«Қазақ дастарханы»

 

«Қазақ дастарханы»

(«Ұлттық қазына» бағдарламасы арқылы мектепке дейінгі оқыту мен         тәрбиелеудің практикалық құндылығын арттыру» тақырыбы бойынша өткізілген ұйымдастырылған оқу әс-әрекетінің технологиялық картасы).

 

 

Тақырыбы: «Қазақ дастарханы»

Мақсаты:

Білімділік: Балалардың наурыз мерекесі туралы білімдерін бекіте отырып, олпрды «Наурыз көже» ұлттық тағамы құрамымен және оның жасалу жолдарымен таныстыру. «Қазақ дастарханы» туралы түсінік беру.

Дамытушылық: Сұрақ-жауап, әңгімелесу, психологиялық жаттығу, билингвалдық компонент арқылы балалардың сөздік қорларын, тілін, танымдық, ойлау, есте сақтау, өзіндік жұмыс жасау, грамматикалық тұрғыда жүйелі сөйлей білу қабілеттерін дамыту.

Тәрбиелік: Балаларды туған еліміздің салт-дәстүрін, әдет-ғұрпын, мерекелерін, ұлттық құндылықтарын білуге тәрбиелей отырып, оларды әрі қарай жалғастырушы өздері екендігін ұғындыру арқылы елжандылыққа, бауырмалдылыққа, еңбексүгіштікке баулу.

 

Іс-әрекет кезеңдеріТәрбиешінің іс-әрекетіБалалардың іс-әрекеті
Мотивациялық –

қызығушылық

Шаттық шеңбері: «Біздің жүрек»Балалар бір-біріне ашық ас-
(шаттық шеңбері жіптің көмегімен тор жасау арқылы өтеді)пан, мол бақыт, еліміздің ты-
 ныштығын, жарық күн, жақ-
 сы көңіл күй, мықты денсау-
 лық, бақытты болашақ тілей-
 ді.
Сұрақ-жауап: 
Тәрбиеші: —Балалар, қазір бізде жылдың қай мезгі-Балалар сұрақтарға жауап
гілі?береді.
-Дұрыс, көктем мезгілі. 
-Көктем мезгілінде табиғатта қандай өзгерістер бо-Балалар  күн жылынып, қар
лады?еріп, су болып ағады, жылы
жақтан құстар ұшып келеді.
Ағаштың бұтақтары бүршік
жарады деп жауап береді
-Ал қазыр қай ай?Қазыр наурыз айы.
Наурыз айында қандай мерекелер өтті?Наурыз айында аналар мере-
кесі және наурыз тойы өтті.
Ұйымдастыру-

