Капиллярлық, веналық және артериялық қан кетуде көрсетілетін алғашқы көмек

Мақалалар

Сабақтың тақырыбы:  Капиллярлық, веналық және артериялық қан кетуде көрсетілетін алғашқы көмек

Сабақтың мақсаты:   Білімділік:   Оқушыларды   жүрек және қан тамырлары ауруларының пайда болу  себебімен, Алькоголь және наркотик әсерлерін түсіндіру.

Дамытушылық: Жүрек және қан тамырлары ауруының  түрлері сипаттай  алу  қабілетін дамыту.

Тәрбиелік: Оқушыларды адамгершілікке, салауатты өмір сүруге тәрбиелу

Сабақтың түрі: семинар

Сабақтың әдісі: Эврикалық сұбхат, рефераттарды қорғау, биологиялық есептер шығару, тапсырмаларды орындау.

Сабақтың барысы:  Ұйымдастыру бөлімі.       Үй тапсырмасын тексеру.  

Үлкен   және   кіші   қанайналым   шеңберлерінің   мүшелеріндегі   қанның өзгеруі

Қанайналым шеңберлеріҚанайналым   шеңберін құратын   мүшелерҚанның   түсі (қызылтамыр,   көктамыр)

Жаңа сабақ өту  

Жүрек және қан тамырларының жұмысына темекі мен алкогольдің әсері. Темекі түтініндегі өте көп улы заттар организмге зиянды. Никотин қан тамырларының қабырғасын жиырып, тарылтады. Никотин, ең алдымен, жүрек еттерінің қанмен қоректенуін нашарлатады, қозу құбылысына  кедергі тудырады  сөйтіп, жүректің жұмысын төмендетеді, түрлі жүрек аурулары пайда болады. Темекі тартқан жасөспірімдердің еске сақтау қабілеті төмендеп, ұмытшақтық пайда болады, бойы аласа, әлсіз болып өседі. Темекі организмдегі қанайналымды бұзады. Алкоголь  организмге қанайналым арқылы таралады. Алкоголь эритроциттердің мембранасын бұзады, санын    азайтады,сондықтан   оттекті тасымалдау азаяды. Жүректің аурулары пайда болады. Қалыпты 1 тал темекі  тартқанан   кейін 120 — жүректің жұмысына, ал 80 — қан тамырларының жұмысына байланысты болатын қанның қысымы. Қанның бұл қысымдарына климат жағдайлары, эмоция, т.б. әсерін тигізеді. Қанның қысымының жоғарылауы гипертония, ал төмендеуі гипотония деп аталатын ауру туғызады. Ал бұл аурулар адамның еңбек етуіне кедергі келтіреді, кейде миға қан құйылып, инсульт ауруына ұшыратуы мүмкін. Гипертония ауруы ішкі секреция бездерінің әсерінен болуы да мүмкін. Жоғары эмоциялық жағдайда (қатты ашуланғанда, т.б.) бүйрек безінен адреналин көп мөлшерде қанға түседі. Адреналин қан тамырларын тарылтып, қанның кысымының жоғарылауына әсер етеді.

Бекіту.   1-оқушы  «Гипертония аурының белгілері», 2-оқушы «Жүрек инфарктісі»,

3-оқушы «артеросклероз»

1-тапсырма  1.  Есеп. Қалыпты жағдайда жүрек 1 минут ішінде орта есеппен 6 л қанды тамырларға айдаса, 1 сағатта жөне 1 тәулікге қанша мөлшерде қан айдайды?

Жауап: 60 х 6 = 360 рет, яғни 1 сағатта 360 рет. 360 рет х 24 сағ. = 8640 литр, яғни 1 тәулікте 8640 литр қан айдайды.

  1. Мына берілген жаттығуларды орындап көрсетіңіз.

Екі қодды темен түсіріп, екі аяқтың арасын ашып, 1-2 дегенде қолды жоғары көтеру

(аяқ ұшымен көтерілу) 3-4 дегеңде қалыпты жағдайға келу. 4-5 рет қайталау керек.

  1. Көп нүктенің орнына төмендегі сәйкес келетін жауаптың нөмірін қойыңыздар.
  2. Гипертония ауруының басты белгілері…….
  3. Ревматизм ауруының белгілері…….
  4. Ауру адамның ұйқысы қашады.
  5. Журек қақпақшаларының кішіреюі немесе үлкеюі.
  6. Бас пен көкжелкенің тартып ауруы.
  7. Буындардың сырқырап ауруы.

 

2-тапсырма.

Қалыпты жағдайда жүрек орта есеппен 1 минута 70 рет жиырлатын болса, 1 тәулікте қанша рет соғады?  60∙70 = 4200 рет.    4200 ∙ 24 =100800

  1. Жүрек инфарктсінің белгілері

2 Перикардит ауру ;

1.Журек қабының кеңеюі?

  1. Журек бұлшықетінің қаңсырауы.
  2. Журек кабынын icmvi.

4.жүрек тамырларының ішкі қабатында қанның ұюы.

3-тапсырма.

  1. 1 минут ішінде денедегі қан жүрек арқылы 2 рер өтеді, тәулігіне қанша рет өтеді? 60 мин х 2 = 120 рет, яғни 1 сағ. — 120 рет. 120 х 24 = 2880 рет, яғни 1 тәулікте — 2880 рет.
  2. Мына берілген жаттығуларды орындап көрсетіңіз.

Екі қолды желкеге қою, аяқты бір үстап, он жакқа иілу, 2-3 жамбасқа иілу, осылай 4-5 per қайталау.

  1. Көп нүктенің орнына төмендегі сәйкес келетін жауапты қойыңыздар.
  2. Қолқаның коарктациясының (тарылуы) белгілері…..
  3. Ботали өзегі «артериялық ашық өзек» ауруы белгілері…….
  4. Тарылган өзектен қанның өте алмауы.
  5. Журектің тез тозуы.
  6. Екі артерияның бір-бірімен қан алмасуы.
  7. Өкпені қанның жуып кетуі.

Тапсырмалар орындалып, жауаптары тексерілгеннен кейін жеке оларға сурақтар қойылды.

  1. Адамды іштен ұрғанда неге бірден жығылады?
  2. Қанның құрамы қаншаға бөлінеді?
  3. Жүректің сызбанүсқасын сызып, құлақшалар мен қарыншаны көрсетіңіз.
  4. Сіздің басыңыз ауыра ма? Ол неліктен деп ойлайсыз?

Үйге§38 оқу

, , , ,