Құраққұраудыңтехнологиясы

Технология пәнінен ашық сабақтар

Сабақтыңтақырыбы:Құраққұраудыңтехнологиясы
Сабақтыңмақсаты:
а) білімділік: Оқушыларғақұрақтүрлерінтігудіңерекшелігіменқұрақбөліктеріндұрысорналастыруреттілігінжәнеөңдеутехнологиясынүйрету.
ә) тәрбиелік: Оқушылардыңүнемділікке, икемділікке, ұқыптылыққа, тиянақтыболуғатәрбиелеу, шапшаңдыққа, еңбек
сүйгіштікке баулу.
б) дамытушылықОқушылардыңтеориялықбілімдерініс – жүзіндешығармашылықпенұштастыру, өнергедегенқызығушылығынарттыру.
Сабақтыңтүрі:Аралассабақ
Сабақтыңәдісі:түсіндіру, сұрақ — жауап, нұсқау, сарамандықжұмыс
Пәнаралықбайланыс:Тарих, Геометрия, Бейнелеу, Сызу.
Керектіқұрал — жабдықтар:интерактивтітақта, қаттықағаз,
үлгілер, сызғыш, ине, жіптер, қайшы, бор немесеқарындаш, мата қиындысы
Сабақтыңбарысы:
І. Ұйымдастырукезеңі:, сынып оқушыларымен амандасу, олардың тазалығынамән беру.

II. Үйтапсырмасынтексеру

ІІ. Жаңасабақ
Жаңасабаққұрақтүрлерінескетүсіріп,сұрақ қоюдан басталады.
1. Құрақ, оның түрлері туралы жалпы  мағлұмат:
2. Құрақты қандай мақсатта құраймыз?
— Біріншіден, мата қиындыларын іске асыру, кәдеге жарату.
— Екіншіден, әдемілікке,үнемділікке, ұқыптылыққа, тәрбиелілікке мән беру.
Құрақ құрау — халқымыздың үй — тұрмысы бұйымдарында ұрпақтан — ұрпаққа ұласқан ұлттық тәсілдегі өнері.
Құрақ құрау үшін, қалған қиынды маталар қолданған. Құрақ құрау — мата қиындыларын іске ұқсату, кәдеге жарату және үлкен сәнділікпен матадан әр түрлі пішіндерді қиюластыра отырып келтіру.

Бұрынғы әже — әпкелеріміз күнделікті үй — тіршілігінде өзіндік орны бар, пайдалануына қарай, шәй құюшыға арналған шағын көрпеше, мейманға салатын «төр көрпеше», ұйықтарда салатын мамық көрпеше, қыз ұзатыларда беретін түрлі түсті сәнді «атасына, енесіне» арналып, құрақ көрпе — көрпешелер жасауын дайындаған.

Құрақ құрау өнерінің терең мән — мағынасы бар. Ертеде апа — әжелеріміз құрақ құрай отырып, қыз — немересіне арналған құрақты:«Отан болып құралып кетсін, өсіп — өнсін»деген тілекпен жасаған.

Таңғажайып талантымен талайларды тамсандырған қазақ қолөнерінің қарапайым да қайталанбас түрі – қиыстырып құрақ қию, одан көздің жауын алатындай өте бағалы бұйымдар жасау. Оның қымбат құндылығының бір айғағы құрақтан жасалған заттардың ұзатылатын қыз жасауына еніп, бұл дүние — мүліктің ажарын арайландырып жіберетіні, үй ішіне ұлттық рең беріп, адамның рухын асқақтататыны. Құрақ – төрге төсейтін көрпеше. Мата қиындыларын қиюластырып, тұмарша, сегіз жапырақ, ромб тәрізді өрнектерден құралған көрпені құрақ немесе құрақ көрпе деп атайды. Ежелден қонақжай қазақ халқы төрін қонаққа арналған “қасиетті орын” санаған. Ерте кезде баласы өліп, тоқтамаған үй “тіл — көзден аман болсын” деген ырыммен қырық құрақ құрап, баласын соған ораған. Құрақ көрпені арасына мақта немесе қойдың, түйенің жүнін салып, сырып тігеді.

