Оксидтердің жіктелуі, аталуы мен алу жолдары.

Сабақтың тақырыбы: Оксидтердің жіктелуі, аталуы мен алу жолдары.

Сабақтың мақсаты: 1.Оқушыларға оксидердің құрамы, қасиет-тері, оксидтердің бір-бірінен айырмашылығы, қолданылуы тура-лы түсіндіру, оксидтерді жіктеуге, салыстыруға, химиялық реак-ция теңдеулерін жазып, теңестіре білуге баулу.

2. Оқушылардың іскерлігін, өз бетімен ізденуін, ой-өрісін, шы-ғармашылық мүмкіндігін дамыту, ғылыми көзқарасын қалып-тастыру.
3. Өз бетімен жұмыс істеп,өз білімін өзі тексеріп, бағалай білуге үйрету. Өздігінен талпынып,жауапкершілікпен сезінетін саналы, өнегелі ұрпақ тәрбиелеу.

Сабақ көрнекілігі: таблицалар, тірек-сызбанұсқаулар, үлестірме тест сұрақтары, деңгейлі тапсырмалар.

Сабақ әдісі: Сұрақ-жауап өзін өзі басқару, жеке топтық, ұжымдық жұмыс.

Сбақтың жоспарын тақтаға ілу.

• Тест
• Сөзжұмбақ шешу
• Жаңа сабақ
• Өзіндік жұмыс
• Екеу ара жұмыс
• Деңгейлі тапсырма
• Топ жұмысы
• Шығармашылық жұмыс
• Қорытынды

Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі (1-2мин)

ІІ. Үй жұмысын тест жұмысы, сөзжұмбақ арқылы оқушылардың өткен сабақ бойынша білімдерін тиянақтау.

Тест.

1. Сутегі атом қышқыл қалдығынан тұратын күрделі зат.

а) оксид

б) қышқыл

в) тұз

2. Заттардың оттегінде жануы.

а) жану

б) тотығу

в) газ бөлу

3. Бинарлы қосылыс

а) СО2

б) Н2СО3

в) СН3ОН

4. Н2SО4 құрамындағы қышқыл қалдығының валенттілігі.

а) ІІІ

б) І

в) ІІ

5. Қай қышқыл түрі силикаттар деп аталады.

а) күкірт қышқылы

б) көмір қышқылы

в) керми қышқылы

6. Металл атомы орын басуға бейім, сутегі атомы қышқыл қалдығынан тұратын күрделі зат.

а) тұз

б) қышқыл

в) оксид

7. 7. Адам ағзасындағы судың мөлшері

а) 60-65%

б) 65-70%

в) 70-75%

8. Ең жеңіл газ

а) мыс

б) сутегі

в) оттегі

9. Қай қышқыл тұзы корбанаттар деп аталады.

а) күкірт

б) күкірт

в) азот қышқылы

10. Электрохимиялық кернеу қатарын жасаған ғалым

а) Бекетов

б) Пруст

в) Менделеев

Жауабы:

СӨЗЖҰМБАҚ

1. Табиғатта ең  көп  таралған  элемент
2. Актив металл
3. Мыстың латынша  аты
4. Алғашқы көмек  көрсетілгенде  қолданылатын  элемент
5. Сутегіні бөліп  алу  ғылыми  түрде  қалай  аталады?

(Сөзжұмбақ  шешу  арқылы  жаңа  сабақ  тақырыбын  ашу)

ІІІ.Жаңа  сабақ  Оксидттердің  жіктелуі  аталуы  мен  алу жолдары.

Заттар

Жай  заттар                                          Күрделі  заттар

Металдар  бейметалдар          оксидтер  негіздер  қышқылдар  тұздар

Na,  Ca,  K        S, C,  N                  Na2О        NаОН      Н2SО4                             Hа2SО4

негіздік оксидтер                                                    қышқылдық оксидтер

Са О          Са (ОН)2                                                                                        SO₃             H₂SO₄

СuО          Сu (OH)₂                                                                           P₂O₅           H₃PO₄

Cr»O         Cr (OH)₂                                                                           Сr^VIO3        H₂CrO₄

Mn»O        Mn (OH)₂                                                M^VIIn₂O₇         HMnO₄

Заттардың жануы                                          Күрделі заттардың айырылуы

Жай зат жанғанда  Күрделі зат

жанғанда                       Ерімейтін               Қышқыл

негіз                       H₂SO₄

2C₂H₂+5O₂                      Cu(OH)₂                SO₃+H₂O

4P+O₂        2P₂O₅      4CO₂+2H₂O                ^t    CuO+H2O                                            

Тұздар

CaCO₃       CaO+CO₂

Оксидттердің аталуы

MgO – магний оксиді

AI₂O₃ – алюминий оксиді

Си2О – мыс (І) оксиді                 ауыспалы            FeO – темір (ІІ) оксиді.

