БУНАҚДЕНЕЛІЛЕР.

Сабақ тақырыбы: БУНАҚДЕНЕЛІЛЕР.
Сыныбы: 7 сынып
Мақсаты:
Оқушыларға бунақденелілердің тіршілік ортасы, даму жолдары, адамға тигізетін пайдасын зиянын түсіндіру, олармен жүргізетін күрес шаралары туралы түсінік беру.
Дамытушылығы: Оқушылардың буынаяқтылар типі туралы білімін дамыту. Жаңа білімді игеру дағдысын қалыптастыру, сөйлеу шеберлігін, өз ойын қорытындылауға дағдысын қалыптастыру.
Тәрбиелігі:    Табиғат сырларын ашып, біле беруге  құштарлығын арттыру, тірі табиғаттыәрқашанда бақылап білгендерің көңілге тоқып, қорытындылап жүруге дағдыландыру.

Сабақ түрі: Аралас.
Сабақ әдісі. Сұрақ – жауап, ассоциация, венн диаграммасы.

Көрнекілігі: Таблица, сурет,  электрондық оқулық.
Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру.

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау.

Бәйге сұрақтары:

  1. Кене дене бөлігінің өрмекшілерден айырмашылығы неде?
  2. Кенелердің ауыз мүшесінің құрылысы қандай?
  3. Ауылшаруашылығына зиянды қандай кенелерді білесіңдер?
  4. Кенелер қалай тыныс алады?
  5. Кенелер қалай дамиды?
  6. Кенелердің қандай түрлері бар?
  7. Құстарға зиян келтіретін кенені ата. Ол қандай ауру туғызады?
  8. Мәдени өсімдіктерге зиян келтіретін кенені ата?
  9. Жайылым кенесі дернәсілінің даму барысында   неше иесі иемденеді?
  10. Қышыма кенесі дегеніміз не?
  11. Беріш кене дегеніміз не?
  12. Кене мен өрмекшінің ұқсастығы неде?
  13. Малда, адамда тіршілік ететін кене қалай аталады?
  14. Нәзік бас кене қандай ауру туғызады?
  15. «Қотырды қаси берсең – қаны шығар, киімді – қаға берсең шаңы шығар» деген сөз қандай кенеге айтылған?
  16. ІІІ. Қорытынды.

ІV. Жаңа сабақ. (сөз жұмбақ арқылы сабақтың тақырыбын табу)

 

         С    
 Б Ш  БЭ ҮТҰКӨ
БУНАҚДЕНЕЛІЛЕР
АЫӘНЫЕРЦРІКУЕМ
СНЗШРМІЕЕКЕ НЕ
КАІЫШТШФС Л ЕК
ӨҚКПАҮКАЕ Е ЛШ
КТБСЯТЕЛК Й ЕІ
ІЫАОНІНИК   РТ
РЛСР КЕТЕ    Е
ЕАКУ    Н    К
КРЕ     Е    Т
  Н          Е
  Е          С

Қызығушылығын ояту.

1)      Ассоциация әдісі.

Бунақденелілер туралы не білетінімізді топтастыру.

Бунақдене – жәндік

Бунақденелілер. – буын аяқтылар типіне жататын омыртқасыз.

Тірек – сызба белгілерін пайдаланып, жаңа сабаққа көшу.

Маса                                                                      шегіртке

 

 

 

бүрге

                                                                                                                                тарақан

                                           

                                        көбелек                                                            қоңыз

 

Д Е Н Е С І
БасКөкірекҚұрсақ бөлімдері
Екі мұртша

Көз

Көзше

Аяқтар

Қанаттар

Көбею мүшелері

 

БУНАҚДЕНЕЛІЛЕР
Туа қанатсыздарҚанаттылар

 

АУЫЗ  МҮШЕСІ
Кеміріп жалаушыСүзіп жалаушыТүтік тәрізді жалаушыКемірушіШаншып сорушы

 

ТЫНЫС АЛУ — дем түтік
Дамуы
Тура дамуШала түрленіп дамуТолық түрленіп даму
ЖұмыртқаЖұмыртқаЖұмыртқа
ИмагоДернәсілДернәсіл
 ИмагоҚуыршақ

Имаго – ересек құрт.

 

«Дебат әдісі»
І-қатарІІ-қатар
Пайдасы – жақтаушы Жыртқыш қоңыз – зиянды бун.жейді.