Қазақтың ісмер, шебер әйелдері құрақ көрпеден құрақ кеудешеге дейін, құрақ бөстектен құрақ ойыншыққа дейін жасап, керемет нәрселердің де қарапайым тәсілмен — ақ өмірге келетінін ежелден — ақ қалың жұртқа паш етіп келеді. Зердесінде зейіні бар адамдардың қай — қайсы да құрақтан жасалған заттарға ойлы көзбен назар аударса, сан алуан сәнді түстердің бір — бірімен жарасым тауып, әдемілік әлемін сыйға тартып тұрғанын айқын аңғара алады. Ол арқылы халқымыздың құнарлы дүниетанымын, эстетикалық талап — талғамын, сұлулықты аңсаған іңкәр сезімін айтқызбай — ақ танисың. Құрақ құрап, көрпе тігетін, ұршық иіріп, тоқыма, шәлі тоқитын әйел-аналар арамызда баршылық. Ал біз әңгімелегі отырған Күлән Шәудірбаева жолдасынан ерте айырылып, өмірдің қиындығын көп көрсе де жалғыз қолымен еңбек етіп, іс тігіп, балаларына жетімдік тауқыметін тартқызбай жүрген жан. Ақтөбенің Байғанин ауданында тұратын Күлән Шәудірбаеваны ауылдастары мақтан етеді. 1986 жылы жолдасы бақилық болғанда балаларын жетілдірем деп жүріп, өзі оң қолынан айырылыпты. Отбасындағы бар тірлік бір өзіне қарап тұрған соң, ол тағдыр сынына мойымай жалғыз қолымен еңбек етіп, тігін тігіп, құрақ құрап, ою ояды. Өмір қыңыр мінез танытып, сүріндірсе қайта тұрып, жылатса жұбанған кейіпкеріміз бүгінде аяулы ана, асыл әже атанып отыр.

Күлән апа тігіншілік өнерді алғаш әжесінен үйреніпті. Кейінанасы да қызын осы іскебейімдесекерек. ҚазірКүләнапа 88 жастағыанасыекеуінің басы қосылса, тігіншіліктурасында, қолөнержайында сыр шертіседіекен. Кейіпкеріміздіңанасы Ару әлікүнгетоқыматоқып, ізіненергеннемере-шөберелерінеістігудіүйрететінкөрінеді.

– Мен аудандықбалабақшадаұзақжылеңбекеттім. Балаларымоң-солынендітанибастағанкездежолдасымөмірденозды. Жылдықсадақасынбереркездеазық-түлікалуүшіноблысорталығындағыбазарғабарғанмын. Олкездеауылдыңдүкендеріндеқазіргідеймолшылықжоқеді. Түнішіндетеміржолстансасындаүшпойызқатартұрды. Жүксөмкемдіарқалап, солпойыздардыңастынанөтеміндепасығыпкележатқандаүлгереалмайқалдым… Ауруханадаесімдіжиғандаоңқолымныңжоқекенінкөрдім. Балаларымдықалайөсіремін, ендігітұрмысымқалайболадыдепқаттықиналдымалғашында. Тіпті, он екімүшемніңбіріналғанша, неге бірденөзімдіөлтіріптастамадыдепхақТағалағатілтигіздім. «Адам үшкүнненсоңкөрге де үйренеді» дегенемеспе? Рас, әуелгідесолқолымменеңбекетпектүгілі, тамақішеалмадым. Шүкір, кейінқиындықтардыңбәрінжеңіп, жалғызқолмен де өміртіршілігінебейімделдім, – дейдіКүләнапа.

