Есеп шоттарды экономикалық белгісі бойынша саралау.

Есеп шоттарды экономикалық белгісі бойынша саралау.

Мұндай саралау объект есебінде шаруашылық процестеріндегі атқарар рөлін бейнелейді. Ол есеп шоттар мазмұнын зерттеп білуге, оларды есеп шоттар жоспарын дұрыс орналастыруға көмектеседі.
Бухгалтерлік есеп шоттарының бәрін олардың экономикалық мазмұнына қарай негізгі екі топқа бөлшектеген жөн:
1. Шаруашылық активтері мен процестерінің өндірісті,
айналуы  мен бөлінуін көрсететін есепшоттар;

  1. Шаруашылық активтері көздерінің (меншікті және жұмылдырылған) есеп шоты

Есепшоттардың қолданылып жүрген бас жоспарының номенклатурасына сәйкес бухгалтерлік есеп шоттарын олардың экономикалық белгісіне қарай саралау былайша болады:
Шаруашылық активтері мен процестерінің есеп шоттары.
І. Айналыстан сыртқары активтер.

  1. Мүлікті – материалдық және материалдық емес активтер:

«Негізгі құралдар», «Негізгі құралдардың тозуы», «Материалдық емес активтер» «Материалдық емес активтердің тозуы», «Еншілес (тәуелді) серіктестіктерге инвестиция  және бірлесе бақыланатын заңды тұлғалар».
ІІ. Ағымдағы активтер.

  1. Қысқалы тауар–материалдар қоры. Бөлікшелер есеп шоттары:

20 «Материалдар»;
21 «Аяқталмаған өндіріс»;
22 «Тауарлар»;
ІІІ. Дебиторлық берешек және басқа да активтер.
Бөлікшелер есеп шоттары:

  1. «Сатып алушылар мен заказ берушілер берешегі»;
  2. «Күманды борыш бойынша резервтер»;
  3. «Еншілес (тәуелді) серіктестіктердің дебиторлық берешегі»;
  4. «Басқа да дебиторлық берешек»;
  5. «Болашақ кезеңдердің шығындары»;
  6. «Берілген аванстар»;
  7. Ақша қаражаты.
    Бөлікшелер  есеп шоттары:
    40   «Қаржы инвестициясы»;
    41   «Жолда жүрген аударма ақша»;
  8. «Банктердегі арнаулы есеп шоттардағы ақша қаражаты»;
  9. «Валюта есеп шотындағы қолма–қол ақша»;
  10. «Есеп айырысу есеп шотындағы қолма–қол ақша»;
  11. «Кассадағы қолма–қол ақша»;
  12. Жеке меншік капиталы.
    Бөлікшелер есеп шоттары:
  13. «Жарғылық капитал»;
  14. «Төленбеген капитал»;
  15. «Алынған     капитал»;
  16. «Қосымша төленген капитал»;
  17. «Қосымша төленбеген капитал »;
  18. «Резервтегі капитал»;
  19. «Бөлінбеген табыс (жабылмаған шығын)»;
  20. «Жиынтық табыс (шығын)»;

VІ. Міндеттемелер.
Бөлікшелер есеп шоттары:

  1. «Несиелер»;

62   «Дивидендтер бойынша есеп айырысу»;

  1. «Бюджетпен есеп айырысу»;
  2. «Кредиторлық берешек»;

66   «Алынған аванстар»;

  1. «Өнім тапсырушылармен және мердігерлермен есеп айырысу»;
  2. «Басқада кредиторлық берешек»;

VІІ. Табыс.
Бөлікшелер есеп шоттары:
70   «Негізгі қызметтен түскен табыс»;

  1. «Сатылған тауарлардан қайтарылғандар және саудадағы жеңілдік»;
  2. «Негізгі емес қызметтен түскен табыс»;

VІІІ. Шығындар.
Бөлікшелер есеп шоттары: