оқушыларға тіл мәдениеті жэне жүрт алдында сөйлеу мэдениеті жайлы толық мэлімет беру.

Сабактың максаты:

а) білімділік: оқушыларға тіл мәдениеті жэне жүрт алдында сөйлеу мэдениеті жайлы толық мэлімет беру.

ә) дамытушылық: ой-өрісін, ойлау белсенділігін, сөйлеу шеберлігін, тіл мэдениетін дамыту, сөздік қорын молайту, сауаттылыққа баулу, олардың ой-пікірін қалыптастыру.

б) тәрбиелік; елін, жерін, Отанын қадірлеуге, адамгершілікке, адалдыққа, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: қалыпты сабақ.

Сабақтың әдісі: түсіндіру, суреттеу, салыстыру, сүрақ-жауап, сөздікпен жұмыс, бағалау, бекіту, қорытындылау.

Сабақтың көрнекілігі: дид. материалдар, кестелер, кеспе қағаздары, тірек сызбалар. Сабақтың формалары: жеке баламен, топпен, сынып ұжымымен жұмыс жүргізу. Сабақтың типтері: ұйымдастыру кезеңі, үй тапсырмасын сүрау, жаңа сабақты түсіндіру, қорытындылау, бағалау. Сабақтың барысы:

а) Үйымдастыру кезеці.

Сәлемдесу.
Кезекші мэлімдемесі.
З.Журнал бойынша түгелдеу.
Жаңа сабаққа дайындық.

э) Үй тапсырмасын сүрау.

Өткен сабақта өтілген ережені сүрау.
Жаттығу жүмысынъщ орыыдалу барысын дэптерлерінен тексеру.
Дэптерлерін алмастыру.
Оқушылардьщ берген жауаптарынақарай білімдерін бағалау.

б) Жаңа сабақты түсіндіру,

Бүгінгі жаңа сабақта «Жү_рт алдында сөйлеу мэдениеті» тақырыбы жайлы түсіндіремін.

Жүрт алдында сөйлеуге адам бірте-оірте дайындалады. Сондықтан сөйлеуге үйренудің жолдары әр адамға қажет нэрсе. Ол үшін, біріншіден, адам сөйлеуге өзін-өзі психологиялық жағынан дайъшдауы тиіс. Өз бойындағы қорқынышты, сенімсіздікті жоюдың бірден-бір жолы — сол сөздің айтьшу қажетттігіне деген сенім, не айтатыныңды жэне не үшін айтатыныңды анық түсіну, өз ойыңды қалай жеткізетініңді жоспарлап алу.

Екіншіден, жұрт алдында сөйлейтін сөздің мағыналы, жүйелі шығуы үшін, эрине, күнделікті оқып, қана қоймай жинайтын акпараттардың мэні зор. Атап айтқанда, түрлі ғылыми көпшілік эдебиеттер. баспасөз материалдары, көркем эдебиеттер саған үлкен көмек береді. Оларды жай окып қана қоймай, олардан қажетіңді іріктеп жазып алып отыруға, дэйек сөздерді арнайы қойын кітапшаңа түсіріп алуға дағдылансаң, ол қашан да саған сүйеніш болады. Оның үстіне, қаламмен қағазға ж:;зганың ойыңа жазғаның емес не?! Өзіңнің жеке папкіңде газет-журнал қиындыларын, өзіңе ерекше әсер еткен сүрақтарды, үлкен оқьмыстылардан естіген сөздеріңді жинактаудың да көмегі үлкен.

Үшіншіден, сөйлеу техникасьша тоселуің қажет. Оңашада айнаға қарап, өзіңнің бет-құбылысыңды байқап, дене, кол қимылдарыцды басқаруға үйренуге тырыс. Даусыңды айтатын сөзіңе қарай құбылту — тыңдаушьшы еліктіруді бір тәсілі. Сөзің қанша мэнді болса да, оны соған лайық эуенмен, эуезбен аііта білмессң, еңбегің еш болатынын жадыңда ұста!