ҚиындыққұрсауынашырмалғаншақтаКүләнапағатуыстарықолдаукөрсетіпті. Кейінбалаларыүйтірлігінеүйреніп, қолғабыстанытқан. «Қолымнанайырылғанкездеендіістігеалмайтыншығармын – депқиналдым. Бірақжаныңқалағаністіқалайдажасауғаталпынадыекенсің. Екіжылдансоңанамаяқтігінмашинасыналыпберді. Солжаққолымменкиімпішіп, құраққұрауды, кестетігудіқайтажалғастырдым. Балаларыма, туыстарымаәлікүнгекиімтігіп, қажеттідүниелерінжаңартыпберемін», – дейдікейіпкеріміз.

– Күләнапақонақжайадам. Үйінеәркезқонақкелгендіжақсыкөреді. Өзіжалғызқолымен ас дайындап, бауырсақпісіріп, түрлідәмдітағамдарәзірлейді. Егертігіншіліккейіпкерімізгеәжесінендарығандесек, ондаКүләнананың осы қасиетінотбасындақазірнемересіӘйгерімжалғастырыпкеледі. КүләнәжесіістігебастағанкездеӘйгерімжанынакеліп, көмектеседіекен. «Анакөрген тон пішер…» дегеніміз осы емеспе?

 

Қазақ тілінде құрақ құрау өнері  —         құрақ

Орыс тілінде құрақ құрау өнері  —         лоскутное шитье

Ағылшын тілінде құрақ құрау өнері  — пэчворк 

Жапон тілінде құрақ құрау өнері  —       сашико

lll.Сарамандық жұмыс

Сарамандық жұмысқа кіріспес бұрын қайшы, ине, үтікпен қауіпсіздік ережесін еске түсіру.

Оқушылардың алдарындағы артық заттарды партаның шетіне қойғызып ,жұмыс орнын дайындап, құралдарын тексеремін де, қауіпсіздік ережесін ескере отырып, нұсқау карта бойынша «гүл», «аққу»құрағын жасау жұмысына кірісеміз .Жұмыс кезінде оқушылардың жұмысын тексеріп, қателіктері болса түзетіп, білмеген жерін үйретемін

lvСабақты қорытындылау

 

v Оқушыларды бағалау

v Үйге тапсырма

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сабақтық тақырыбы: Бисерден бұйымдар жасау технологиясы
Сабақтың мақсаты:

  1. Білімділік: оқушыларға бисер туралы толық мағлұмат беру;
  2. Дамытушылық:оқушылардың жұмысты орындағандағы еріктілігін дамыту, алған білімдерін өз бетінше қолдана білуін қадағалау, эстетикалық талғамын қалыптастыру;
  3. Тәрбиелік:оқушыларды осы өнер түрімен қызықтыру, ұқыптылыққа, еңбексүйгіштікке, сұлулықты қабылдау сезімін ояту, эстетикалық талғамдылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өз бетінше жұмыс.
Сабақтық көрнекілігі: үлгілер, СЛАЙД
Пәнаралық байланыс: сызу,бейнелеу өнері, математика, тарих

Ұйымдастыру кезеңі:

  • Оқушылармен амандасу;
  • Оқушыларды түгендеу;
  • Оқушылардың құрал – жабдықтарын түгендеу;
  • Оқушылардың зейіндерін сабаққа аударту.

Үйтапсырмасынтексеру.

Өткентақырыптықайталайотырып, оқушыларғатақырыпбойыншасұрақтарқою.

Жаңасабақ

Оқушыларбүгінбізбисерденбұйымжасаудыүйренеміз.

Бисердің шығу тарихына тоқталсақ бисер деген сөздің өзі ұсақ моншақтарға берілген жалпы түсінік. Ұсақ, домалақ  сопақша, әр түрлі – хрусталь, шыны, керамикалық материалдардан жасалған моншақтарды бисер деп атайды екенбіз. Стеклярустың бисерден айырмашылығы – оның ұзындығы 3 мм түтікше тәріздес болып келеді. Бисер тоқу өнері ертеде кеңінен тарап, танылып келе жатқан халық шығармашылығының жәнеәшекей бұйымдар дайындаудың бір түрі. Бисермен жай суреттерден бастап өте күрделі түрлі-түсті жұмыстар жасауға (тоқуға), алқа, тұмарша, шаш буғыш, сырға, білезік, белдік, сөмкелерді де әшекейлеп тоқуға болады, сонымен қатар ойыншақтар да тоқуға болады. Қолдан жасалатын бисер моншақтары Ресейде, шет елдерде өте жоғары бағаланады.

