Алюминий және оның қосылыстары

Сабақтың тақырыбы: Алюминий және оның қосылыстары

Сабақтың мақсаты:

Екідайлы элементтер жайлы білімді сатылай кешенді талдай отырып дамыту. Алюминиийді мысалға ала отырып жай зат ретіндегі қасиеттерін,қосылыстары олардың қолданылуы туралы мәлімет алу.

 

Сабақтың міндеті: 1.Екідайлы элементтер табиғатын оқып-үйрену

  1. Алюминиий оның қосылыстарымен танысу

                                3.Тірек-сызбаны есеп шығаруда қолдана білу

 

Сабақтың әдісі:    жаңа сабақ

Сабақтың әдісі:   Сатылай кешенді талдау технологиясы

Көрнекілігі:         Периодтық кесте, қымбат, бағалы тастар (жинақ), тау жыныстары(жинақ),

                     Al сымды қыздыру(44 сурет). Алюминий (жинақ), Al қолдану (45 сурет)

 

Сабақтың жүру барысы:

Болмаса да айтарлықтай салмағым

Көп металдан ардақтымын алдамын

Ұшақ болып аспанға ұшып, қалықтап,

Жердің жүзін,көк аспанды шарладым.

 

Дюралюмин дейтін менің қоспамды,

Әспеттейді химияның достары

Тұрмыста үстел,ыдыс-аяқ кереует,

Бағандардың бұйдаларын қостым мен

 

Қағаз да мен кәмпит,шайды сәндеген

Токқа балқып келіп тұрған ән де мен

 

  • Өлең жолдарына талдау жасап, мысалдар келтіру арқылы шешуін табу.

 

 

Периодтық жүйедегі орны

1.Химиялық таңбасы- Al

2.Реттік нөмірі- 13

3.Ar(Al)- 27

4.Период нөмірі- ІІІ (кіші)

5.Топ нөмірі-ІІІ (негізгі)

 

Атом құрылысы:

1.Ядро заряды- +13

2.Электрон саны- 13

3.Протон саны- 13

4.Нейтрон саны -14

5.Энергетикалық деңгей саны -3

6.Валенттілік электрондары- 3

  1. Электрондық конфигурациясы 1s2 /2s22P6/3s2 3p1

 

 

Табиғатта кездесуі:

1.Өзгемен салыстарғанда алатын орны- І

2.Өзге элементтермен салыстарғанда алатын орны-ІІІ (O2,Si)

3.Алюмосиликаттар (Al, O2, Si, Сілті Me,Сілті.жер Me)

4.Каолинит (H2O3· 2SiO2· 2H2O) саз балшық

5.Корунд (Al2O3) өте қатты, рубин(қызыл), аметист(күлгін),сапфир (көк) 43 сурет

  1. Боксит (Al2O3 · nH2O)

7.Қазақстанда кездесетін кен орындары: Қостанай,Ақтөбе облыстарында

 

 

                         Физикалық

                              m- күмістей ақ, Me, p=2.7 г/см3

                                          Электр жылу өткізгіш(Ag,Cu); T қайнау=6500С

                           Кристал торы-көлемді орталық куб.

 

Қасиеті

 

 

 

Химиялық

                          1.Белсенді Me (Mek акт. қатары) бірақ алюминий ыдыс +O2; H2

 2.4Al0 +3 =

Al— тотықсыздандырғыш

Al2O3 –қабықша қалыңдығы: 0,00001мм

Al2O3 –күңгірт m, жемірілуге тұрақты

 

 

 4.

                           5.

 

                               6.

 

                          

                            8.2Al+Fe2O3=Al2O3 +2Fe+3241кДж

 

 

 

 

 

 

Қосылыстары:

  1. Al2O3 ф.қ. Т-ақ, Тб.= 20500С

Кристал торы-атомдық  байланыс-ковалентті

 (зат берік,қатты)

Al2O3—  суда  ерімейді, онымен әрекеттеспейді

Х.қ. Al2O3+6HCl 2AlCl3+3H2O

        Al2O3 +6NaOH 2Na3AlO3+3H2O

 

Қолданылуы: Электролиз арқылы   ме Al алу.

                         Жасанды кристалдар,лазер жасау үшін

                         Рубин,сапфир

  1. Al(OH)2 T-ақ, суда ерімейді

     Алу: AlCl3+3NaOH=Al(OH)3↓ +3NaCl

                                         Ақ ірімшік

                                                     тәрізді

                                                  сапал. Реакция

Х.қ.  1.Al(OH)3↓+3HNO3=Al(NO3)3 +3H2O

  1. Al(OH)3 ↓+NaOH= NaAlO2 +2H2O
  2. 2Al(OH)3 Al2O3+3H2O

         4.Al  тұздары әлсіз негіз тұздары ретінде сатылап диссоциаланады. (қышқыл орта көрсетеді)