Сәбит Мұқанов өмірі,шығармашылығы. «Сұлушаш» поэмасы»
Сабақтың тақырыбы: Сәбит Мұқанов өмірі,шығармашылығы. «Сұлушаш» поэмасы»
Сабақтың мақсаты: білімділік – С.Мұқановтың өмірі туралы мағлұмат бере отырып,жазушының шығармашылық зертханасына үңілу,талдау, «Сұлушаш» поэмасының мазмұнымен танысу, кейіпкерлер жүйесіне талдау жасау,тақырыбы мен идеясын ашу; тәрбиелік – жазушының шығармашылығын игерте отырып оқушыларды адамгершілік қасиеттерге,тілін,тарихын,әдебиетін құрметтеуге баулу; дамытушылық – оқушылардың дүниетанымын кеңейту,әдеби сөйлеу тілін қалыптастыра отырып көркем сөйлеуге бейімдеу.
Сабақ түрі: сайыс сабақ
Сабақтың әдіс-тәсілі: әңгімелеу,сұрақ-жауап, insert әдісі,ойын элементтері.
Сабақтың көрнекілігі: оқулық,жазушының суреті,еңбектері.
Пәнаралық байланыс: орыс тілі,ағылшын тілі,орыс әдебиеті,тарих.
Сабақ барысы.
- Ұйымдастыру :а) сәлемдесу; ә) кезекшімен сұхбат; б) «Миға шабуыл» әдісімен сұрақтар қою:
- Биыл қандай ақын-жазушылардың мерейтойы?
2.Бес арысты ата.
3.Үш бәйтеректі ата.
- Жаңа сабақ.
Сабақтың тақырыбы,мақсатымен таныстырамын.Оқушыларға үй тапсырмасы ретінде С.Мұқановтың өмірі мен «Сұлушаш» поэмасының мәтінімен танысып келу алдын ала берілген болатын.Оқушылар үш топқа бөлінеді.
Сайыстың кезеңдері:
- «Ой ашар»;
- «Мен айтамын,сен жалғастыр»;
- «Ділмар»;
- «Тапқырлық».
1-кезең бойынша әр топ өздеріне берілген пікірді қорғайды
(«Ой ашар» кезеңі).
1-топ.Ақындар. «С.Мұқанов – ақын» деген пікірді дәлелдейді.
2-топ.жазушылар. «С.Мұқанов – жазушы» деген пікірді дәлелдейді.
3-топ.Зерттеушілер. «С.Мұқанов – қазақ әдебиеті тарихын зерттеуші» деген пікірді дәлелдейді.
С.Мұқановтың өмірі туралы қосымша мәлімет беріледі.
Жазушыға арналған көрмемен таныстырылады.
2-кезеңде әр топтың оқушылары «Сұлушаш» поэмасының мәтінін бірінен кейін бірі баяндайды («Мен айтамын,сен жалғастыр» кезеңі).
3-кезеңде әр топқа 9 сұрақ беріледі.Оның жауабын оқушылар қазақ,орыс,ағылшын тілдерінде айту керек («ділмар» кезеңі).
«Ақындар» тобына:
- «Сұлушаш» поэмасы нешінші жылдар аралығында жазылды? (1926-1928)
- Тортөбел деген не? (жылқы-лошадь-horse)
- Поэманың үзіндісіндегі жасырған сөзді тап.Алтай қозы бақты,қой бақты,тағы не істеді? (отын жақты-дрова-wood)
- Алтынайдың әкесі қызының жасауына қосып тағы кімді берді? (құл,күң-раб,рабыня-slave)
- Сұлушаштың шашын бір өргенге әкесі қанша төлейтін?(бір жылқы-одна лошадь-one horse)
- Ермек Алтайға кім болып келеді? (іні-младший брат-younger brother)
- Қалың малға қоса күйеу жігіт босаға айыбы деп не берді? (100-жылқы-100 лошадей-hundred horse)
- Алтай мен Сұлушаш қай жыл мезгілінде қашпақшы болды? (күз-осень-autumn)
- Алтайдың елге келмей,қой бағып жүргеніне неше жыл болды? (бір жыл-один год-one year)
«Жазушылар» тобына:
1.Тілеуберді Алтынайға қалың мал ретінде неше жылқы берді? (мың-тысяча-thousand)
- Алтынайдың әкесі қызының жасауын неге артып береді және оның саны нешеу? (90 нар – девяносто нар – ninety camel)
- Тілеуберді ұрын келе жатқан күйеу жігіт үшін неше үй тіктіреді? (он-десять-ten)
- Сұлушашқа құда түскен күйеу жігіттің түр-келбеті қандай еді? (ұсқынсыз-некрасивый-ugly)
- Мәтіндегі жасырын сөзді тап.Алтайдың айтуынша, «Не киіп аяққа,аң аулайтын қолымызда жоқ садақ,яки,мылтық»? (шаңғы-лыжи-skies)
- Құз басындағы бүркітті аулау үшін арқан мен торды кім береді? (шал-старик-old man)
- Алтай мен Қайсар Сұлушашқа таудан бүркітті ұстап оралғанша тұзақпен нені ұстап,сонымен ас дайындап қой дейді? (қоян-заяц-hare)
- «Сұлушаш» поэмасы неше үлкен бөлімнен тұрады? (төрт-четыре-four)
- Сұлушаш нешеге келгенде көркі,сұлулығы толысты? (он алты-шестнадцать-sixteen)
«Зерттеушілер» тобына.
- Тілеуберді неше жыл отасқаннан кейін балалы болып Сұлушашты көреді? (екі-үш жыл-два-три года- one-two-year)
- Сұлушаштың асқан сұлулығын сипаттағанда жазушы қыздың мойнын неге теңеп суреттейді? (аққу-лебедь-swan)
- Ырысты деген кім? (күйеу жігіт-жених-boy friend)
- Алтай жастайынан не бағып өсті? (қой,қозы – овец,ягненок – sheep,lamb)
- Сұлушаш Алтай мен Қайсарды бүркітті аулаудан күтіп отырғанда қандай құстың қайтып бара жатқанын көріп оған тіл қатады? (қаз-гусь-goose)
- Алтай таудан Сұлушашқа оралып келе жатқанда орманнан аңдар не себепті қаша бастайды? (өрт-пожар-fire)
- Сұлушаш Алтайды кездесуге алғаш шақырғанда екі жүзді не береді? (қанжар-кинжал-dagger)
- Байбосын Тілеубердіге кім болып келеді? (құда-сват-matchmaker)
- Сұлушаш кішкентай кезінде не жасап ойнайтын? (қуыршақ-кукла-doll)
4-кезеңде әр топ оқушылары кейіпкерлерге берілген мінездемені мәтін бойынша дәлелдеу керек («Тапқырлық» кезеңі).Сұрақтар қойылады.
1.Сұлушаш – ерке,шолжаң емес,ақылды,парасатты жан.
2.Алтай — өжет,тапқыр жігіт.
3.Сұлушаштың анасы Алтынай мен жеңгесі Айжан – ескі салтты ұстанушылар.
4.Алтай – адамгершілігі жоғары жігіт.
5.Сұлушаш — өжет,қайсар қыз.
6.Қайсар – досқа адал жан.
Сабақты қорыту. Insert әдісі арқылы кестені толтырады.
Білгенмін | Білдім | Білгім келеді |
|
Оқушыларды бағалау.Әр топ берген жауаптары бойынша бағаланып,жеңген топ анықталады.Әр оқушы сабақ барысында жинаған жұлдызшалары бойынша бағаланады.
Үй тапсырмасы. «Сұлушаш» поэмасына сценарий құру.