Есімшеден өткенді қайталау
Сабақтың тақырыбы: Есімшеден өткенді қайталау
Сабақтың мақсаты:
- Етістіктің есімше категориясы туралы алған білімдерін тексеру.
- Алған білімдерін тапсырмалар арқылы дамыту.
- Мәтін арқылы адамгершілікке тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: қайталау сабағы.
Сабақтың әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, деңгейлік тапсырмалар.
Сабақтың көрнекілігі:: интерактивті тақта, тест.
Сынып: 7
Пән: Қазақ тілі
Сабақтың барысы:
І Ұйымдастыру кезеңі.
Сұрақтар қою.
- Есімше дегеніміз не?
- Қандай сұрақтар арқылы жасалады?
- Есімшенің түрленуі.
- Есімшенің септелуіне мысал келтіріңдер.
- Есмішенің тәуелденуіне мысал келтіріңдер.
- Көсемше жұрнақтарын атаңдар.
- Есімше мен көсемшенің айырмашылықтарын табыңдар.
Тапсырмаларды орындату.
І нұсқа
- Жабық тест.
Шартты рай етістіктің негізгі және туынды түбіріне, етіс және болымсыз етістік тұлғаларына қандай жұрнақтар жалғану арқылы жасалады?
А) –са, -се.
В) –са, -се, -с
С) –са, -се, -та, -те.
- Толықтыру тесті.
Сызықтың орнына тиісті сөздерді жаз.
Бір жаққа (көбінесе ІІ жаққа) қаратылып, қимылдың, іс-әрекеттің орындалуын талап ету мағынасын білдіретін етістіктің рай түрі ______________ деп аталады.
- Сәйкестік тесті.
Бірінші бағанға сәйкес келетін жауаптарды екінші бағаннан сызып не жазып көрсет.
А. –ған, -қан, -кен, — ген 1) есімше жұрнақтары
В. –ып, -іп, -п 2) көсемше жұрнақтары
С. –қы, -ғы, -кі 3) шартты рай жасаушы
Д, -са, -се 4) қалау рай жасаушы
- Ашық тест.
Берілген сөздер мен сөз тіркестерін реттестіріп, сөйлем құра.
Жиырма шақты, тарихтан, сабақтың, бес, алдым, бәрінен, күннің ішінде, басқа.
- Анықтау тесті.
Бірінші бағандағы тапсырманың жауабын екінші бағанға жаз.
| Тапсырма | Жауап |
| Сөйлеушінің сөзі арқылы қимылдың шындыққа қатысын, айтушының пікірін, көзқарасын білдіріп, белгілі бір грамматикалық тұлғалар арқылы жасалатын етістік түрі қалай аталады? |
- Балама тест. «Иә», «Жоқ»
Етістік райлары қимылдың, іс-әрекеттің жүзеге асу, орындалу мүмкіндігіне қарай төрт түрге бөлінеді.
А) ИӘ
Б) ЖОҚ
ІІ нұсқа
- Жабық тест.
Қалау рай етістіктің негізгі және туынды түбіріне, етіс және болымсыз етістік тұлғаларына қандай жұрнақтар жалғану арқылы жасалады?
А) –қы, -ны, -ғы
В) –қы, -кі. –ғы, -гі
С) –қы, -кі, -ты, -ті
- Толықтыру тесті.
Сызықтың орнына тиісті сөздерді жаз.
Үш шақтың бірінде қолданылып, сөйлеушінің шындыққа қатысты баяндауын ______________ деп атаймыз.
- Сәйкестік тесті.
Бірінші бағанға сәйкес келетін жауаптарды екінші бағаннан сызып не жазып көрсет.
А. –ғалы, -гелі, -қалы, -келі 1) есімше жұрнақтары
В. –ар, -ер, -р 2) көсемше жұрнақтары
С. –қы, -ғы, -кі 3) шартты рай жасаушы
Д, -са, -се 4) қалау райын жасаушы
- Ашық тест.
Берілген сөздер мен сөз тіркестерін реттестіріп, сөйлем құра.
Киіз, бір топ, ішіп, қымыз, үйдің, төрінде, ауыл ақсақалдары, отыр.
- Анықтау тесті.
Бірінші бағандағы тапсырманың жауабын екінші бағанға жаз.
| Тапсырма | Жауап |
| Қимылдың, іс-әрекеттің болу-болмау мүмкіндігінің шартын білдіріп, -са, -се жұрнақтары арқылы жасалатын рай түрі қалай аталады? |
- Балама тест. «Иә», «Жоқ»
«Рай» деген сөз «беталыс, бағыт, жөні» деген сөздерге синонимдес.
А) ИӘ
Б) ЖОҚ
ІІ. Кестелерді толтырту.
| Мысалдар | Есімше | Көсемше |
| барады | ||
| бармақ | ||
| қалған | ||
| жазатын | ||
| барып | ||
| барғалы | ||
| жазбақ |
| Септік жалғауы | Есімше | Көсемше |
| Атау | ||
| Ілік | ||
| Барыс | ||
| Табыс | ||
| Жатыс | ||
| Шығыс | ||
| Көмектес | ||
| Жіктік жалғау | ||
| Мен | ||
| Сен | ||
| Сіз | ||
| Ол | ||
| Біздер | ||
| Сендер | ||
| Сіздер | ||
| Олар |
ІІІ. Сөйлемге синтаксистік талдау жасау.
Үй тапсырмасы. Пысықтау сұрақтарына дайындалып келу.