=100  кг      Энергияның сақталу заңы бойынша:   Eп=Eк-Fк* l   , υ0=0

h=8 м                Fк* l  =   — mgh                                                           υ

l=100 м                Fк=   – mgh                                                     h

υ=10 м/с                                    l

т/к. F-?                Fк= 100 кг (10м/с )2-100 кг10 м/с28 м/с      30 Н.     Жауабы:  С

100 м

  1. Реактивті ұшақ 720 км/сағ жылдамдықпен ұшып келеді. Бір мезеттен бастап ұшақ 10 с бойы үдей  қозғалып,соңғы секундта 295 м жол жүреді. Ұшақтың  соңғы жылдамдығы    қандай болады ?

А) 300 м/с         В) 600 м/с        С) 400 м/с         Д)  500м/с      Е) 200 м/с

Берілгені :              Шешуі :

υ0=720 км/сағ      st= υ0t+   ;    st-1= υ0(t-1)-

t=10 c                  st— st-1=295

s=295 м                υ0t+ υ0(t-1)-  =295

υ —  ?                       υ0 10+50a-9 υ0-40,5a=295

υ0-9,5a=295  ;         υ0=200м/с

200-9,5a=295

a= =10 м/с2           

соңғы жылдамдық    υ= υ0+at

υ= 200м/с+10  м/с10 с =300 м/с  .                        Жауабы:  А

 

 

  1. Қозғалмай тұрған жолаушы  метрополитен экскалаторымен 1 мин, ал қозғалмайтын экскалатормен 3 мин көтеріледі. Қозғалыстағы  экскалатор арқылы жолаушының көтерілу уақыты  неге тең ?

А)  30 с     В) 45 с      С)  20 с      Д) 50 с      Е)  40 с

Берілгені :        Шешуі :

t1 =1 мин         s11t1   ;    s2 = υ2t2  ;     s=(υ12) t3 ;

t2= 3 мин            t3=     =         =      ;

t3 — ?

t3=  =0,75 мин;       t3=45 с .         Жауабы:    В

 

  1. Массасы 1 кг  суды  50 К-ге қыздырғанда  оның  массасының өзгерісі қандай  болады ?                          ( с=3*108м/с,       ссу=4200 Дж/кг0С)

А) 23кг      В) 23*10-12кг      С)   2,3*10-12кг      Д)  0,23*10-12кг      Е)  2,3кг

Берілгені:                      Шешгуі :

m=1кг                             m=;       E=Q=cсу mT ;                                                                                   T=50 К                           m=                                                                                                                    с=3*108м/с                     m=4200 Дж/кг0С1кг50К  2,310-12кг.       Жауабы : С                                             ссу=4200 Дж/кг0C                          (3108 м/с)2 

m  -?

 

  1. Массасы 2 кг тас тік жоғары  лақтырылған. Оның бастапқы  кинетикалық энергиясы  400Дж.  15 м биіктіктегі  жылдамдығын анықтаңыз.  (g=10м/с2)

А) 5 м/с         В) 7 м/с       С) 10 м/с      Д )0       Е) 14 м/с

Берілгені :               Шешуі : энергияның сақталу және айналу  заңы бойынша:

m=2кг                   Eбаст =   mgh                                                             h=15 м        Eбаст= 400  Дж           400= +21015;      =400-300;     mυ2=2100                          h=15м                     υ=   ;        υ=  =10  м/с                                                         υ

υ-  ?                                Жауабы : С

 

  1. Тастың салмағын 2 есе артттыру үшін  қажет үдеуді анықтаңыз.

А)  a=2g         В)   a=3g        С)  a=g       Д)    a=0        Е) a= g/2

Берілгені :               Шешуі :

2Р                           P=mg+ma   ;     2P=mg+ma ;      ma=2P — mg;

a-?                           a=  (2mg-mg) /m=  mg/m= g ;      a=g.         Жауабы:    С

  1. Кішкене шар тыныштық күйден көлбеу науаның бойымен домалап, алғашқы 1 секунд ішінде 10 см  жол жүреді.   Шардың   3с   ішінде жүрген жолы  неге тең болады ?

