1836-38 жылдардағы Ішкі (Бөкей) ордасындағы Исатай, Махамбет бастаған қозғалыс
Сабақтың тақырыбы: 1836-38 жылдардағы Ішкі (Бөкей) ордасындағы Исатай, Махамбет бастаған қозғалыс.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік : «Білген сайын келеді біле бергім, Біле беру емес пе тілегі елдің»-демекші, туған жердің тарихын, соның ішінде Махамбет Өтемісұлының өмірі, шығармашылығы, Махамбет бастаған көтерілістің себеп-салдары, қозғаушы күші, нәтижесі, тарихи маңызы, Махамбеттің тағдыры туралы түсінік беру.
Тәрбиелік :»Туған жерді сүю парыз, сүю үшін тарихын білу парыз»-дегендей, өз отанының тарихын біліп қоймай туған жерге деген сүйіспеншілікке, «Бабалар ерлігі-ұрпаққа үлгі»,-деп айтып оқушыларды өз елінің бабалары сияқты елін қорғауға, ерлікке,Отанын құрметтеуге тәрбиелеу.
Дамытушылық: Оқушылардың осы сабаққа деген белсенділігін, қызығушылығын арттырып, ойлау, сөйлеу, танымдық, ізденімпаздық қасиетін арттыру.
Сабақтың түрі: Аралас
Сабақтың типі:Жаңа білім негізін қалыптастыру.
Қолданылатын әдістер:Тірек-схема,таблица, тест, баяндау, сұрақ-жауап, «Баскетбол ойыны».
Пәнаралық байланыс: География, әдебиет,сызу, бейнелеу, ән, қазақ тілі.
Сабақтың көрнекілігі: Махамбеттің суреті, плакаттар, кадоскоп, тест, схема, радио,ТСО, карта.
Сабақ барысы:
1.Ұйымдастыру кезеңі.
А) Оқушылармен сәлемдесу.
Б) Оқушыларды түгендеу.
В) Оқушылардың назарын сабаққа аудару.
- Үй тапсырмасын сұрау.
Махамбет туралы жан-жақты ізденіп келу.
3.Жаңа тақырып:
| Күйші |
| Көтерілісті басқарушы |
| Домбырашы |
| Жыршы |
| Махамбет |
| 1836-1838 жылдар |
| Ақын |
| Бөкей ордасы |
1836-38 жылдардағы Ішкі (Бөкей) ордасындағы Исатай, Махамбет бастаған қозғалыс.
Ер туып жоқ елді бар қыла алмайды,
Ел болса, ер туғызбай тұра алмайды. Б.Момышұлы.
| Махамбет |
| Алым-салық, жер |
| Орал облысы Жаңа қала ауданы |
| 1804-1846 |
| Наразылық |
| Бөкей ордасындағы халықтың жағдайы |
| Жәңгір хан |
| Бөкей |
| Бөкей ордасы |
| 1836-1838 жылдарындағы көтеріліс |
.
Бейнетаспа көрсетілеледі «Жәңгір хан» «Егеулі найза қолға алып»
| Қазақтардың отарлауға қарсылығы |
| СсрарС.Датұлы басқарған қозғалыс |
| Ұлт-азаттық қозғалыс |
| Ж.Нұрмұхамедұлы бастаған көтеріліс |
| К.Қасымұлы бастаған көтеріліс |
| Бөкей хандығындағы Исатай-Махамбет бастаған қозғалыс |
«Ел қорғаған –ер бабаң»
| 1836-38 жылғы көтеріліс |
| И.Тайманұлы М.Өтемісұлы
|
| Кіші жүз қазақтары |
| Басталу себебі |
| Барысы |
| Тарихи маңызы
|
| Нәтижесі |
| Қозғаушы күш |
Махамбет, Исатай қорлықта жүрген халқына бостандық алып берем деп, кескілескен шайқасқа түсіп,халық жағдайы үшін қандай қиыншылық болса да төзе білді. Олар өздерінің мақсаты үшін өлімнен де тайсалмады .
Сондықтан да Махамбет-ұлы тұлға. Ол суыт жүрістің, жорықтың, қан майданның ақыны, жыршысы болған деп айтуға болады.
«Жігітке жеті өнер де аз»,-деп айтқандай,Махамбеттің тұла бойы тұнған өнер.
| Жыршы |
| Өкініш, Жұмыр қылыш, Жорық Ақтабан, Шілтерлі терезе. |
| Махамбет |
| Ақын |
| Домбырашы, күйші |
| Жәңгірге айтқаны, Исатай деген ағам бар, Мұнар күн, Қызғыш құс. |
Махамбеттің күйін тыңдаттым.
4.Жаңа тақырыпты бекіту.
2 топ (5 адамнан) бір-біріне сұрақ қояды, жауап бергенге ұпай жиналады
- 1
Доп (бірінші бет)
- 2
- Махамбеттің жастық шағы.
- Махамбеттің өлендерінің тақырыбы.
- Бөкей ордасы жайлы әңгімеле.
- 1836-38 жылдары көтеріліс болған жерлер.
- Көтерілістің қозғаушы күші.
- Көтерілістің жеңілу себебі неде?
- Махамбеттің ерлік туралы өлеңдерін ата.
- «Жәңгірге» деген өлеңін айт.
- Махамбет туралы зерттеулер.
Б) «Тапқыр болсаң тауып көр»
(таңдамалы тестпен жұмыс)
| Р/ | Сұрақтар
| Жауаптар | ||
| А | В | С | ||
| 1 | Махамбет қай жылы дүниеге келді? | 1805 | 1804 | 1801 |
| 2 | Бөкей ордасының негізін қалаған? | Бөкей | Жәңгір | Айшуақ |
| 3 | Көтеріліс қашан басталды? | 1835 | 1836 | 1838 |
| 4 | Көтерілісті басқарған кімдер? | Айшуақ | Кенесары | Исататай, Махамбет |
| 5 | Көтеріліс кімге қарсы бағытталды? | Ханға қарсы | Шаруаға | Старшынға |
«Махамбет»
1.1806 жылы Бөкей хандығы құрылды.
2.Оның негізін қалаған Жәңгір.
3.Махамбет Өтемісұлы 1805 жылы дүниеге келді.
4 Бөкей ордасындағы көтерілісті Кенесары басқарды.
5 Көтерілістің нәтижесінде Махамбет бастаған Кіші жүз қазақтары жеңіске жетті.
В)
| Р/С | Сұрақтар |
| |
| 1 | Махамбет кім? | ||
| 2 | 1836-38 жылғы көтерілістің басталу себебі? | ||
| 3 | Махамбеттің өлеңдерінің тақырыбы | ||
| 4 | Махамбеттің күйлерін ата | ||
| 5 | Көтерілістің нәтижесі | ||
| 6 | Махамбет туралы зерттеу жұмыстары |
6 .Оқушыларды бағалау.
- Үйге тапсырма.
«1836-38 жылдарға саяхат» тақырыбында ой-толғау (әңгіме жазу).