Фонетикадан өткенді қайталау

Сабақтың тақырыбы: Фонетикадан өткенді қайталау

Сабақтың мақсаты:   білімділік – оқушылардың ҰБТ-ға дайындығын байқау мақсатында фонетика саласынан алған теориялық білімдерін қайталау және іс жүзінде қолдану жолдарын деңгейлік тапсырмалар арқылы анықтау; тәрбиелік – жастарды елжандылыққа,ұжымшылдыққа тәрбиелеу; дамытушылығы – іскерлік белсенділіктерін,ойлау қабілетін ауызша және жазбаша талдаулар арқылы дамыту,сөйлеу мәдениетін қалыптыстыру.

Сабақтың типі: сынақ сабағы.

Сабақ түрі: дәстүрлі емес.

Оқыту технологиясы:  1) Ж.Қараев «Деңгейлеп саралап оқыту технологиясы». Ақпараттық технолгия;              2) Н.Оразханова «Сатылай кешенді талдау».

Пәнаралық байланыс: әдебиет,математика.

Көрнекілігі: деңгейлік тапсырмалар,кесте,тест сұрақтары,слайд көріністері.

Сабақта қолданылатын әдіс-тәсіл:  сұрақ-жауап,жүйелеу,тілдік талдау,жеке-дара,ұжымдық.

І.Ұйымдастыру. Оқушылармен сәлемдесу,сабаққа қатысын анықтау.

ІІ.Кіріспе. Оқушылар,біз сіздермен ҰБТ-ға дайындалу мақсатымен жүргізілген қосымша сабақтарда тіл білімінің фонетика саласын қайталағанбыз.Сондықтан сабағымыздың мақсаты – фонетикадан алған теориялық білімімізді күнделікті өмірде қолдана білу.Ендеше,сұрақтарға ауызша жауап берейік.

1. Қазақ тіл білімінің зерттейтін қандай салалары бар?
2. Фонетика нені зерттейді?
3. Қазақ тілінде дыбыстар өкпеден шыққан ауаның шығуына қарай нешеге бөлінеді?
4. Қазақ тілінде буынның неше түрі бар?
5. Тасымал дегеніміз не?
6. Екпін көбінесе сөздің қай буынына түседі?
7. Үндестік заңының неше түрі бар?
8. Орфоэпия дегеніміз не?
9. Орфография дегеніміз не?
10. Орфографиялық заңдылық қандай ұстанымға сүйенеді?

ІІІ. Деңгейлік тапсырмалар.

                                                        І.Деңгей

1. Дыбыстау мүшелері арқылы айтылып,естілетін тілдік құбылысты не дейді? (дыбыс)

2.Қазақ тіліндегі сөздердің жазылу заңдылығына сәйкес кестені толтыр.

3. Кірме сөздерге қосымша жалға. Мысалы: тарих,цех.

Жауап: Х әрпіне біткен кірме сөздерге қосымшалар жуан түрде жалғанады. Мысалы: тарихтың,цехтан.

4. Щ әрпі қай сөздерінде жазылады?

Жауап: Щ әрпі қазақтың ащы,тұщы,кеще деген байырғы сөздерінде жазылады.

5. Қазақ халқы қай жылы орыс әліпбиіне көшті?

ІІ. Деңгей

1. «Ә» дыбысын талдау.

1. Бұл дауысты дыбыс
2. Тілдің қатысына қарай: тіл алды немесе жіңішке дауысты дыбыс
3. Жақтың ашылу дәрежесіне қарай: ашық дауысты
4. Ерін мен езудің қатысына қарай: езулік.

2.Сөз ішіндегі ілгерінді ықпалды тап.

а) құрбы-құрдас         ә) көзқарас

3. Дауысты дыбыстар мен дауыссыз дыбыстардың ортақ қасиетін тап.

Венн диаграммасы

1. Дауысты дыбыс буын жасауға қатысады. 2.Дауысты дыбысқа екпін түседі.

Дыбыстау мүшелері арқылы айтылатын,естілетін құбылыс.Сөздің ең кішкене бөлшегі.

1. Өкпеден шыққан ауаның ауыз қуысында кедергіге ұшырап шығуынан жасалады.
2. Дауыссыз дыбыс үн мен салдырдың қатысына қарай үшке бөлінеді.

4. Семантикалық картаны толтырыңдар.

ІІІ деңгей

1. Тәуелсіздік сөзіне қысқаша фонологиялық талдау.
2. Тест сұрақтары.

Отан.

1. а) аралас буынды сөз, ә) жіңішке буынды сөз   б) жуан буынды сөз+
2. а) үш буынды сөз ә) төрт буынды сөз          б) екі буынды сөз+
3. а) екі ашық буын ә) бір ашық,бір бітеу буын+      б) екі тұйық буын
4. а) тасымалданады ә) тасымалданбайды+
5. а) екпін сөздің соңғы буынына түседі+ ә)  екпін сөздің алдыңғы буынына түседі
6. а) буын үндестігі бар+ ә) буын үндестігі жоқ
7. а) дыбыс үндестігі бар+ ә) дыбыс үндестігі жоқ

8.Дауысты дыбыстар       а) 3;   ә) 2;+    б) 0

9.Жуан дауыстылар         а) 2;+    ә)  3;    б) 1

10. Қатаң дауыссыздар а) 1;    ә) 2;   б) 3

Кестені толтыр

1. Сабақты қорытындылау. Сабақ аяқталуға 10 минут қалғанда жұмыс тоқтатылады.Әр оқушы өзі орындаған деңгейлері бойынша ұпайларын санап,бағалау парағын толтырады.

Оқушының аты-жөні:

10-12 ұпай «5», 6-9 ұпай «4», 3-5 ұпай «3», 3-тен төмен «2».

Сыныптың жалпы ұпай саны есептеледі.

1. Үйге тапсырма. «Шың» кітабынан «Кейінді ықпал», «Орфография және орфоэпия» тақырыптары бойынша тест сұрақтарын орындау.