Төртіншідеи, ауызша сөйлейтін соаіңді ең әуелі жазбаша қүрып ал. Сонда сөзің эрі жүйелі, эрі көркем болып шығады. Бірақ, .мүмкіндігінше, қағазға қарамай сөйлеуге дағдылан. Қағаздан оқыта сөйлеу сөздіц эсерлілігіа і омендетеді.

Бесіншіден, шешендердің созіпе үи^мі қүлақ түріп жүр. Өзің үлгі тұтатын достарыңның, мүғалімдеріңнід, ата-аналарыңның сөзін мүқият бақылап, жақсысын үйренуден, жаманнан жиренуден жалықпа!

Егер осы кеңеске қүлақ асып, үнемі есте ұстасаң, ссн де өзіңнен кейінгілер үлгі алатын шешен боларың анық.

Міне, осылайша жаңа сабақты түсіндіріп болған соң жаттығу жұмыстаръш орындатамын. Алғашқы орындалатын тапсырма: 353-жаттығу жүмысының орындалу шартын түсіндіремін: Міне, сен 6-сыныпты да аяқтап қалдыңдар. Ана тілінің қаншама сырлы элеміне бойладыңдар. Осы өзің өткен тақырыптардың ішінде ерекше есіңде қалған, я болмаса өзгеше ой туғызғандары болды ма? Болса, олар несімен ұнағанын ой таразысына салып көріңдер. Ойыңды сабақ үстінде достарыңмен бөлісіңдер. Сөйлер алдында жоғарыдағы кеңесті тағы бір қайталап оқып алыңдар.

Келесі тапсырма: 354-жаттығу жұмысының орындалу шартын түсіндіремін: Оқушылар, егер сендерге бір күнге ғана жетерлік уақыт ішінде ерекше бір сиқырлы күш бітсе, мэселені неден бастар едіңдер? Мысалы, сол күн ішінде бүкіл әлем тек сенің иелігіңде болса… Ойыңды ауызша айтып көріңдер.

Келесі тапсырма: 355-жаттығу жүмысының орындалу шартын түсіндіремін: Өздерің үнататын өнер түрі туралы шағын шығарма жазыңдар. Мэтіндегі сөздердің мағыналы, жүйелі, эсерлі болуына көңіл бөліңдер. Биылғы өткен грамматикалық тақырыптардың пайдасы тиді ме, өзіңе есеп беріңдер.

Келесі тапсырма: 356-жаттығу жүмысының орындалу шартын түсіндіремін:5-6 оқушыдан бірігіп, өздеріңді толғандыратын бір мэселе төңірегінде «Дөңгелек үетел» үйымдастырыңдар. Мысалы: «Сыйлы оқушы деген кім?», «Егер мүғалім болсам…», «Қай оқулық үнайды?», «Мектеп өмірі қайтсе қызықты болар еді?» т. б.

Келесі тапсырма: 357-жаттығу жүмысының орындалу шартын түсіндіремін: Балалар, сендер жақсы сөйлеу үшін тыңдай білудің маңызы зор екенін білесіңдер. Ендеше, мақал-мәтелдерден, шешендік сөздерден, жыраулар поэзиясынан тыңдау әдебі туралы жазылған ой-пікірлерді тауып, оларға талдау жасаңдар.

Келесі тапсырма: 358-жаттығу жүмысының орындалу шартын түсіндіремін: Оқып шығып, ойды көркемдеп, сезімге әсер етіп түрған сөздер мен сөз тіркестерін атаңдар.

Келесі тапсырма: 359-жаттығу жүмысының орындалу шартын түсіндіремін: Төмендегі сөздерді сабақты, салт етістіктерге ажыратып, екі топқа бөліп жазыңдар.

Сабақтың қорытындысы:

Сүрақ қою арқылы жаңа сабақты қорытындылаймын.
Оқушылардың берген жауаптарына қарай білімдерін бағалаймын.
Үйге тапсырма: 360-жаттығу жұмысының орындалу шартын түсіндіремін:
Мәтіннен етістіктерді теріп жазып, оларды құрамына, түлғасына қарай ажыратыңдар.

Тексердім: