ой-өрісін, ойлау белсенділігін, сөйлеу шеберлігін, тіл мәдениетін дамыту, сөздік қорын молайту, сауаттылыққа баулу, олардың ой-пікірін қалыптастыру.
ә) дамытушылық: ой-өрісін, ойлау белсенділігін, сөйлеу шеберлігін, тіл мәдениетін дамыту, сөздік қорын молайту, сауаттылыққа баулу, олардың ой-пікірін қалыптастыру.
б) тәрбиелік; елін, жерін, Отанын қадірлеуге, адамгершілікке, адалдыққа, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.
Сабақтың турі: қалыпты сабақ.
Сабақтың әдісі: түсіндіру, суреттеу, салыстыру, сұрақ-жауап, сөздікпен жұмыс, бағалау, бекіту, корытындылау.
Сабақтын көрнекілігі: дид. материалдар, кестелер, кеспе қағаздары, тірек сызбалар.
Сабақтың формалары: жеке баламен, топпен, сынып үжымымен жүмыс жүргізу.
Сабақтың типтері: үйымдастыру кезеңі, үй тапсырмасын сүрау, жаңа сабақты түсіндіру, қорытындылау, бағалау.
Сабақтың барысы:
а) Үйымдастыру кезеңі.
- Сәлемдесу. ‘»‘
- Кезекші мәлімдемесі.
- Журнал бойынша түгелдеу.
- Жаңа сабаққа дайындық.
ә) Үй тапсырмасын с^рау.
- Өткен сабақта өтілген ережені сұрау.
- Жаттығу жүмысының орындалу барысын дәптерлерінен тексеру.
- Дәптерлерін алмастыру.
- Оқушылардың берген жауаптарына қарай білімдерін бағалау.
б) Жаңа сабақты түсіндіру.
Бүгінгі жаңа сабақта оқушыларға «Өзгелік етіс» тақырыбы жайлы түсіндіремін.
Өзгелік етіс қимылдың, іс-әрекеттің сөйлемдегі іс иесі, яғни субъектінің тікелей өзі емес, екінші бір басқа субъект, қимылды орындаушы арқылы істелетінін білдіріп, белгілі бір жүрнақтар арқылы жасалады. ол жұрнақтар мыналар:
- -ғыз, -гіз, -қыз, -кіз: отыр-ғыз, жүр-гіз, айт-қыз, т.б.
- -дыр, -дір, -тыр, -тір, -ыр, -ір: сал-дыр, сен-дір, ас-ыр, т.б.
- -т: жаса-т, сөйле-т, т.б.
Демек, өзгелік етісті сөйлемде қимылды, іс-әрекетті іске асырушы екі субъект болады: бірі—сол қимылды орындатушы, екіншісі—қимылды тікелей орындаушы. Мысалы, Ол баласына өлең айтқызды деген сөйлемдегі айту қимылын істеуші—ол. Бірақ бұлар өздері тікелей істеп отырған жоқ, қимыл, іс-әрекетті екінші біреу арқылы, яғни баласы арқылы істетіп отыр.
Кейде бір түбірге өзгелік етістің бірнеше жүрнағы бірінен кейін бірі жалғана береді: сөйле-т-кіз-беді, каз-дыр-т-қыз-ды, т.б.
Міне, осылайша жаңа сабақты түсіндіріп болған соң жаттығу жұмыстарын орындатамын. Алғашқы орындалатын тапсырма: 241-жаттығу жүмысының орындалу шартын түсіндіремін: Берілген сөздерден қажетті жүрнақ арқылы өзгелік етіс жасап жазыңдар.
Келесі тапсырма: 242-жаттығу жүмысының орындалу шарты мынадай: Сөйлемдердің құрамынан өзгелік етісті теріп алып, олардың түбірі мен жүрнақтарын дефис арқылы ажыратып жазыңдар. Мәтіндегі күрделі сөздердің түрін ажыратыңдар.
Сабақтың қорытындысы:
- Сүрақ қою арқылы жаңа сабақты қорытындылаймын.
- Оқушылардың берген жауаптарына қарай білімдерін бағалаймын.
- Үйге тапсырма: 243-жаттығу жұмысының орындалу шартын түсіндіремін: Берілген
өзгелік етістерді қолданып, сөз тіркесі мен сөйлем қүраңдар.