валентті

СиО – мыс (ІІ) оксиді                                               Fe₂O₃ – темір (ІІ) оксиді.

Оксидтердің жіктелуі

ОКСИДТЕР

Негіздік оксидттер         Екідайлы оксидттер        Қышқылдық оксидттер

СаО – калций оксиді     AI₂O₃-алюминий оксиді   SO₃— күкірт оксиді

CиO – мыс оксиді          ZnO – мырыш оксиді        Р₂О₅— фосфор оксиді

1. Өзіндік жұмыс

Мына оксидтерді жіктеп, аттарын атаңдар

Өз бетінше жаңа тақырыпты меңгерту.

CO₂, SiO₂, MnO₂, CrO₃, BaO, NO₂, AI₂O₃, Cr₂O₃, CO, Na₂O

Жауабы:

Металл                                               Бейметалл оксиді

MnO₂ — марганец диоксиді                     CO₂ – көміртек диоксиді

BaO – барий оксиді                                 SiO₂ – кремний диоксиді

Cr₂O₃– дихром триоксиді                       N₂O – диазот триоксиді

AI₂O₃ – диалюминий триоксиді             CrO₃– хром триоксиді

Na₂O — динатрий оксиді                          P₂O₅ – дифосфор пентаоксиді

Оқушылар бірін-бірі тексеріп бағалайды. (тақтадағы дұрыс жауабына қарап)

1. Екеуара жұмыс (оқушылар бірлесе отырып реакция теңдеулерін аяқ-тайды)

1) P₂O₅ + ……       H₃PO₄

2) Na₂O + ……        NaOH

3) K₂O + ……       KCI+H₂O

4) PH₃ +……        P₂O₅+H₂O

5) SO₃ + ……         Na₂SO₄+H₂O

6) CaO + ……        CaSiO₃

Жауабы: (дұрыс жауаптары арқылы білімдері тексеріліп бағаланады)

1) P₂O₅ +3 H₂O         2 H₃PO₄

2) Na₂O + H₂O          2 NaOH

3) K₂O +2Н СI          2 K СI + H₂O

4) 2 PH₃ +4 O₂               P₂O₅+3 H₂O

5) SO₃ + 2 NaOH        Na₂ SO₄+ H₂O

6) CaO + SiO₂             CaSiO₃

VІ. Үшдеңгейлі тапсырма (тапсырманы орындауды оқушылар бір уақыттай бастайды, әрқайсысы өз білім шыңына, өз қабілеттеріне қарай жетеді)

Жауабы:

Үшдеңгейлі тапсырма

VII. Топ жұмысы

Топ жұмысы бойынша оқушылар айналуларды іске асырады.

І топ    1) Cu+CuO        CuSO4       Cu(OH)2       CuO        Cu

ІІ топ   2) P        P₂O₅        H₃PO₄        Ca₃(PO₄)₂

ІІІ топ  3) Li+Li₂O          LiOH           Li₂SO₄

ІV топ  4) Fe         Fe₂O₃          FeCI₃        Fe(OH)₃         Fe₂O₃         Fe

Жауабы:

І топ

1) 2Cu+ O₂           2 CuO

2) CuO+H₂SO₄         CuSO₄+H₂O

3) CuSO₄+2NaOH       Cu(OH)₂+Na₂SO₄

4) Cu(OH)₂         CuO+H₂O

5) 2CuO        2Cu+O₂

II топ

1) 4P+5O₂        2P₂O₅

2) P₂O₅+3H₂O        2H₃ PO₄

3) 2H₃ PO₄             3Ca(OH)₂            Ca₃PO₄+6H₂O

III топ

1) 4Li+O₂        2Li₂O

2)  Li₂O+ H₂O        2Li OH

3) 2Li OH+ H₂SO₄           Li₂ SO₄+H₂O

IV топ

1) 4Fe+3O₂        2Fe₂O₃

2) Fe₂O₃         6H₂Cl         2FeCl₃+3H₂O

3) FeCl₃+3NaOH        Fe(OH)₃+3NaCl

4) 2Fe(OH)₃        Fe₂O₃+3H₂O

5) 2Fe₂O₃        4Fe+3O₂

VIII. Шығармашылық жұмыс

Оқушылар «Пирамида» ішіндегі элемент таңбаларын пайдаланып, оксит-тердің формулаларын құрастыру керек.

Дұрыс әрі ең көп оксидтердің формуласын құрастырған оқушылар бағаланады.

Оқушылар әр түрлі жұмыс формаларын орындау кезінде алған бағаларын өзін-өзі бағалау карточкаларын қояды.

Мысалы: Өзін-өзі бағалау карточкасы

ІХ.Бекіту. Сабақ бойынша алған білімдерін түрлі сұрақтар арқылы бекіту.

Х. Үйге: Оксидттердің қолданылуын оқу, кесте сызу. 9, 10 есептерді шығару.