Оңтүстік жарты шар материктерінің ұқсастықтары мен айырмашылықтары

Мақалалар

Пәні: География

Тақырып: Оңтүстік жарты шар материктерінің  ұқсастықтары мен айырмашылықтары.

Мақсаты:

а) білімділігі: Оқушыларға жаңа сабақты мазмұндау. Оңтүстік жарты шар материктерінің зерттелу ерекшелігін, қасиеттерін, даму ерекшеліктерін ғылыми деректерді пайдаланып тереңдете меңгерту және қайталау.

б) дамушылығы: Білімге құштарлығын, дүние танымдылық көзқарасын, жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыра отырып және саралап, деңгейлеп оқыту арқылы жан-жақты дамыған жеке тұлғаны қалыптастыру.

в)тәрбиелік мәні: Ғылыми деректерге сүйене отырып, халықтық тәрбие үлгілерін қолдану, өсіп-өркендеу тұрғысынан дұрыс қабылдауға, ұлтаралық сыйластыққа, шындыққа, жауапкершілікке тәрбиелеу, сонымен қатар отансүйгіштікке және еңбекқорлыққа дамыту.

Сабақ түрі:ашақ сабақ (қайталау сабағы).

Сабақтың әдіс – тәсілі: сұрақ – жауап, топпен жұмыс, деңгейлік саралап оқыту арқылы оқушының шығармашылық қабілетін дамыту.

Сабақтың пәнаралық байланысы: тарих, экономика, экология,биология.
Сабақтың көрнекілігі: Африка,Антарктика,Оңтүстік Америка және Аустралияның физикалық — географиялық картасы,атластар,кескін карта,интерактивті тақта, слайдтар, роликтер,карточкалар,презентациялар мен ғаламтордан алынған мәліметтер, ғалымдар мен саяхатшылардың сүреттері мен фотолары.

Өмірмен байланыс: Материктердің қазіргі таңда өмір байланысы, Гондвана материгінің құрамындағы төрт материктің табиғаты,органикалық дүниесі мен шаруашылығы ұқсас болып келуңнңғ себебі олар барлығы бір материктің құрамында болуы.Сол материктердің дамыған мемлекеттермен біздің отанымыз Қазақстанмен өнеркәсіптері мен импорт және экспорт жасауда.

I Сабақтың барысы: (3 мин)

Сәлемдесу;

Түгелдеу;

Оқулықтар мен атлас, кескін карталарын тексеру;

Сабаққа зейіндерін аудару және назарларын өзіме аудару;

 

Оқушыларды 4 топқа болу:

1– топ Африка

2– топ Антарктида

3– топ Аустралия

4– топ Оңтүстік Америка;

 

Сайыс кезеңдері:
І кезең: Сұрақ – жауап

ІІ кезең: «Сен білесіңбе?»
ІІІ кезең: «Саяхатшылар»(сүрет пен жұмыс)
ІV кезең: «География тілі — Карта»(кескін картамен жұмыс)
V кезең: «Кім тапқыр» (хаттар)
VІ кезең: «КРИПТОГРАММА» 

VII кезең: «Полиглот» әдісі

VIII кезең: «Кім жылдам» қорытындылау.

 

 

І кезең: Сұрақ – жауап

1 топ Африка:

  1. Африка материгінің ауданы қанша?
  2. Ең биік нүктесі қалай аталады және биіктігі қанша?
  3. Африканы қандай мұхиттар мен теңіздер жағалауын шайып жатыр?
  4. Африка материгінің ең ұзын өзені қалай аталады?
  5. Африканың ең жақсы дамыған елі?
  6. Ұйқы ауруын таратын маса қалай аталады?

 

2 топ Аустралия:

  1. Аустралия латын тілінен аударғанда қандай мағынаны білдіреді?
  2. Мұхиттық аралдар тобын ата?
  3. Аустралия Одағының астанасы?
  4. Криктер не?
  5. Ең терең жері қалай аталады?
  6. Бірден бір жанартаулары мен жер сілкінуі болмайтын материк?

 

3 топ Оңтүстік Америка:

  1. Ауданы қанша?
  2. Ең ұзын тауы қалай аталады және биіктігі қанша?
  3. Сельвас не?
  4. Амазонка өзенінің салалары қанша?
  5. Ең ұзын мемлекеті?
  6. Этиль спиртімен жұмыс істейтін автомобиль шығаратын ел?

 

4 топ Антарктида:

  1. Шұраттар деген не?
  2. Ауданы қанша?
  3. Жер шарында тіркелген ең суык нүкте?
  4. Антарктида материгі қай жылы ашылған?
  5. Антарктида қандай материк?
  6. Сөнбеген жанартауын ата?

 

ІІ кезең: «Сен білесіңбе?»
Шарты: жасырылған ребустарды шешу.Әйгілі орыс жазушысы А.С.Пушкин бейнесіндегі ел?

2.Көңіл күйі болмаған адамның бейнесінде қандай материк бейнеленген?

 

 

 

3.Орамалды әйел – ана бейнесінде қандай ел бейнеленген?