Бисердің шығу тарихы әйнектің пайда болуымен тікелей байланысты. Ал. әйнектің қашан  пайда болғанынан әлі күнге дейін дерек жоқ. Дегенмен әйнекті пайдаланудың ең алғаш құпиясын Финикия елі ашқан деген аңыз бар. Бұл аңызда Финикиялық көпестер әлемді жүзіп жүріп Сирияға тоқталады.
Кейбір деректер бойынша әйнектің Отаны ежелгі Египет болған. Әйнектен жасалған моншақтар, амулет, ыдыс-аяқтар біздің заманымызға дейін УІ ғасырдың ескерткіштерінен табылған. Әйнекті массаға, кобальт, мыс, марганец қосу арқылы египеттіктер көгілдір, жасыл, алқызыл түсті әйнек алған, мұндай әшекейлерді еркектер де, әйелдер де ақ түсті киімдермен таққан деседі. Ең алғашқы «бисер» атауы дәл осы Египет елімен байланысты. Оның атауы арабтың «Бусра» немесе «Бусер» деген сөзінен шыққан, мағынасы «жалған маржан». Рим империясы Египет елін басып алғанда әйнек өндіру Рим еліне өтіп, империя құлағаннан кейін Византияға өтеді. Ал Константинопольді түрік жауынгерлері жаулап алған соң, әйнек өндіруші шеберлер жан-жаққа тарап әлемге бисер атауы мәлім бола бастады.

 Керектіқұрал – жабдықтар:

  • Бисер түрлері;
  • Диаметрі 3 мм болатынсым;
  • Сызғыш, қайшы;
  • Қалыңсым;Мулинежіп;
  • Гипс немесе алебастр;
  • ПВА желімі;Қоңыр, ақ, жасылтүсті гуашь;
  • Изолент.

Сарамандықжұмыс

  1. Қауіпсіздікережесінүнеміестесақтаукерек;
  2. Жұмыскиімін кию;
  3. Құралдардытексеру;
  4. Шұңғылдаубірыдысқакеректібисерлердіқосыпараластырыпаламыз;
  5. 60-70 см ұзындықтағыжұқасымдыаламыз;
  6. Сымныңбіршетінтүйіндеп, екіншішетінен бисер өткіземіз;
  7. Сымныңбіршетіненбастапбисерлерді 7 түйірденбастапораймыз, ара қашықтығы 1-1,5 см болу керек;
  8. Осындайбұтақтық 80-90 данасынжасауымызкерек;
  9. Дайынбұтақтардың 5 данасынбір-бірінебіріктіріпжіппенорап, изолентпенораймыз да талдыңбірбұтағындайындаймыз;
  10. Дайынболғанбұтақтардықалыңсымғабіріктіріп, изолентпенораймыз
  11. Дайынағаштыарнайыыдысқасаламыз, олүшінбізгегипспен ПВА желімгекішкене су қосыпараластырыпыдысқақұйамыз да, үстінеағаштысаламыз;
  12. Осы ағашымыз 2 тәулік бойытұрукерек;

 

Қорытындысұрақтар:

  • Бисер дегеніміз не?
  • Бисермен стеклярустың айырмашылығын ата?
  • Бисерден қандай бұйымдар жасауға болады?
  • Әйнекқайғасырдапайдаболды?

 

Оқушы жұмысын бағалау.

 

Жасалған бұйымдарды қабылдап, оқушылардың еңбегін бағалау;

Жіберілген қателіктерді қайта түсіндіріп, оны іс жүзінде көрсету;

Жақсы жасалған жұмыстарды атап көрсету.

 

Үй тапсырмасы: жұмысты үйден аяқтап келу.