Әдептілікке тәрбиелеу.

Тәрбиешінің іс-әрекеті

Балалардың іс-әрекеті

қозғаушы

Шаттық шеңбері:

-Балалар сендер өздерің әдепті екендеріңді білдіріп қонақтармен, достарыңмен амандастыңдар. Жарайсың-дар амандасу әдептіліктің белгісі. Қазақта «Әдептілік белгісі, иіліп сәлем бергені» деген мақал бекер айтылма-ған.Ал орыс тілінде сәлемет-сіздерме – деп қалай айтады?

— Дұрыс айтасыңдар,ал ағыл-шынша «Hello» — дейді.

Тәрбиеші жыл мезгіліне бай-ланысты жұмбақ жасырып, сұрақтар қояды.

-Жарайсыңдар бал-р. Олай болса мен сендерге көктем мезгілінің жайма-шуақ мезгі-лінде орманда болған оқиға-ны айтып берейін.

Біз ерекше боламыз.

Қонақтарды көргенде,

Сәлемдесіп аламыз –

— Сәлеметсіздер ме ?!

Балабақшам армысың!

Сені жақсы көремін.

Достарым менің бармысың

Құшақтасып алайық.

—         Здравствуйте !

— Хеллоу!

— Қыс мезгілінде болады.

— Желтоқсан, қаңтар, ақпан.

— Қар жауады, мұз қатады…

— Көктем мезгілі келеді.

ұйым-шы

кезең

(Жай музыка қойылып, орман табиғатының дыбысы естіліп тұрады), орман ішін сипаттап айтып береді.   Қараңдаршы балалар орман-ның табиғаты қандай тамаша ауасы қандай таза, қане  таза ауамен тыныс алайық.

— Балалар осы жайқалған ор-манда қоян мен кірпі өмір сү-ріпті. Қоян мен кірпі қандай жауарлар еді естеріңе түсі-ріңдерші.

-Олар сондай шыдамсыз, бір орында отыра алмайды екен. Жан-жағын ластап, бұтақтар-ды сындырып, гүлдерді жұ-лып, саңырауқұлақтарды құ-латып, басып, таптаптайды екен. (Орманда қоян мен кір-пі жүреді).

-Бір күні орманда қызықты оқиға болады.Әдептілік еліне ұшып бара жатқан Сыпайы-лық ханшайымының қолша-тыры сынып орманға қонуға тура келіпті.

Ханшайым: Мен қайда тап болдым. Мынау әдепсіздер орманы емес пе? Осылай жал

ғаса берсе өсімдіктер құрып кетеді. Балалар сендер де бай

қаған шығарсыңдар.Ал енді мен сендермен танысайын.

Ханшайым: Кірпі оның не? «Сәлеметсіңбе?»- деген сөз «Денсаулығың жақсы ма?» —

дегенді білдіреді.

Тәрбиеші: Балалар сендер бір –бірлеріңе, үлкен кісілерге қалай сөйлейсіңдер?

-Жарайсыңдар балалар, әдеп-ті балалар сыпайы, мәдениет-ті түрде сөйлеу керек.

Ханшайым: Достар бір-бірін құрметтеп, кешірімді болу керек –деп аңдарды татулас-тырып балалармен бірге ор-манды тәртіпке келтіреді.

Ханшайым бал-ға жағдаяттар оқып білімдерін тексереді.

1.Жолда келе жатып үлкен кісіні қағып кеттің.

2.Апаң  саған ең үлкен алма таңдап әперді.

3.Балабақшадан  кешкісін қайтқан уақытта не деу керек

Тәрбиеші бал-ға өздері біле-тін әдептілік туралы мақал-мәтел айтып берулеріне ұсы-ныс жасайды.

Тіл кемістігі балаларға 2-3 мәрте қайталатады.

Ханшайым балаларды мақ-тап, қоштасып кетеді.

Сергіту сәті.

Балалар өз қалаулары бойын-ша екі орталыққа бөлінеді.

1-орт. «Бейнелеу».

2- орт. «Өнер».

Тәрбиеші балаларға нұсқау береді, қауыпсіздік ережесін сақтау керектігін түсіндіреді.

Саусақ жаттығуы: «Кірпі».

Осы кезде шымылдық ашы-лады. Балалар орманға кел-гендей қуанышты сезімге бөленеді.

Тыныс алу жаттығуы:

Балалар мұрындарымен ты-ныс алып,ауаны ауыздары-мен жібереді. Ауыдарымен тыныс алып мұрындарымен жібереді. 2-3 рет қайталау.

— Қоян үй жануары.

— Қоян жабайы аң, ол қолда да, сыртта да өмір сүреді.

-Кірпі орманда өмір сүреді, ол жабайы аң.

Балалар қоян мен кірпінің іс-әрекетін бақылап таңыр-қайды.

Балалар өздерінің есімдерін кезектесіп айтып шығады.

Балалар кірпінің сөзіне күледі.

— Үлкен кісілерді «сіз», «апай», «ағай», ал достары-мыздың есімдерін атаймыз.

Балалар кірпі мен қояеға табиғатты аялалап, қорғау керектігін айтады.

1.Кешіріңізші, -деу керек.

2. Рахмет.- деу керек.

3. Сау болыңыз,- деу керек.

-Досвидания.

-Әдепті бала арлы бала, әдепсіз бала сорлы бала.

— Әдептілік белгісі иіліп сә-лем бергені.

Допты тосып алған бала бір сөз айтады:

-Өтінемін.

-Өтінемін, маған алма алып беріңізші.

— Жарайды, алыңыз

-Кешіріңізші.

-Кешіріңізші, қолым тиіп кетті.

— Кешіремін.

-Ғафу етіңіз.

-Рұқсат па?…

1- «Қоян» орталығы: саңырауқұлақтың бейнесін саусақпен бояйды.

2- «Кірпі» орталығы: ермексазбен қапталған ста-канды бұршақ жапсырып әшекейлейді.

Бал-р дайын кірпіге шилер қадап саусақтарын жаттық- тырады.

Осы кезде Алихан мен Беріктің ана-сы кейіпкер болып келіп көрініс көр-сетеді.

Ал қоян мен кірпі бір-бі-ріне теріс қа-рап ренжісіп отырған. Қоян: Мен енді кірпі-мен дос бол-маймын. Сә-лем достым -десем жауап бермейді.

Кірпі: Сол сөзді күніге айта бересің-бе? Кеше айт

тың ғой.

Кірпі: Мен де қоянмен дос болмай-мын. Ол ме-нің атымды атамай «Ей,

сен» -дейді.

Қоян ойын ұсынады: «Сиқырлы сөздер»

Кірпі сиқыр-лы сөздерді енді көп бі-летініне қуа-нады.

Кірпі мен қоян бал-ға өз көмекте-рін көрсете-ді.

Түзету

Сұрақ-жауап қою арқылы не түсінгендерін анықтап, оқу іс-әрекетін қорытындылайды

— Қоян, кірпі, сыпайылық ханшайымы келді.

-Қоян мен кірпі орманды шашты.

-Бұтақты сындыруға, гүлді жұлуға, өсімдіктерді тап-тауға болмайды, тазалық сақтау керек.

-Сыпайы, әдепті, кешірімді болуды үйренді.

Бал-р аңдармен, келген қо-нақтармен қоштасады.

— Сау балыңыздар !

Қоян мен кірпі бал-дан жақсы қаси-еттер үйрен-гендеріне, сыйлықтары-на рахметте-рін айтып қоштасып кетеді.