 

ІV кезең: «География тілі — Карта»(кескін картамен жұмыс)

Кескін картамен жұмыс:

1 топ Африка:

Сомалы түбегі

Қызыл теңіз

Атлас тауы

Сахара шөлі

Ніл және Конго өзендері

Виктория және Танганьика көлі

 

2 топ Антарктида:

Уэдделла теңізі

Тынық мұхиты

Оңтүстік полюс

Восток станциясы

Амундзен тенізі

 

3 топ Аустралия:

Эйр көлі

Тасмания аралы

Дарлинг (Мурреймен бірге) өзені

Тасмания теңізі

Виктория шөлі

Косцюшко тауы

 

4 топ Оңтүстік Америка:

Амазонка өзені

Анд тауы

Маракайбо көлі

Гвиан таулы қыраты

Оринока ойпаты

Поопо тұзды көлі

 

V кезең: «Кім тапқыр» (хаттар)
1- тапсырма: Бұл жемістің отаны Оңтүстік Америка. Ол ең алғаш жабайы түрінде кездесіп, биіктігі 1,5 м жеткен, өз отанында арам шөп саналған. Өсімдіктің екі кең таралған аты бар. Италиян тілінен аударғанда «алтын алма» деген мағнаны білдіреді.

 2 — тапсырма: Бұл жемістің Отаны Оңтүстік Америка Еуропалықтар Оңтүстік Американы ашқан кезде «маис» деп атаған. Оны алғаш Еуропаға Колумб әкелген. Оны Колумб испан короліне сыйға тартады.

 3 — тапсырма: Отаны Оңтүстік және Орталық Американың таулы аудандары. Еуропаға 1565 жылы әкелінген. Оны көптеген елдерде «екінші нан» деп атайды.

 

1- топқа: «Аустралия» тобына

1 26 24 25 23 1 16 12 42  — 10 8 23    34 1 23 37 18 7 1 6 37     8 19    1 16 1 24 1   

17 1 25 8 23 12 14.

Аустралия – Жер шарындағы ең аласа материк.

2- топқа: «Африка» тобына

1 29 23 12 14 1 –10 8 23    34 1 23 37 18 7 1 6 37     8 19    37 24 25 37 15  

17 1 25 8 23 12 14.

Африка – ең ыстық материк.

3- топқа: «Антарктида» тобына

1 18 25 1 23 14 25 12 7 1  — 3 38 23 7 8 18 – 3 38 23 

25 38 23 34 38 16 38 5 38   10 20 15  17 1 25 8 23 12 14.

Антарктида – бірден – бір тіршілігі жоқ материк.

4- топқа: «Оңтүстік Америка» тобына

1 18 7  —  10 8 23    34 1 23 37 18 7 1 6 37     8 19    27 11 37 18   25 1 16.

Анд – жер шарындағы ең ұзын тау.

 

 

VII кезең: «Полиглот» әдісі

Лара – арал – остров – island

Тихмұ – мұхит – океан – ocean

Киреатм – материк – материк – mainland

Тңіез – теңіз – море – sea

Екбүт – түбек – полуостров – peninsula

Неөз – өзен – река – river

Лкө – көл – озера – lake

Құлырқ – құрлық – суша,земля – land

Өмісдкі – өсімдік – растения – plant

Жауарн – жануар – животные – animal

 

VIII кезең: «Кім жылдам»…

 Қорытындылау,бағалау.

  1. Шаян тектес жәндіктің аты еді, орнына Солтүстік Африка халқынынң аты шықты.(краб-араб)
  2. Әрі суық,әрі тәтті дәм еді, болып қалды солтүстіктің тұрғыны. (эскимо-эскимос)
  3. Қандай өзен А – дан Я – ға дейін ағады. (Амудария)
  4. Ең ашулы қандай қала. (Грозный)
  5. Қандай фронтпен шайқасуға болмайды. (атмосфералық)
  6. Қандай мемлекетті басқа киюге болады. (Панама)
  7. Қандай жер ешқашан қартаймайды. (Жаңа Жер)
  8. Өзбектің ұлттық тағамы, болды енді. (Палау)
  9. Орысша қанттың соңығысына әріп қоссақ, айналар ең үлкен шөлге. (Сахара)
  10. Йеменнің мемлекетінің астанасы адамның ойлау қабілеті. (Сана)
  11. «Болота», яғни «батпақ» деген мағына үстейді,ал бір әрпін алып басқа бір әріп қойсақ, Колумбия астанасы шығады. (Богота)
  12. Адам есімінің бір әрпін ауыстырсақ, Ауғанстанның астанасы шығады. (Қабыл – Қабул)
  13. Адамныі ағзасында көмір қышқылына қаныққан қан тамыры, болады,міне Австрияның астанасы. (Вена)
  14. Химияланған ел (Германия)
  15. Еуропадағы қай мемлекеттің екі аты бар. Голландия –Нидерланды
  16. Ең алғаш намыс дода қай елде болды. Франция

Марапаттау әдісі: жарайсыңдар.

Үйге тапсырма: Егер сен саяхатшысын деп есептейік, Дүние жүзін аралау мақсатында Оңтүстік Американың қай бөлігінде өздеріннің саяхаттарынды жалғастырып, зерттер едіңдер? Осы тақырыптар  аясында шағын эссе жазыңдар.