 Қанқыз -өсімдік бітесін жейді.

Көблек – тозаңдануға қатысады.

Ара – бал

Инелік – маса жейді. .

Зияны –даттаушы Шыбын –ауру

Бүрге – ауру

Бит – сүзек ауруы

Бұзаубас – өсімдік тамырын қияды.

Сона – қарасан ауруын туғызады.

Клорад қоңызы – картоп бүлдіреді.

 

Мақал –мәтел.

Шегіртке – азыиялық шегіртке – көкқасқа шегіртке.

1)      Шегіртке егін жер, екпей –сеппей тегін жер.

2)      Шегірткеден қорыққан егін екпес.

3)      Кешке шегіртке шырылдаса, келесі күні күн ашық болады.

Пәнаралық байланыс.

Абай Құнанбаев «Шегіртке мен құмырсқа» өлеңі түсінік.

 

Шырылдауық шегірткеЫршып жүріп ән салған,

Көгалды қуып гөлайттап

Қызықтап жүріп жазды алған.

Жаздыгүні жапырақтың

Бірінде тамақ, бірінде үй

Жапырақ кетті, жаз кетті.

Күз болған соң кетті күй

Өкінгеннен не пайда.

Суыққа тоңған қарны ашқан

Ойын қайда ән қайда

Оныменен тұрмады

Қар көрінді қыс болды.

Сауықшыл сорлы бүкшиді.

Тымақ қиын іс болды.

Секіру қайда сүрініп

Қабағын қайғы жабады

Саламда жатып, дән жиған

Құмырсқаны іздеп табады.Сілкілеп келіп жығылды

Аяғына бас ұра

Қарағым жылыт тамақ бер.

Жаз шыққанша асыра

Мұның жаным сөз емес.

Жаз етерін білмеп пе ең?

Жаның үшін еш шаруа

Ала жаздай қылмап пе ең?

Мен өзіңдей шаруашыл

Жұмсақ илеу үйлі ме

Көгалды қуып, ән салып

өлеңнен қолым тимепті

өлеңші, әнші есіл ер!

Ала жаздай ән салсаң

Селкілде де билей бер!

 

Бекіту сұрақтары: Бунақденелілер аулау.

1)      Бунақденелілер неліктен буынаяқтылар типіне жатқызылған?

2)      Бунақденелілерді зерттейтың ғылым қалай аталады?

3)      Бунақденелілердің  табиғаттағы рөлі?

4)      Көкқасқа шегіртке неге өте қауіпті жәндік болып табылады?

5)      Бунақденелі жәндіктердің ауыз құрылысындағы ерекшеліктері?

6)      Шала түрленіп даму деген не? Мысал.

7)      Толық түрленіп даму деген не? Мысал.

8)      Бунақденелілердің адам өміріндегі пайда зияны – қандай?

9)      Бунақденелілер қайда кездесетін жәндіктер?

10)   Бунақденелілер қалай тыныс алады?

11)  Бунақденелілер неше бөліктен тұрады? Дене бөліктеріне қандай мүшелері сәйкес келеді?

12)  Мен қандай жәндікпін? Атымды ата саған қандай пайда келтірем менің дамуым қалай жүреді?

13)  Менің атымды ата? Мен қандай зиян келтірем?

 

 

 

 

 

ІV Тақырыпты бекіту
Сандық диктант               1 – “ иә”              0-   “ жоқ”
1.Бунақденелілер буынаяқтылар типіне жатады
2.Дене бөлімдері: баскөкірек және құрсақ
3.Демтүтік  арқылы тыныс алады
4.Масаның ауыз мүшесі-кеміріп-жалаушы.
5.Толық түрленіп даму 4 сатыдан тұрады.
6.Имаго-дернәсілдің бір түрі.
7.Инелік толық түрленіп дамиды.
8. Қанқыз –зиянды жәндік.
9.Жаяушегірткелер -қанатсыз  дернәсілдер
10.Энтомология –бунақденелілерді зерттейді
Диктант жауаптары:
1-1
2-0
3-1
4-0
5-1
6-0
7-0
8-0
9-1
10-1

 

43 суретті орындау. Венн диаграммасы.

Үйге тапсырма. §50- 148 сурет.

Бағалау.