іздестіру

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Саяхатқа шығу:
-Ал, енді балалар ұйымдастырылған оқу іс-әреке-
тін жалғастыру үшін біз этнопедегогика орталығы
мұражайға саяхатқа барайық .
-Ал, ол үшін бәріміз керуенге отырамыз.Балалар музыка әуенімен
(түйеге жегілген арба)топтан шығып, кегуенге оты-
Арбадан құлап қалмауға тырысайық.рып ұзын каридор бойымен
мұражайға келеді.
Тәрбиеші:
-Балалар көктемгі табиғатты көз алдарыңаБалалар көз алдарына көк-
елестетіңдерші.темгі табиғатты елестете
Қар еріп, сылдырап су аға бастады. Күн сәулесі моотырып, тыныс алу жаттығу-
мол түсіп, алдыңнан салқын жел ескендей болады.ларын орындайды.
Таза ауаны терең жұтып, кең тыныс аласың.
-Көктем қандай тамаша!
-Міне түйе де тоқтап, керуеніміз межелі жерімізге
де әкелді.
Балаларды мұражай алдында Тазша бала қарсыБалалар Тазша баламен
алып, амандасады да:амандасып, оған қызыға, әрі
-Наурыз тойларың құтты болсын!таңдана қарайды.
-Наурыз сендерге тек жақсылық әкелсін!БалаларТаза балаға рахмет
-Қош келдіңіздер!-деп төрге шақырады.айтып мұражайға кіріп, дөң-
гелек столды айнала отыр.
Ой шақыру:
Тәрбиеші:
-Балалар Тазша балаға мұражай туралы не білеті-Балалар мұражай туралы бі-
німізді кім айтып береді?летіндерін ортаға салады.
Тәрбиеші:
-Енді сендермен алдағы жұмыстарымызға дайын-
дық ретінде сендермен психологиялық жаттығу
жасап алайық.
Психологиялық жаттығу
Кел, балалар ортаға,Балалар ортаға шығып,
Үлкен шеңбер құрайық.Шеңбер жасап тұрады.
Қайырлы таң көк аспан,Аспанға,
Қайырлы таң туған жер,Жерге,
Қайырлы таң қонақтар,Қонақтарға,
Қайырлы таң достарым.Бір-біріне қарап, иіледі.
Достарымды көргенде,Бір-біріне қарап, жымияды,
Қуанып мен қаламын.Қолдарынан ұстап,
Қолымызды ұстайық,Шеңбер бойымен айналып,
Жылу күшін сыйлайық!Орындарына келіп тұрады.
Әңгімелесу:
Тазша бала:Балалар «Наурыз» сөзі жаңа
-Балалар сендер бәлесіңдер ме, «Наурыз» сөзіКүн деген мағынаны білдіре-
қандай мағынаны білдіреді?тінін, Наурызда Қыдыр ата
 Келетінін айтады.
Тәрбиеші:
Дұрыс, балалар наурызда бүкіл жер дүние жанда-Балалар тәрбиешінің
нып, малдар төлдеп, бақтарға құстар сайрап, таби-әңгімесін тыңдайды.
ғат ұйқысынан оянғандай болады.Бұл күні адамдар
бір-біріне деген реніштерін ұмытып, қуанышпен
тойлайды.
Тазша бала:
-Сендер өздерің де, тәрбиеші апайларың да, наурызБалалар сегіту сәтін жасауға
туралы көп біледі екенсіңдер. Барлығымыз шарша-дайындалады.
ған болармыз, енді біраз сергіп дем алайық.
Сергіту сәті:
Есті салқын самал жел,Қолдарымен жел еседі,
Ағаштарды тербетіп.Ағаштарша тербеледі.
Күн сәулесін төкті де,Аспанға қарап,
Бүршік жарды ағаштар.Екі қолдарын жаяды.
Наурыз келді алақай,Қолдарын шапалақтайды.
Құстар ұшты қалықтай.Құстар сияқты ұшады,
Кәне достар қуанып,Орындарында айналып,
Би билейік, күй тартып.Би билеу,күй тарту қимылда-
рын жасайды.
«Наурыз көже» туралы түсінік беру.
Тазша бала:
-Балалар біраз сергіп, дем алдық, ал енді сендер
менің мына сұрағыма жауап беріңдерші:
-Наурыз күні әр үйде не жасалады?Балалар дастархан әзірлене-
тіндігі туралы айтады.
-Дастарханға не қойылатынын білесіңдер ме?Ұлттық тағамдарды айтып,
оны тағамдар арасынан
тауып әкеліп, дастархан
әзірлейді.
-Ал, енді наурыз күнгі ең басты тағам не?Балалар наурыз көже
екендігін айтады.
Тәрбиеші:
-Иә, балалар дұрыс айтасыңдар, ендеше біздің дас-
тарханымызға наурыз көже жетіспей тұрған
сияқты.
Сол наурыз көжені әзірлесек қалай болады?   Ол
үшін біз алдымен оның неден жасалатынын
анықтап алуымыз кажет.
Тазша бала:
-Олай болса, мен сендерге қазір наурыз көженің
неден жасалатыны туралы айтып берейін:
Наурыз көже  7 түрлі тағамнан жасалады. Өйткені
халқымыз 7 санын қасиетті деп санаған.
Ол тағамдар: су, сүт, тұз, сүр ет, тары, құрт, май.
Тәрбиеші:
-Олай болса, балалар, біз сендермен наурыз көже«Дастархан» әні орындалып,
пісіріп, келген қонақтарымызға дәм татырайық.ұл балалар от жағады,(от ош-
ақ астына гирлянды және қы-
зыл матаны пайдалану арқы-
лы жағылады). Қыздар
қазанға наурыз көжені пісірі-
луі бойынша дайындайды.
Тазша бала:
-Балалар наурыз көжеміз дайын болғанша кім нау-Наурыз туралы тақпақ біле-
рыз туралы тақпақ біледі, соны тыңдайық.тін балалар тақпақтарын
айтады.
Тәрбиеші:
-Балаларнаурыз көжеміз дайын болған сияқты, ендіБалалар тостағандарға
келген қонақтарға дәмін татырайық.құйылған наурыз көжені
қонақтарға таратады.
 

Рефлексивті-

түзетушілік

Тәрбиеші:
-Балалар енді орнымызға отырып, бүгінгі оқу
іс-әрекетіне шолу жасайықшы.Балалардың жауаптары:
-Біздің оқу іс-әрекетіміз неден басталды?-Оқу іс-әрекеті шаттық
шеңберімен басталды.
-Біз бүгін керуенмен қайда шықтық?-Біз бүгін керуенмен серуен-
ге шығып, мұражайға келдік.
-Мұражайда бізді кім қарсы алды?-Мұражайда бізді
 Тазша бала қарсы алды.
-Сендермен мұражайда не туралы әңгімеледтік?-Ұлттық ыдыстар, бұйымдар
туралы әңгімеледік
-Бәрінен бүгінгі іс-әрекеттеріңде сендерге не-Наурыз көже пісіргеніміз
ұнады?ұнады.
Тазша бала:
-Балалар сендер бәрің өте алғыр, ақылды, білімдіБалалар Тазша баламен дос
екенсіңдер. Мен бүгін сендерден көп нәрсеніболғылары келетінін оның
үйрендім. Мен сендер сияқты балалармен досда, оларға ұнағаны туралы
болғым келеді.айтады.
Тәрбиеші:
-Олай болса, балалар біз қонақтармен қоштасып,Балалар келісетіндіктерін
Тазша баланы алып, келген керуенімізге отырып,білдіреді.
қырға шығып, таза ауада біраз ұлттық ойындар
ойнап қайтайық.
(Тәрбиеші Тазша баланы, балаларды алып керуенге отырып
шығып кетеді).

Күтілетін нәтиже:

 

Нені біледі: Наурызда «Наурыз көже» пісірілетінін білді.

 

Қандай түсініктерді игереді: Неліктен 7 түрлі тағамнан жасайтынын игерді.

 

Меңгерген дағдылары мен іскерліктері: «Наурыз көжені» пісіру, ошақты жағу ретін.