Мемлекет функциялары, құрылымы мен басқарылуы.

Сабақтың тақырыбы:§ 24-25. Мемлекет функциялары, құрылымы мен басқарылуы.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік:оқушыларға мемлекеттің құрылым түрлеріне: унитарлы мемлекет, федерация және конфедерация түрлеріне  түсінік беру.

Тәрбиелік: оқушыларды  өз ойын ашық айтуына, саяси өмірге белсене араласуына ықпал ете отырып,патриоттыққа тәрбиелеу.

Дамытушылық: оқушы бойына жауапкершілік принципін қалыптастыру.

Көрнекілігі: тірек сызбалар.

Әдісі:тірек сызбаларды пайдалана отырып баяндау, өзара белсенділікті арттыру.

Түрі: аралас сабақ

Сабақтың барысы:

  1. Ұйымдастыру кезең

а) сәлемдесу

б) сабаққа дайындығын тексеру

в) оқушылар назарын сабаққа аудару

 

  1. Үй тапсырмасын тексеру
  2. А.Смиттің сипаттамасы бойынша мемлекеттің қандай атқаратын функциялары бар?
  3. Билікке келудің қандай жолдары бар?
  4. Монархия дегеніміз не?
  5. Президенттік пен парламенттік басқару формасының ұстанымдарын атандар?
  6. Диктатура дегеніміз не?

 

  1. Білімдерін жан жақты тексеру

 

 

Мемлекетті басқару формалары
Монархия
Республика
Диктатура
Өзі билейді
Заңсыз жолмен келген адамдар тобы
Қоғамдық жалпыхалықтық

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  1. Оқушыларды жаңа сабаққа дайындау

Сабақтың тақырыбын, мақсатын баяндау.

Оқушылар назарын сабаққа аудару.

  1. Жаңа сабақты түсіндіру

Сабақ жоспары:

  1. Мемлекеттік құрылудың әртүрлілігі.
  2. Унитарлы мемлекет
  3. Федерация және конфедерация

Биліктің орталықтандырылу деңгейіне қарай көпұлтты мемлекеттер мен мемлекетаралық одақтардың құрылымдары әр түрлі болады.

Көпшілік елдерде билікті орталық (ұлттық) және жергілікті органдар арасында саяси және әкімшілік шекараластыру жүзеге асырылған.Әр ел өзгелерден биліктің орталықтандырылу деңгейімен ерекшеленеді.

Негізгі билік орталық үкіметтің уысына шоғырланған, өңірлік және жергілікті органдарға, заңға сай, белгілі бір мөлшерде билік берілгенімен олар орталыққа тәуелді және оған есеп беретін құрылымды мемлекетті унитарлы мемлекет дейміз.Биліктің бұлай бөлінуінде орталық үкімет толығымен егеменді әрекет етеді, халықаралық және ішкі істерде конституцияға сай, толыққанды билік жүргізеді.

Дүние жүзіндегі унитарлы мемлекеттер қатарында Франция, Жапония, Түркия, Иордания, Уругвай, т.б. бар.

Федерация (лат.foedaratio- одақ, бірлестік)-бірнеше мемлекеттік түзілімдердің бірігіп, бір одақтық тұтастықты құрауынан тұратын мемлекеттік құрылу түрі.

Федерацияның аумағы оған кіретін мемлекеттік түзілімдер аумақтарының жиынтығынан тұрады.

Федерациялық мемлекеттердің үлкен бір тобы ұлттық аумақтық ұстаным бойынша құрылған. Олардың ішіндегі ең ірісі-Ресей Федерациясы. Ресей Федерациясында аумақтық-әкімшілік бірліктерден басқа, ұлттық белгілері бойынша түзілген 21 республика бар.

Конфедерация (лат. Confoederare –шартпен байланысқан, біріккен)-тәуелсіздігін сақтай отырып, өздерінің кейбір әрекеттерін үйлестіру үшін біріккен мемлекеттердің одағы.

Конфедерациялық одаққа біріккен елдер, әдетте, сыртқы саясатты бірігіп жүргізеді, көбіне әскери одақтар құрады. Конфедерацияның құрамына кемінде екі, кейде ондаған елдер кіруі мүмкін. Дүние жүзіндегі ең ірі конфедерацияның мысалы ретінде Ұлыбритания Достығын алуға болады.Бұл саяси-экономикалық бірлестікке 49 тәуелсіз мемлекет және Ұлыбританияға, Аустралия мен Жаңа Зеландияға тәуелді аумақтар кіреді. Достастықтың орталығы-Ұлыбритания.

  1. Жаңа сабақты меңгергендігін тексеру:
  2. Унитарлы мемлекет дегеніміз не?
  3. Дүниежүзіндегі унитарлы мемлекет қатарына қандай мемлекеттер кіреді?
  4. Федерация дегеніміз не?
  5. Жаңа материалды бекіту:

Конфедерация дегеніміз не?

  1. Үйге тапсырма:§ 25. Мемлекеттің құрылым түрлері: унитарлы мемлекет, федерация және конфедерация.
  2. Бағалау: