Қазақтың ұлттық тілінің шығу негізі мен қалыптасу жолы
| Сабақ тақырыбы | §3. Қазақтың ұлттық тілінің шығу негізі мен қалыптасу жолы |
| Жалпы мақсаттар | Қазақтың ұлттық тілі өзінің ішкі құрылымы жағынан халық тілінің мұрагері екендігін білгізу, оқушылардың сауатты болуына, грамматикалық талдауларды жүйелі жасауына ықпал ету, сыни ойлауға итермелеу. |
| Оқыту нәтижелері | Теориялық білімдерін практикада тиімді пайдалануға үйренеді; Сөздерге, сөйлемдерге жүйелі талдау жасауға ұмтылады. Топта белсенділік көрсетуге тырысады. |
| Түйінді идеялар | Туыстас тілдер ұқсастығы, ортақ белгілері, түркі халықтарының жазба ескерткіштері, т.х. өзіне тән әліпбиі 5-8 ғасырда дүниеге келген. |
| Дереккөздер,сілтемелер
| «Қазақ тілі» Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық./Р.Әмір,М.Атабаева Алматы, «Мектеп» 2013 ж. |
| Ресурстар: | Слайд, маркер, постер |
| Ынтымақтастық атмосфера тудыру | Мұғалім жазбалары |
| М.Қашқари «Диуани лұғат ат-түрк» Ж.Баласағұн «Құдатғу білік» Ахмет Иассауи «Диуани хикмет» еңбектерінің атаулары арқылы топқа бөліну | |
| Тұсаукесер | Тастағы жазбалар, Орхон жазбалары жайлы не білетіндерін сұрау Жіңішке сұрақтан жуан сұраққа көшу |
| Мағынаны тану | 1. Шығу тегіне қарай татар, башқұрт, қарашай, ноғай, қарақалпақ 2. Туыстас тілдер ұқсастығы, ортақ белгілері: туыстас қатынас, адамның дене мүшелері,жыл мезгілдері, табиғат құбылыстары, өсімдік атаулары т.б. 3. Түркітану ғылымы Деректер 5-10 ғасырлардан басталады. «Тас» кітаптар 4. М.Қашқари «Диуани лұғат ат-түрк» Ж.Баласағұн «Құдатғу білік» Ахмет Иассауи «Диуани хикмет» (еркін әңгіме) Түркі халықтарының жазба ескерткіштері жайында (17,18-бет) Постер қорғау |
| Оқулықпен жұмыс 7-жаттығу ( шарты бойынша орындау) Термин сөздерді табу 8-жаттығу ( топқа бөлініп әңгімелеу) Лексика саласы бойынша тапсырмалар Көнерген сөздерді табу, орфографиясындағы өзгерістер 10-жаттығу Сингорманизм дегеніміз не ? Сингорманизм заңына сай келмеу деген не? «Көптік жалғауы қырғыз тілінде… екен, ал қазақ тілінде…» тіркесін пайдаланып талдау жасау. Мұғалім дайындаған тапсырмалар бойынша жаттығулар | |
| Қосымша тапсырмалар | 24-беттегі тапсырмадан сөйлемдерге синтаксистік талдау жасау |
| Ой толғаныс | «Түркі халқы үшін күндіз отырмадым, түнде ұйықтамадым…» ұлт тілі жайлы пікір алмасу |
| Үйге: 25-бет, 11-жаттығу Көнерген сөздерді жазу. 5 сөйлемдегі сөздерді құрамына талдау. | |
| Бағалау | Формативті бағалау. |