Бейімбет Майлин. «Айранбай» әңгімесі
Сабақтың тақырыбы: Бейімбет Майлин. «Айранбай» әңгімесі
Сабақтың мақсаты: білімділік – «Айранбай» әңгімесі арқылы сол кездегі қазақ тұрмысы және оның шынайы көрінісімен танысу; дамытушылық — жазушы тілін зерттеу; тәрбиелік – еңбекке,намысшылдыққа баулу.
Сабақтың әдісі: проблемалық әдіс.
Сабақтың түрі: зерттеу сабағы (Қанапия Бітібаева технологиясы бойынша).
Пәнаралық байланыс: қазақ тілі,ән-күй,әдеп,бейнелеу өнері.
Сабақтың барысы. Ұйымдастыру кезеңі.
Жаңа сабақ.
Бейімбет Майлиннің «Айранбай» әңгімесін оқып талдауға алдын ала тапсырма берілген.
- Балалар, «Айранбай» әңгімесі де шағын,бірақ әңгіменің тақырыбы ауқымды.көтеріп тұрған жүгі ауыр,байқадыңдар ма? Ал,байқасаңдар,қазір өздеріңе сауалнама сұрақтарын берейін,бірер минут ойланып,ауызша жауап бересіңдер:
1.Қалай ойлайсыңдар,әңгіме неге Айранбайдың үй ішін сипаттаудан басталады?
2.Мәдениеттің төмендігі байқала ма? 3.Мәдениеттің төмендігіне әсер етіп отырған не?
(Айранбайдың кедей тұрмысы: жоқшылық,жетіспеушілік,көңілсіздік,әлеуметтік теңсіздік,байдың қайрымсыздығы).
4.Айранбайдың бұрынғы өмірі мен әңгіменің аяғындағы Айранбайға сипаттама беріңдер. (Әңгіменің басындағы Айранбай бай туысы Кемелбайға сенеді,ал соңында рухани түрлеуі,жаңа өмірге қадам басуы – негізгі мәселе.Әңгіменің басында Айранбай кір-қоқыс арасында отырса,аяғында оны сілкіп тастап жаңа өмірге қадам басады.
5.Айранбай «кәменеске жазыламыз» деген қорытындыға неге келді?
- Қалай ойлайсыңдар,егер Кемелбай Айранбай сұратқан қайысты Раушанға берсе,Айранбай бұрынғы қалпында сараң ағайынның ығында қалар ма еді?
- Айранбайдың сенгені бар,ол – кәменестер: «Кәменеске жазылғандарды қазына асырайды дейді ғой».Қазіргі кезде осы идеяға қосылар ма едіңдер?
Бейімбет әңгімелерінің өзіне тән ерекшелігі бар, «деталь» бар.Әңгіменің арқауы «қайыстың» негізінде дамып отыр.
— Балалар,алдын ала берілген тапсырма бойынша бірінші топ әңгіме құрылысын зерттеу керек болатын.
Қане,зертеу жұмыстарыңды ортаға салып көріңдер.
«Айранбай» әңгімесінің құрылысы
Әңгіменің басталуы | Байланыс | Шиеленіс | Шарықтау шегі | Шешімі |
Айранбайдың үйіне кіріп келгенде-ақ нендей кәсіппен айналысатыны беп-белгілі.От басында кірлі қара тақтай, маңайы толған былғары,қайыстың қиқымы,біз,пышақ, қайрақ,қалып,мұр-ындық қоқырсып жатыр | 1.Әлденеге кейігендей… болып отыр. 2.150-б. ақырғы абзац. 3.151-б.4-абзац 4.151-б. ақырғы абзац. 5.152-б.1-абзац 6.152-б.2-абзац 7.153-б.1-абзац | 1.Тарамысты тартып,шынта-ғын көтеріп қалғанда қызына тиіп кетеді. қызына ұрсып,итеріп тастайды. 2.Раушанның Кемелбайдың қатынымен ұрсуы,сөйтіп оның бетін көрместей ызалануы. 3.Айранбайдың ызалануы және Раушанның қайысқа кетуі. | Раушан Кемелбай-дың үйінен құр қол қайтып келеді және күйеуінің айғайлаған-ына ренжиді.Кемелбайдың қайысты бермеуінен көңілінің қатты қалуы. | Айранбай: -Кемелбай-дан жүрегім суынып болды.Енді соның есігін ашушы болмайық. Құдай аштан өлтірмесін. Кемелбай құрлы сол кәменестер асырар |
|
|
|
|
|
|
|
Зерттеу жұмыстарын жақсы жүргізгендіктерін айтып оқушы білімдерін бағалаймын,келесі сабаққа тапсыра беремін.