Үндестік заңы. Буын үндестігі

Тексерілді:                                 Күні:                              сыныбы: 5

Сабақтың тақырыбы: Үндестік заңы. Буын үндестігі

Сабақтың білімділік мақсаты: оқушыларға үндестік заңы туралы, оның түрлері және буын үндестігі туралы толық мәлімет беру;

Сабақтың дамытушылық мақсаты: оқушылардың ұтымды ойлау, еркін сөйлеу қабілеттерін дамыту;

Сабақтың тәрбиелік мақсаты: оқушыларды алдына мақсат қоя білуге, елін, жерін сүюге, оны құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақтың типі: аралас сабақ

Сабақтың түрі: жаңа білімді меңгерту

Сабақтың әдісі: түсіндіру, талдау, сын тұрғысынан ойлау технологиясының топтастыру, суретпен жұмыс, семантикалық карта, Венн диаграммасы, ортадағы қаламсап, БҮҮстратегиялары.

Сабақтың көрнекілігі: тірек-сызба, бейнефильм, слайд, спортшылардың суреттері

Сабақтың жүру барысы:

Ұйымдастыру бөлімі.

ДЖИГСО әдісі бойынша оқушыларды топқа бөлу.

І кезең. Қызығушылықты ояту.

Үй тапсырмасы.

Фонетика тарауы бойынша өткен сабақтарды қайталау, еске түсіру, топтастыру. Ережелерін сұрау.

«Көк тудың желбірегені» атты бейнебаянды көрсету.

• Оқушылар, мына бейнебаян кімдер туралы?
• ХХХ жазғы олимпиада ойындары қай елде өтті?
• Біздің елдің толағайлары туралы не білесіңдер?
• Толағайлар еліміздің өркендеуіне өз үлестерін қосып жүр. Ал сендер тәуелсіз еліміздің өркендеуі үшін қандай үлес қосасыңдар?

Сұрақтарға жауап алынады?

ІІ кезең. Мағынаны тану.

Балалар – балалер

Үйлер – үйлар

Ауылға – ауылге

Көшеде – көшеда

Оқушыларға мысалдарды оқытып, дұрыс жазылған сөздерді тапқызамын. Масылдар арқылы үндестік заңының ережесін өздеріне шығартамын.

Сөзді бастан-аяқ біркелкі әуезбен айтуды үндестік заңы деп атаймыз.

Үндестік заңының екі түрі бар: а) буын үндестігі; ә) дыбыс үндестігі. Біз бүгінгі сабақта буын үндестігіне тоқталатын боламыз.

Құмыра, бауырсақ (бірыңғай жуан)

Жүгері, еңбекші (бірыңғай жіңішке)

Құмыра — лар, бауырсақ — ты

Жүгері — нің, еңбекші – ге

Оқушыларға мысалдарды оқытып, дауысты дыбыстар буын құрай алатын болғандықтан, сөздегі дауыстылар не бірыңғай жуан, не бірыңғай жіңішке болатынын ұғындырамын. Мысалдар арқылы буын үндестігінің ережесін өздеріне шығартамын.

Буын үндестігі дегеніміз — сөз ішіндегі дауысты дыбыстардың бірыңғай жуан немесе бірыңғай жіңішке болып үндесуі.

Жуан, жіңішке дауысты дыбыстар мынадай сөздерде араласып келеді:

1) басқа тілден енген сөздерде: кітап, кино, математика, қазір;

2) біріккен сөздерде:  шекара, баспасөз;

3) қос сөздерде: аман-есен, асығыс-үсігіс, асты-үсті.

ІІІ кезең. Ой-толғаныс.

Оқушылар, елімізге  бір емес жеті алтын әкелген толағайларымыз туралы сіздер жақсы білесіздер. Осы суреттердің астында бүгінгі сабағымызға байланысты бірнеше тапсырмалар бар. Мына толағайдардай болғымыз келсек, әуелі сол тапсырмаларды орындайық.

1-тапсырма. Оқулықпен жұмыс.

314-жаттығу

Жуан сөздерді бір бағанға, жіңішке сөздерді бір бағанға, аралас сөздерді бір бағанға жазыңдар.

2-тапсырма.

315-жаттығу (ауызша).

Мәтінді оқып, ат қойыңдар. Кірме сөздерге қосымшалардың жалғануындағы үндестік заңының ерекшелігін айтыңдар.

3-тапсырма. «Суретпен жұмыс» стратегиясы.

1-топқа:  штангінің суреті

2-топқа: бокс қолғабының суреті

3-топқа: алтын медальдің суреті

Оқушылар суретті қатыстырып сөйлем құрайды.

4-тапсырма. Семантикалық карта.

1-топқа:

2-топқа:

3-топқа:

5-тапсырма. Венн диаграммасы.

6-тапсырма. “Ортадағы қаламсап” стратегиясы.

Қолға қаламсап ұстау арқылы сұрақ қою.

1. Үндестік заңы дегеніміз не?

Сұраққа жауап берген оқушы қаламды алып, өзі бір сұрақ қояды. Ойын солай жалғаса береді.

Сұрақтар бүгінгі сабаққа байланысты қойылу керек.

7-тапсырма. БҮҮ стратегиясы.

Үй тапсырмасын беру.

Ережелерді жаттау, 316-жаттығу.

Бағалау.

Әр топтан сабаққа жақсы қатысқан оқушылар білімдеріне қарай бағаланады.

Тақырыбы: Үндестік заңы.Буын үндестігі

Сыныбы: 5

                                        Өткізген: Мақат ауданы

Абай орта мектебінің

қазақ тілі мен әдебиеті пәні

мұғалімі Тоғызбаева Г. Е.

                                                               2013 жыл

Топтастыру стратегиясы

Топтастыру стратегиясы

Топтастыру стратегиясы

Семантикалық карта. 1-топқа:

Семантикалық карта. 1-топқа:

БҮҮ стратегиясы.

Семантикалық карта. 3-топқа:

Семантикалық карта. 3-топқа:

БҮҮ стратегиясы.

Семантикалық карта. 2-топқа:

Семантикалық карта. 2-топқа:

БҮҮ стратегиясы.

Буын үндестігіне негізделген сөздер             Буын үндестігіне бағынбайтын сөздер

Буын үндестігіне негізделген сөздер             Буын үндестігіне бағынбайтын сөздер

БҮҮ стратегиясы.

БҮҮ стратегиясы.

БҮҮ стратегиясы.