кішкентай денелердің өлшемін анықтау.
Тақырыбы: кішкентай денелердің өлшемін анықтау.
Мақсаты: қатарлау тәсілімен өлшеп үйрену.
Құрал-жабдықтар: сызғыш, кішкентай денелрдің жиынтығы, астауша, бұранда.
1-тапсырма. Шариктің диаметрін анықтау.
Жұмыстың барысы:
- Астаушаға шариктердің бірнешеуін салыңдар да, оның екі жағындағы жылжымалы тиекті қозғай отырып, оларды бір-біріне түйістіріңдер. Сызғыштың екі тиектің ара қашықтығын өлшеп алыңдар. Оны астаушадағы шариктердің санына бөліп, бір шариктердің диаметрін анықтаңдар:
- Ұсақ денелрдің өлшемдерін анықтайтын мұндай тәсіл қатарлау тәсілі деп аталады
- Өлшеу мен есептеу нәтижелерін мына кестеге толтырыңдар:
| Зерттелетін дене | Қатардағы бөлшектің саны (N) | Қатардың ұзындығы (L, мм) | Диаметр (d, мм) | Диаметрді өлшеу қателігі (h, мм) |
| Шарик |
2-тапсырма. Бұранда қадамын өлшеу.
Жұмыстың барысы:
- Бұранда қадамы деп қатар жатқан орам оймасының ара қашықтығын айтады. Бұранда қадамы өте аз шама болуы да мүмкін. Сондықтан оны анықтау үшін қатарлау тәсілі қолданылады.
- Бұранданың орам оймалары орналасқан бөлігінің ұзындығын сызғышпен өлшеп аламыз. Одан кейін оймалардың орам санын мұқият санап шығыңдар.
- Бұранда қадамын анықтауда бұранда оймасының бедерін қағаз бетіне түсіріп алып өлшеу ұтымды болады. Ол үшін бұранда оймасы орналасқан бетті сия немесе жұмсақ графитпен бояп алу керек.
- Өлшеулер мен есептеу нәтижелерін кестеге жазамыз.