Агрессиялық мінез құлықты аңықтайтын сауалнама (А. Басс және А. Дарки)

Агрессиялық  мінез құлықты аңықтайтын  сауалнама

(А. Басс және А. Дарки)

 

 

1Кейбір уақытта біреуге кесір жасау ниетімнен қайта алмай қаламын.ИәЖоқ
2Кейде ұнатпайтын адамдарым жайлы өсек айтамын.ИәЖоқ
3Мен тез ашуланамын, бірақ тез басыламын.ИәЖоқ
4Егер менен жақсылап сұрамаса, мен оның өтінішін орындамаймын.ИәЖоқ
5Маған тиісті нәрсеге, мен әрдайым ие бола бермеймін.ИәЖоқ
6Менің сыртымнан адамдар не айтатынын мен білемін.ИәЖоқ
7Егер мен достарымның мінез – құлқын мақұлдамасам, мен оларға оны сездіремін.ИәЖоқ
8Мен біреуді алдағанымда  арымның мазаланғанын басымнан көшемін.ИәЖоқ
9Менінше, мен адамға қол көтере алмаймын.ИәЖоқ
10Мен ешқашан заттарды лақтыратын дәрежеге дейін ашуланбаймын.ИәЖоқ
11Мен әрқашан біреудің кемшілітеріне мән бере бермеймін.ИәЖоқ
12Егер де маған бекітілген ереже ұнамаса, мен оны түзегім келеді.ИәЖоқ
13Басқалар әрдайым қолайлы жағдайларды пайдалана біледі.ИәЖоқ
14Мен күтпегендей адамдар маған неғұрлым достықпен қараса мен адамдардан өзімді сақ ұстаймын.ИәЖоқ
15Мен адамдармен жиі келісе бермеймін.ИәЖоқ
16Кейде менің басыма өзім ұялатын ойлар келеді.ИәЖоқ
17Егер кімде – кім мені бірінші болып ұрса, мен оған жауап бермеймін.ИәЖоқ
18Мен ашуланған кезде есікті қатты жабамын.ИәЖоқ
19Мен сырттан қарағандағыдан ашуланшақпын.ИәЖоқ
20Егер кімде – кім өзін бастықпын деп есептесе, мен оған әрқашанда қарсы тұрамын.ИәЖоқ
21Менің тағдырым өзімді қамықтырады.ИәЖоқ
22Менің ойымша, мені көп адамдар жақсы көрмейді.ИәЖоқ
23Егер адамдар менімен келіспесе, мен міндетті түрде сол пікір – таласқа түсемін.ИәЖоқ
24Жұмыстан жалыққан адамдар, кінәні сезінуі  керек.ИәЖоқ
25Кім маған және менің жанұяма тіл тигізсе, мен ұруға дейін барамын.ИәЖоқ
26Мен дөрекі әзілдеуге қабілетті емеспін.ИәЖоқ
27Егер мені мазақ қылса, мен ашуланамын.ИәЖоқ
28Адамдар өзінен бастық жасағанда, олар таңданбау үшін қолымнан келгенін жасаймын.ИәЖоқ
29Мен апта, сайын, өзіме ұнамайтын адамдарды көріп тұрамын.ИәЖоқ
30Көптеген адамдар мені көре алмайды.ИәЖоқ
31Адамдардың мені сыйлағанын талап етемін.ИәЖоқ
32Өзімнің ата – аналарыма аз жақсылық жасағаным мені қинайды.ИәЖоқ
33Мені әр кезде ашуландыратын адамдарға «өзім білемін» деп айтуға тура келеді.ИәЖоқ
34Мен ашуланудан ешқашан көңілсіз болмаймын.ИәЖоқ
35Маған тиесілі дәрежеден нашар қатынас туындаса мен ренжімеймін.ИәЖоқ
36Егер кімде кім мені өзінен шеттетсе, мен көңіл аудармаймын.ИәЖоқ
37Мен мұны көрсетпесемде, мені қызғаныш билейді.ИәЖоқ
38Кейде менің ойымша, маған күлетін сияқты.ИәЖоқ
39Мен ашулансам да, «мықты» сөздерге сүйенбеймін.ИәЖоқ
40Мен күнәмнің кешірілгенің қалаймын.ИәЖоқ
41Тіпті егер біреу мені ұрса да, мен сирек жауап қайырамын.ИәЖоқ
42Менің ойымша болып шықпаса, кейде мен ренжіп қаламын.ИәЖоқ
43Кейбір адамдар мені өзінің бір қатынасуымен ашуландырады.ИәЖоқ
44Менің шынымен жек көретін адамдарым жоқ.ИәЖоқ
45Менің принципім: «Ешқашан өзгелерге сенбеу».ИәЖоқ
46Егер мені біреу ашуландырса, мен ол туралы не ойлайтынымның бәрін айтуға дайынмын.ИәЖоқ
47Кейінірек өкінетін, мен көп нәрсе жасаймын.ИәЖоқ
48Егер мен ашулансам, мен біреуді ұра аламын.ИәЖоқ
49Мен балалық шағымнан ашуымның сыртқа шыққанын көрсетпеймін.ИәЖоқ
50Мен әрдайым өзімді жарылайын деп тұрған оқ – дәрі бөшкесі сияқты сезінемін .ИәЖоқ
51Менің не сезінетінімді бәрі білсе, мені бірге жұмыс істеуге қиын адам деп есептер еді.ИәЖоқ
52Мен әрқашан адамның маған жағымды бір нәрсе жасауын құпия себептер мәжбүр етеді деп ойлаймын.ИәЖоқ
53Егер біреу маған айқайласа, мен де айқайлап жауап қайтарамын.ИәЖоқ
54Сәтсіздіктер менің көңілімді қалдырады.ИәЖоқ
55Мен басқалармен жиі де сирек те төбелеспеймін.ИәЖоқ
56Мені қатты ашу қысып, қолыма түскен заттарды сындырғанымды мен есіме түсіре алмаймын.ИәЖоқ
57Кейде мен төбелесті бірінші болып бастауға дайын екенімді сезінемін.ИәЖоқ
58Мен кейде өмірдің маған деген әділетсіздігін сезінемін .ИәЖоқ
59Алғашында мен адамдардың көпшілігі шын айтады деп ойлайтынмын, бірақ қазір мен оған сенбеймін.ИәЖоқ
60Мен тек ашуланғандықтан ғана ұрысамын.ИәЖоқ
61Мен дұрыс жасамасам, мені ар – ұятым қинайды.ИәЖоқ
62Мен өз  құқымды қорғау үшін, қара күш жұмсаудан тайынбаймын.ИәЖоқ
63Кейде мен өз ашуымды, үстелді жұдырықпен ұру арқылы көрсетемін.ИәЖоқ
64Маған ұнамайтын адамдармен, мен дөрекілеу қатынаста боламын.ИәЖоқ
65Маған зиян келтіретін жауларым жоқ.ИәЖоқ
66Егер біреуді орнына қою керек болса, мен оны орнына қоя алмаймын.ИәЖоқ
67Мен дұрыс өмір сүргенімді жиі ойлаймын.ИәЖоқ
68Мені төбелесуге дейін апаратын , адамдарды мен білемін.ИәЖоқ
69Мен ұсақ нәрсеге бола ренжімеймін.ИәЖоқ
70Мені ашуландырғысы және тіл тигізгісі келетін адамдар жайлы ойлар маған сирек келеді.ИәЖоқ
71Мен жиі ескерту жасағанымен , оны іске асырмаймын.ИәЖоқ
72Мен соңғы кездері мылжың бола бастадым.ИәЖоқ
73Ұрыс кезінде мен әрдайым дауысымды көтеремін.ИәЖоқ
74Мен адамдарға деген өзімнің жаман қатынасымды жасыруға тырысамын.ИәЖоқ
75Мен дауласып жатпай – ақ келісе саламын.ИәЖоқ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Жауаптар 8 шкала бойынша бағаланылады:

  1. Физикалық агрессия:

«иә»  — 1 «жоқ» — о; 1, 25, 31, 41, 48, 55, 62, 68; «жоқ» — 1, «иә» — о; 9, 7.

  1. Жанама агрессия:

«иә» — 1. «жоқ» — 0; 2, 10, 18, 30, 34, 42, 56, 63; «жоқ» — 1, «иә» — о; 26, 49.

  1. Тітіркенушілік :

«иә» — 1. «жоқ» —  0; 3, 19, 27, 43, 50, 57, 64, 72; «жоқ» — 1, «иә» — 0; 11, 35, 69.

  1. Негативизм :

«иә» — 1. «жоқ» — 0; 4, 12, 20, 28; «жоқ» — 1, «иә» — 0; 36.

  1. Өкпелеу;

«иә» — 1. «жоқ» — 0; 5, 13, 21, 29, 37, 44, 51, 58.

  1. Күдіктенушілік :

«иә» — 1. «жоқ» — 0; 6, 14,22,30, 38, 45, 52, 59; «жоқ» — 1. «иә» — 0; 33, 66, 74,75.

  1. Вербальді агрессия :

«иә» — 1. «жоқ» — 0; 7,15,23,31,46,53, 60, 71, 73; «жоқ»-1. «иә»- 0; 33,66,74, 75.

  1. Кінәні сезіну :

«иә» — 1. «жоқ» — 0; 8, 16, 24, 32, 40, 47, 54, 61, 67.

Қарсыласу көрсеткіші 5 және 6 шкалада, ал агрессиялық көрсеткіш (тікелей және мотивациялық) 1, 3, 7 шкаладан көрінеді.

Агрессияның норма көрсеткіші 21 + 4, ал қарсыласу көрсеткіші – 6, 5, 7, +3 тең болған кезде көрінеді.

Әдістемені қолдана отырып агрессиялық жеке адам қасиеті, ал агрессия мінез – құлық негізі ретінде түсінуге болады.

 

А. Басс және А. Дарки өздерінің сауалнамаларын құру барысында келесі реакция түрлерін көрсетіп кетті:

  1. Физикалық агрессия – басқа адамға бағытталған физикалық күш .
  2. Жанама агрессия – басқа адамға тікелей бағытталмаған немесе ешкімге бағытталмаған күрт туған агрессия.
  3. Тітіркенушілік – кішкентай тітіркену өзінде кері сезімдерді көрсетуге даярлық (ашуланшақтық, дөрекілік).
  4. Негативизм – мінез – құлықтағы оппозициялық күй пассивты қарсылықтан қалыптасқан заңдылықтар мен дәстүрлерге қарсы күреске дейін жеткізетін күй.
  5. Өкпелеу – қоршаған адамдарға деген нақтылы және ойдан шығарылған іс — әрекеттерге қызғанушылық пен жеккөрушілік.
  6. Күдіктенушілік – адамдарға қатысты сенбеушілік және сақтықтан басқа адамдар зиян келтіруді жоспарлайды дегенге сенушілік.
  7. Вербальді агрессия – негативты сезімдерді форма (айқай) арқылы және сонымен бірге сөздік жауаптар мазмұны арқылы (қорғау) көрсету.
  8. Кінәні сезіну – субьектінің өзінің жаман адам екендігіне сенімділігі сонымен бірге ар – ұятының жоқтығы сезінуі.

Сауалнама 75 тұжырымдардан тұрады оған зерттелуші «иә» «жоқ» жауабын береді.