А)  9см                     В) 0,9 см       С) 45 см         Д) 900 с       Е) 90 см

Берілгені:                          Шешуі:

t1=1c                       a=  ;

s1=10cм                   s=   ;

t2=3c                      t1=1c;      a=  =  0,2м/с2

s2-?                        t2=3c ;     s=  = 0,9 м    ;     s= 90 см.           Жауабы :  Е

 

  1. UT=3B потенциалдар айырымында толығымен тежелетін электрондарды жұлып шығаратын жарықтың жиілігі қандай ? (фотоэффект  басталатын  жиілік                       ν 0=61014 Гц  ;   h=6,6310-34 Дж*с;    е=1,610-19Кл)

А)  14,31014  Гц      В) 13,21014  Гц      С) 15,4 1014  Гц    Д) 6 1014  Гц     Е) 12,1 1014  Гц

Берілгені:                                 Шешуі:

UT=3B                                   E=A    ;           h(ν- ν 0) =eU;

ν 0=6*1014 Гц                        hν= hν 0+ eU;        бұдан       ν= hν 0+eU     ;                                                                   h=6,63*10-34 Дж*с                                                                          h                                                                                                                                      

h=6,63*10-34 Дж*с       ν=6,6310-34 Джс  61014 Гц  + 1,610-19Кл 3B   = 13,21014  Гц                                                                                                                                                                   е=1,6*10-19Кл                                           6,63*10-34 Дж*с

ν-?                                                                                Жауабы :  В

 

 

 

  1. Тербелмелі контурдағы ең үлкен заряд шамасы qm , ал  ток күшінің  ең үлкен шамасы Im  болса, тербелмелі контур периоды  неге тең ?

А)  4π Im / qm          В)  2π Im  qm       С)  2π Im / qm          Д) 2π  qm / Im            Е)  4π  qm / Im                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                             Берілгені:                    Шешуі:                                                                                                                            qm                                           ω = Im / qm    ;         T=2π  =    2π      =        q                                                                                                                                                                                                    Im                                                            ω       Im / qm              Im                Жауабы:  Д                                                                                                                                   T-?

  1. Тербелмелі контурдағы  еркін тербелетін  зарядтың ең үлкен мәні  1 мкКл, ал ең үлкен  ток күші  10А. Контурдағы  тербеліс жиілігі  неге тең?

А)  10МГц                  В) 1,6МГц           С)3,2 МГц        Д)  5МГц        Е) 0,8МГц

Берілгені :       Шешуі:                                                                                                           qm=1 мкКл            T=2π qm/Im   ;   ν=        1                  ;

Im=10A                                                2π qm/Im

ν-?                   ν=          1                              = 1,6106  Гц=  1,6 МГц .     Жауабы: В

23,14110-6Кл /10A

11.Ток күшінің өзгеріс заңы   i=0,5sin1256t . Ток күшінің тербеліс жиілігі  неге тең ?

А)  400 Гц    В) 200 Гц     С) 500Гц    Д) 50Гц    Е)  1256 Гц

Берілгені:                    Шешуі:                                                                                                                i=0,5sin1256t             ω0 = 1256  ;      ω0 = 2π ν ;                                                                                                         T-?                             ν=     == 200 Гц                 Жауабы:  В

 

  1. Тербелмелі контур   108 Гц  резонанстық жиілікті катушкадан және сыйымдылығы   С  конденсатордан  тұрады. Резонанс кезіндегі  индуктивтілік кедергі  0,5кОм-ға тең.   Конденсатор сыйымдылығы   қандай болады ?

А) 25мкФ              В)2,510-11Ф            С) 50пФ        Д) 10-8Ф           Е) 1пФ

Берілгені:                 Шешуі :

ν=  *108 Гц          XC=XL   ;     XL=  =  ;

XL=0,5кОм             C= ;

C-?                        C=   =   510-11 Ф= 50 пФ .   Жауабы: С

 

 

  1. Т0 температурадағы идеал газ қысымы  р0  болды. Тұрақты массада және  тұрақты көлемде газ қысымын    -ге азайтты.  Осы кезде  температура қалай өзгереді ?

А) Т=Т0       В) Т=4Т0         C)   Т=3Т0      Д) Т=T0       Е)  Т=T0

Шешуі : изохоралық процесте  (V=const ) Шарль заңы бойынша                                                            = ;     ( p0— p0) =p0    ;  немесе   p  =0,75 po;   T= T0=  T0= T0                Жауабы: Д

14.ЭҚК-і   ε=6 В  , ішкі кедергісі  r=0,1 Ом  аккумулятор кедергісі  R=10,7 Ом  сыртқы тізбекке  қосылған.   5 минутта бүкіл тізбекте  бөлініп шығатын жылу мөлшері  қандай ?

А) 1000 Дж            В)  200 Дж        С)  5 кДж     Д) 10кДж      Е) 161 Дж

Берілгені:                 Шешуі :

ε=6 В                     Джоуль-Ленц заңы бойынша t  уақытта    r+R  тізбекте  бөлінетін r=0,1 Ом                 жылу мөлшері    Q=I2 (R+r)t ;    толық тізбек үшін Ом заңы                  R=10,7 Ом                      бойынша      I=  ;

t=5 мин                     Q=I2 (R+r)t=  (R+r)t=  t

Q=?                                               Q=  I2 ( R+r)t =    ε2           (R+r) t=    ε2      t    ;

(R+r)2                      R+r

Q=      (6В)2300 с = 1000 Дж  .          Жауабы: А

10,7 Ом+0,1 Ом

15.Индуктивтілігі  1,5*10-3 Гн және  сыйымдылығы 6*10-9  Ф болатын идеал  тербелмелі  контурда  1*104 электромагниттік тербелістер жасайтын уақыт аралығы неге тең ?

