химиялық реакциялардың типтері: орынбасу, алмасу;

Сабақтың тақырыбы: химиялық реакциялардың типтері: орынбасу, алмасу;

Сабақтың мақсаты:

Білімділік-химиялық реакциялардың типтерін түсіндіру, реакция теңдеулерін жазып, айтып беру дағдысын дамыту;

Дамытушылық-реакция теңдеулерін теңестіруді орындай білуге дағдыландыру;

Тәрбиелік-химия пәні нақты дәлелдемені қажет ететін ғылым екеніне оқушылардың көзін жеткізу.

Сабақтың типі: Жаңа білім беру

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Әдіс-тәсілдер: тәжірибе жасау, есептер шығару, интерактивті тақтамен жұмыс.

Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта

Құрал-жабдықтар:     сынауықтар, тұрғы, спиртшам, темір

ұнтағы, күкірт, мырыш түйірі,

калий перманганаты, тұз қышқылы,

барий хлориді, натрий сульфаты

ерітінділері.

Сабақтың жүру барысы:

I.Ұйымдастыру

1. Жаңа сабақ

Химиялық реакциялардың типтері

1.Қосылу   2.Айырылу   3.Орынбасу    4.Алмасу

Анықтамалары:

Қосылу реакциясы-екі немесе бірнеше жай заттан бір күрделі заттың түзілуі.

Айырылу реакциясы -қүрделі заттың жай заттарға ыдырауы.

Орынбасу реакциясы-жай зат пен күрделі зат арасында,атомдарының орнын ауыстыруы арқылы жүретін реакция.

Алмасу реакциясы-екі күрделі заттың арасында жүретін ,атомдарының алмасуы арқылы жүретін реакция.

Мысалдар:

Қосылу реакциялары:

Fe+S=FeS

2Cu + O₂=2CuO

Айырылу реакциялары:

2KMnO₄→ K₂ MnO₄ + MnO₂ + O₂↑

CaCO₃ → CaO + CO₂↑

Орынбасу реакциялары:

Zn+ 2HCl = ZnCl₂ + H₂↑

Mg + H₂SO₄ = MgSO₄ + H₂

Алмасу реакциялары:

CaO + 2HCl= CaCl₂ + H₂O

BaCl₂ + H₂SO₄= BaSO₄ + 2HCl

Тәжірибе  көрсету:

1.Темір  мен күкірттің қосылуы .

2.Калий перманганатының айырылуы.

3.Мырыш пен тұз қышқылының  әрекеттесуі.

4.Барий хлориді мен натрий сульфатының    реакциясы.

III. Білімді бекіту

Есеп-1.Мынадай реакциялар:

-қосылу;

– айырылу нәтижесінде мыс (II) оксидінің түзілуіне мысалдар келтіріңдер.

2Cu + O₂=2CuO

Cu (OH)₂*CuCO₃ =2CuO+ CO₂↑+ H₂O

Есеп-2.Төмендегі реакция теңдеулерін теңестіріп,типін анықтаңдар:

Al + Cl₂→ AlCl₃ ,қосылу реакциясы

NaHCO₃ →Na₂CO₃ + CO₂↑+ H₂O , айырылу реакциясы

Na₂O + P₂O₅=Na₃PO₄, қосылу реакциясы

Есеп-3.Оттектің натриймен,магниймен,мырышпен,күміспен,алюминиймен қосылысының реакция теңдеулерін құрыңдар.

4Na+O₂→2Na₂O

2Mg+ O₂→2MgO

2Zn + O₂→ 2ZnO

4Ag+ O₂→ 2Ag₂ O

4Al + 3O₂→ 2Al₂O₃

Есеп-4.Теңдеулерді толықтыр,теңестіріп.типін анықта.

1. 2Mg+O₂→2MgO
2. 2Fe (OH)₃ = Fe₂O₃+ 3H₂O
3. Zn+ 2HCl = ZnCl₂ + H₂↑
4. 2HgO = 2Hg+O₂

Оқушылардың өзін-өзі бағалауы

1. Үйге тапсырма  Химиялық реакциялардың типтері

№ 6, 9 есептер

1.      Бағалау.