«Азот оксидтері. Азот қышқылы»

Тақырыбы: «Азот оксидтері. Азот қышқылы»

Сабақтың мақсаты:

  1. Білімділік: Оқушыларды білімін хабардар етіп қана қоймай,

оларға тың мәліметтер беріп, білімді қалыптастыру.

  1. Тәрбиелік: Адамгершілікке тәрбиелеу, еңбекке баулу.
  2. Дамытушылық: Жалпы қабілеттілікті дамыту.

керек заттар   Оқулық, Менделеев кестесі, үлестірме қағаздар,

сынауық, реактивтер: азот қышқылы, лакмус,

метилоранж, фенолфталеин.

Сабақтың барысы:

  1. Ұйымдастыру: а) Салемдесу;

                                ә) Бар жоқты белгілеу; 

                                б) Кабинет тазалығын тексеру.

  1. II. Үй тапсырмасын сұрау: а) Аммиак

                                                  ә) Аммоний тұздары

III.Үй тапсырмасын пысықтау:

Бер: V(N2) = 56л      Шешуі:

W (NH3) = 50%            56л                Хмоль

Т/К: V(NH3)-?                 N2+ 3H2= 2NH3

m(NH3)-?               22,4л          2моль

 

56л*2моль

Х=                     = 5моль     m(NH3)= VМ=5моль*34г/моль=170г

22,4л/моль

жауабы:  V= 5моль    m(NH3)= 170г

IV.Жаңа сабаққа кіріспе: Аммиактың, аммоний тұздарының қаситтерімен таныстық. Енді азот оксидтерінің, азот қышқылы -ның қасиеттерімен егжей-тегжейлі танысу.

  1. Жаңа сабақ: Азот N2 оттекпен бірнеше оксид түзеді,

(NO, NO2 )

NO – атмосфера азотынан найзағай

жарқылдағанда п.б

NO – түссіз, суда аз ериді, газ. Тұз түзбейтін оксид.

NO2 – өткір иісті, тұншықтырғыш, қоңыр түсті, улы газ.

2NO +O2  =2NO2

NO2  — адам адам қанындағы гемоглабинді

азайтады

көзге зиянды

Физиологиялық әсері

 

Өсімдіктерден алынатын өнімнің түсімі төмендейді

NO2 – белсенді тотықтырғыш

сумен әр-ді

Химиялық қасиеті

 

4NO2 +  O2 +2H2 O = 4HNO3

+5               +3

2NO2  + H2 O = HNO3 + HNO2

азот        азотты

қышқылы    қышқыл

Азот қышқылы

 

+5 тотығу дәрежесін көрсетеді.

HNO3                         бір негізді

оттекті қышқыл

Алынуы:     Лабораторияда:  2NaNO3 + H2SO4 = Na2SO4 + 2HNO3

Физикалық қасиеті       түссіз

өзіне тән иісі бар сұйықтық

Р=1,51 г/см3

Т= -42оС кристалл болып қатады, Т= 86оС қайнайды

                     

Суда жақсы ериді, ұзақ сақталса қызғылт қоңыр түске айналады.

Ауада «түтінденеді», буы ылғалды өзіне тартып, майда тұман тамшыларына айнал.

молекуласы  тұрақсыз.

Химиялық қасиеттері: 

        4HNO3 = 4NO2 +  O2 +2H2 O

CuO +2HNO3 = Cu (NO3)2 + H2 O

CuO + 2H+ = Cu2+ +H2 O

Cu(OH)2 +2HNO3 = Cu (NO3)2 +2H2 O

Cu(OH)2+ 2H+ = Cu2+ + 2H2 O

+5        +2                       +4

Cuо + 4HNO3 = Cu (NO3)2 +2NO2 +2H2 O

+2

Cuо  — 2е= Cu                 1   тотығады

+5               +4

N + е= N                       2   тотықсызданады

 

Азот тыңайтқыштары                             HNO3                         Реактивтік оттынның

Қолданылуы         тотықтырғышы ретінде

 

Бояулар,                 Қопарылғыш          Асыл металдарды           Талшықтар,                 Нитраттар

дәрі-дәрмектер        заттар                       өңдеу                                пластмассалар,

кинопленка

  1. VI. Жаңа сабақты пысықтау:

N2        NH3       NO        NO2       HNO3        Cu (NO3)2

VII. Қорытынды:  Азот қышқылы – күшті тотықтырғыш. Ол қышқылдарға тән қасиет көрсетеді. Азот қышқылы металдармен әрекеттескенде сутек газын бөлмейді, түзілетін өнімдері: NO, N2, NO2. Азот оттекпен бірнеше оксид түзеді. Азот қышқылы – химия өнеркәсібінің негізгі өнімдерінің бірі.

VIII. Үйге тапсырма беру: №15,16 оқу. №5-6 есеп 58 бет.