Программа құрылымы. Шамаларды сипаттау бөлімі. Операторлар бөлімі
Программа құрылымы. Шамаларды сипаттау бөлімі. Операторлар бөлімі
| 1. тақырып | program программа аты жазылады; | |
| 2. сипаттау бөлімі | … Var типтері көрсетілген айнымалылар;  | |
| Begin | ||
| 3. операторлар бөлімі | Операторлар; | |
| end. | 
Мысал:
ЕСЕП: Берілген бүтін х, у екі санның қосындысын экранға кәдімгі жазуға ұқсас етіп шығаратын программа жазыңыз.
program esep01;
var x,y:integer;
begin
write(‘Екі бүтін сан енгізіңіз ’);
read(x,y);
write(x,’+’,y,’=’,x+y);
end.
| Шамаларды сипаттау | 
| Белгілерді | 
| Тұрақтыларды | 
| Label 1-сан, 2-сан, к-сан, 1-атау, 2-атау, n—атау | 
| Айнымалыларды | 
| Const атау1=мәні; Атау2=мәні; . . . ., Атау n=мәні;  | 
| var айнымалы атауларының тізімі: тип; | 
| Const p=3.14; E=2.7; A=’bol’; Max=1000;  | 
| Label 14, 7, 13, san, k7, n, belgi 1; | 
| var af,m,n:     integer; h,sg: real; d,ch: char; kd,b: boolean;  | 
Негізгі ұғым: Оператор дегеніміз – белгілі бір шамаларға жүргізілетін амалдардың орындалу жолын көрсететін нұсқау.
Құрамына басқа операторлар кірмейтін операторлар жай (қарапайым )операторлар деп аталоады.
Есіңе сақта: Begin,end қызметші сөздері операторлық жақша деп аталады.
| Операторлар | 
| Жай | 
| Күрделі | 
| Меншіктеу, шартсыз көшіру, прцедура шақыру | 
| Таңдау Case  | 
| Тармақталу OF | 
| Қайталау While,Repeat,For  | 
Есіңе сақта: Программада өңделетін мәліметтерді Input файлынан оқиды.
Программада өңделу нәтижесін Output файлына жазады.
Тапсырма№1: Паскаль тілінде жазылған төмендегі операторлардың қатесін табыңдар:
А) Write (Y1; Y2);
Ә) Write (Y1 Y2);
Б) Write (Y1, Y2);
В) Write [Y1,Y2];
Г) Write 1.62;
Д) Write (A, B/F).
Тапсырма№2: Берілген бүтін х, у екі санның көбейтіндісін кәдімгі жазуға ұқсас етіп шығаратын программа жазыңыз.