Физика пәнінене ҰБТ – де кездесетін кейбір есептердің шығару жолдары:
Физика пәнінене ҰБТ – де кездесетін кейбір есептердің
шығару жолдары:
Есеп шығару – ой жұмысы. Физикалық есеп – физикадағы заңдылықтар, ережелер, формулаларды меңгеруге, оларды қолдана білуге дағдыландаруға, ойлау қабілетін
дамытуға бағытталған жағдаят. Қиындығы жоғары есептерді шығару үшін жан – жақты жүйелі білім қажет. Кейбір тараулардағы осындай есептердің шығарылу жолдарын қарастырайық.
№1 Доп көкжиекке 300 бұрыш жасай 10 м/с жылдамдықпен лақтырылған. Лақтырылған соң 0,8 с уақыт ішіндегі доп жылдамдығының модулі ( cos 300 = 0,87 ; sin 300 = 0,5 ; g = 10 м/с2 )
А) 2 м/с В) 8,3 м/с С) 8,7 м/с Д) 9,2 м/с Е) 12,8 м/с
Шығарылуы: Берілгені : = 10 м/с ; t = 0,8 c ; = 300 .
Табу керек:
Шешуі : Жылдамдықтың Х осіндегі проекциясы : =
10 м/с 0,87 = 8, 7 м/с
Жылдамдықтың У осіндегі проекциясы : =
10 м/с 0,5 – 10 м/с2 0,8 = — 3 м/с
9,2 м/с Дұрыс жауап : Д
№ 2 Ауырлық күші оның Жер бетіндегі мәнінің 36% — ін құрайды. Оның Жер бетінен биіктігі : (Жер радиусы 6300 км)
А) 5000 км В) 4000 км С) 3600 км Д) 4200 км Е) 4600 км Шығарылуы : Берілгені : ;
Табу керек : һ
Шешуі: Жер бетіндегі тарту күші : (1 )
һ биіктіктегі тарту күші : (2)
(1) және (2) формулалардың қатынасын алатын болсақ:
⇒ ⇒ ⇒
( )2 = ( )2 ⇒ = ⇒ = 4200 км
№3. Массасы 1,5 т автомобиль көлбеулік бұрышы 300 жолмен жоғары қарай 15 кН тарту күші әрекетінен 0,5 м/с2 үдеумен жоғары көтеріледі. Автомобиль дөңгелегінің жолмен үйкеліс коэффициенті:
( cos 300 = 0,87 ; sin 300 = 0,5 ; g = 10 м/с2 )
А) 0,45 В) 0,3 С) 0,52 Д) 0,2 Е) 0,1
Шығарылуы: Берілгені : m = 1,5 т = 1,5 103 кг ; = 300 ; 2 ;
Ғт = 15 103 H . Табу керек:
Шешуі: Ньютонның ІІ заңын пайдаланып:
Осыдан,
= Дұрыс жауап : С
№4. 3 моль біратомды идеал газға изохоралық процесте 10 кДж жылу бергенде , газ молекулаларының орташа квадраттық жылдамдығы 3 есе артса , газдың соңғы температурасы:
А) 500 К В) 100 К С) 300 К Д) 400 К Е) 200 К
Шығарылуы: Берілгені: V = const ; ; Q = 104 Дж ; Табу керек : Т2
Шығарылуы: Молекулалардың орташа квадраттық жылдамдығы 3 есе артса , температура 9 есе артады , себебі мына формуладан , яғни Т2 =9T1 ⇒ T1 =
Изохоралық процесс кезінде газ жұмысы А/ = 0 ,
T1 – ді қоятын болсақ, Q = = =
Осыдан Т2 – ні табатын болсақ , = 300 К
Дұрыс жауап : С
№5. Оқтың бастапқы жылдамдығы 600 м/с , массасы 10 г. Егер траекторияның ең жоғарғы нүктесіндегі оның кинетикалық энергиясы 450 Дж болса, мылтық ұңғысынан көкжиекке қандай бұрышпен ұшып шыққан:
А) 600 В) 300 С) 1800 Д) 450 Е) 900
Шығарылуы : Берілгені : = 600 м/с ; m = 10 г ; Ек = 450 Дж
Табу керек:
Шешуі : Траекторияның ең жоғарғы нүктесінде , ал
Сондықтан =
Бұдан, cos = ; = 600 . Дұрыс жауап : А
№6. Қараңғыды кедергісі R = 25 кОм фоторезисторға кедергісі r = 5 кОм резисторды тізбектей қосты. Фоторезисторды жарықтандырғанда тізбектегі ток күші ( ток көзінің бастапқы кернеуінде) 4 есе артты. Фоторезистор кедергісінің азаюы:
А) 5 есе В) 10 есе С) 8 есе Д) 4 есе Е) 6 есе
Шығарылуы: Берілгені : R = 25 кОм ; r = 5 кОм ; I2 = 4 I1 .
Табу керек:
Шешуі: Өткізгіштер тізбектей жалғанған . І жағдай үшін:
II жағдай үшін: Осы екеуінің қатынасы аламыз ⇒ ⇒ ⇒ = = 2,5 кОм .
Бұдан = Дұрыс жауап : В
№7. Тізбектің ішкі кедергісіндегі кернеу кедергісі 5 Ом жүктемедегі кернеуден 10 есе кем. Ток көзінің ЭҚК – і 11 В болса, тізбектегі ток күші:
А) 1 А В) 5 А С ) 2 А Д) 4 А Е) 3 А
Шығарылуы: Берілгені : ; R = 5 Ом ; = 11 В
Табу керек : І
Шешуі : Ток көзінің = ⇒ = ⇒ = 11 ⇒ = 1 В
= 10 1 В = 10 В Бұдан = Дұрыс жауап : С
№8. Орамның кедергісі 10 Ом , индуктивтілігі 2 Гн соленоид темір өзекшесімен алғашында кернеуі 20 В тұрақты ток желісіне , содан соң әсерлік мәні 20 В , жиілігі 0,4 кГц айнымалы ток желісіне қосылған соленоид арқылы өтетін ток мәні ( бірінші жағдай үшін ) ; токтың амплитудасы ( екінші жағдай үшін ):
А) 2 А ; 2,4 мА В) 2 А ; 10 мА С) 2А ; 10 А Д) 2 А ; 5,6 мА Е) 2 А ; 3,4 мА
Шығарылуы : 1 – жағдайда :
2) Дұрыс жауап : Д
№9. Энергиясы W зарядталған кернеу көзінен ажыратылған жазық конденсатордан диэлектрик өтімділігі диэлектрик пластинасын суырып алу үшін жасалатын жұмыс:
А) В) С) Д) Е)
Шығарылуы: Жұмыс А =
Кернеу көзінен ажыратылған конденсатор энергиясы,
; W = = және диэлектрик өтімділігі –ге тең конденсатор энергиясы
= = A = – = (1 — ) =
№10. Массасы 32 г мыс кесегінің барлық электрондарының зарядын анықтаңыз. Мыстың атомдық массасы 64 г/моль , электрон заряды 1,6 ·10 -19 Кл , мыстың Менделеев кестедегі реттік нөмірі 29 . ( NА = 6,02 ·1023 моль -1 )
А) 2,8·106 Кл В) 1,4 ·106 Кл С) 1,4·10-6 Кл Д) 4,2·106 Кл Е) 2,8·10-6 Кл Шығарылуы : q = ZeN = 1,4·106 Кл . Дұрыс жауап : В
Жалғасы бар.