А) 0,3  π  c                 В)  0,03 π  c       С)  0,01    Д)  0,06 π  c            Е) 0,6 π  c

Берілгені:                 Шешуі :

L=1,5*10-3 Гн            T=2π  ;

C=6*10-9  Ф                 T=t/N;    ,бұдан    t=T N

N=1*104                        T=2π   1,5*10-3 Гн  *6*10-9  Ф  =2π*3*10-6 c

t-?                                t= 2π*3*10-6 c * 1*104 =0,06 π  c                          Жауабы: Д

 

 

  1. Тас 10 м/с жылдамдықпен тік жоғары қарай лақтырылған. Тастың кинетикалық энергиясының потенциялық энергиясына тең болу биіктігі қандай? (g=10 м/с2)

А) 1,5 м     В) 5,5 м          С) 2,5 м             Д) 4,5 м              Е)3,5 м

Берілгені:                 Шешуі :  Энергияның сақталу заңы бойынша:

υ0=10 м/с                mυ02  = mυ 12 +   mgh    ;             mυ12  =mgh     ;

Ek=Eп                                    2             2                                      2

т/к    h-?                   mυ02  =2mgh  ;                       h= υ02  ;      h=(10 м/с)     =2,5м

2                                                 4g             4*10 м/с2

Жауабы: С

17.Ұзындығы 0,15 м тогы бар өткізгіш модулі  В=0,4 Тл бір текті магнит өрісінің индукция векторына перпендикулляр орналастырылған. Өткізгіш Ампер күшінің бағытымен 0,025 м-ге орын ауыстырғанда 12мДж жұмыс істелді. Өткізгіштегі ток күші қандай?

А) 6А       В)8А        С)10А          Д) 2А       Е)4А

Берілгені:                 Шешуі

l=0,15м                 A=Fs;       FA=IBl       ; A= IBls

В=0,4 Тл                 I=

s=0,025 м              I=   12*10 -3  Дж                  =  8A                                Жауабы: B

I=?                              0,4 Тл * 0,15м*0,025 м

  1. 18. ЭҚК –і 4,5 В , ішкі кедергісі r= 1,5 Ом ток көзіне  R1  = R2 =10 Ом  , R 3=2,5  Ом өткізгіштер  жалғанған. Тізбектің жалпы  ток күші неге тең ?

А)  1А       В)  0,75 А       С)  1,5 А        Д) 2А     Е) 0,5 А

Берілгені:                 Шешуі:  толық тізбек үшін Ом заңы :

ε=4,5 В                          I=    ε            ;        R1, 2  =5 Ом  (параллель)   ,

r= 1,5 Ом                             Rж +r

R1  = R2 =10 Ом   ;   Rж= R1, 2 + R 3   (тізбектей )    

R 3=2,5 Ом                 I=     4,5 В                       =  0,5 A

I-?                                      7,5 Ом  +1,5 Ом

Жауабы: E

 

  1. Бастапқы температурасы Т0 болатын 1 моль бір атомды идеал газдың көлемін изобаралық жолмен 3 есе арттыру үшін қажетті жылу мөлшері    неге тең болады ?

А) 6RТ0         В) 6RТ0          С)  5RТ0             Д) RТ0             Е)4RТ0

Берілгені:                 Шешуі:   термодинамиканың   бірінші заңы бойынша :

Т0                      Q=   U+A ;    U= R   T ;     A=p  V ;    Q= R   T+ p     V ;

ν=1моль           p=const ;    p   V=R   T ;     Q= R  T+  V= V ;        V=V 1–V0

V1=3V0               V=3V0— V0 =2V0 ;        Q= p*2V0= 5pV0=  5RT1

Q-?                                                                                        Жауабы: С

 

20.Сыйымдылықтары  4мкФ параллель қосылған 20 конденсатордан тұратын  батарейка разрядталғанда 10 Дж жылу бөлінсе, конденсатор пластиналары арасындағы  потенциалдар айырымы қандай болады ?

А)  250В        В)  220 В      С)127 В     Д)  500 В        Е)  25 В

Берілгені:                 Шешуі:

C1=4мкФ            Wp= CU2       ;  U=   2Wр      ;     Cж=20 С1=20*4*10-6 Ф= 80*10-6 Ф

n=20                          2                  C             (конденсаторларды параллель жалғау)

Q=10 Дж                        Q=Wp  ;       U=    2*10 Дж       =500 B .         Жауабы: Д

U-?                                                                80*10-6 Ф