4-сыныпқа арналған есептер жинағы

1) 1- сек- 2 қадам.

2) Екі қолда қанша бармақ?

5сек — ?                                                             —

10 сек — ?

5 қолда қанша бармақ?

20 сек — ?

3) 2 мүйіз тұмсықта 2 мүйіз

1 мин — ?

100 мүйіз тұмсықта қанша мүйіз? –

242х4=968        242                   968:4=242              968    4

4                                                  8         242

968                                                  16

16

08

8

0

173х5=865                      167х4=668                          945:5=189

173                                      167                                     945    5

5                                          4                                     5       189

865                                      668                                     44

40

45

45

0

Жануарлар неше топқа бөлінеді?

9 топқа (ататып жіберу)

Жер бетінде құстардың неше түрі бар?

8600-ге жуық.

Ал Қазақстанда соның ішінде неше түрі бар?

474 түрі.

Есептің шартын құрып шығару.

Сүт қоректілер – 172

Құстар — ? 3 есе артық

бауырменжорғалаушылар — ? 4 есе кем

Шешуі: (172х3):4=516:4=129

Жауабы: бауырыменжорғалаушылар – 129

15               9                      89                    (15:3)+87=92

3                                    (18:3)+86=92

12                                       88                    (9:3)+89=92

18                     86

(логика)

Х · 6=912                                    848+х=908                             273:х=7

Х=912:6                                       х=908-848                              х=273:7

Х=152                                             х=60                                      х=39

152·6=912                                   848+60=908                           273:39=7

гео. тіктөртбұрыш                         шаршы                              үшбұрыш

в мен 208 сандарының көбейтіндісінен 208-ді азайтуды өрнек түрінде жаз. в=1,2,3,4.  в*2058-208,  в=1,2,3,4.

(1·208)-208=0                      (3·208)-208=416-208=208

(2·208)-208=208                  (4·208)-208=832-208=624.

а) 3+2=5 см²

ә) (3+2) =14 см²

б) (3*2) =6 см²

2. Ең үлкен үш таңбалы санды тап.

а) 333

ә) 999

б) 100

3. Теңдеу құр және оны шеш.

а) а:4=5

ә) а-4=5

б) а*4=5

4. 602 өрнегіндегі бөліндінің мәні неге тең?

а) 602:2=302

ә) 602:2=203

б) 602:2=301

е) (ауызша) жүздіктерін 3-ке бөлгенде қалдық шығатын 724, 726, 712, 543, 542, 534, 535 ондықтары 3-ке бөлінетін сандар. 534, 535.

ж) Логикалық есеп. Үш таңбалы бір сан ойла. Сол санның бірінші цифрын 2 есе арттыр, шыққан көбейтіндіге 3-ті қос. Қосындының мәнін 5-ке көбейт және оған ойланған санның екінші цифрын тіркеп жаз. Қандай сан шықты? Шыққан санды ата. Одан 150-ді шегер, сонда ойлаған сан шығады.

262      1) 2·2=4   2) 4+3=7   3) 7·5=35    4) 35+6=41    5) 412     6)  412

150

262

124х3=372                        461х5=2305                         635х2=1270

372:124=3                         2305:461=5                         1270:635=2

1. Қандай санды 7-ге көбейткенде 63 шығады?
2. 8 шығу үшін 72-ні нешеге бөлеміз?
3. Ойлаған санды 8-есе арттырғанда 80 шықты. Ойлаған санды тап.
4. Ойлаған санды 8-ге арттырғанда 80 шықты. Ойлаған санды тап.
5. Мына сандардың арасынан 4-ке бөлінетін сандарды теріп жаз және теңдіктер құрастыр.

20, 21, 22, 24, 25, 26, 27, 28, 30, 32.

1-мысал.

Өрнекті оқу: 176х4;  704:4

176           қысқаша: 176                     704  4             қысқаша:704   4

4                                  4                     4     176                           30     176

24                              704                    30                                      24

280                                                        28

400                                                       24

704                                                      24

0

Амалдарды орында және тексер

134                402   3                804  6           134

3                3       134             6     134           6

402               10                        20                804

9                         18

12                          24

0                             0

2-есеп.

А) 1-ж.-3 сағ. -15бұйым.-1сағ.- ? }

2-ж.-4 сағ. -16 бұйым. 1 – сағ. — ?  }  — ?

Екі ж. 5 сағ. — ? Бұйым

Жауабы: 15:3=5     16:4=4

5+4=9     9х5=45.

Б)

3-мысал.

(239-119)х3=120х3=360

(239-119):3=120:3=40

(101+111)х4=212х4=848

(101+111):4=212:4=53

5-мысал.

764               4                  500               5

(299+465) : (903-899) + (365+135) : (202-197) = 291

Өзіндік жұмыс.

72х4=                43х5=           64х6=

4х72=               5х43=            6х64=

6-мысал.

Жүздіктерді және ондықтарды 6-ға бөлінетін сандарды теріп жаз:

664;           646;        466;           464;         446;          667;

–247  2            Тексеру.

2     123         1 < 2

–  4       *  123

4                                                       2

– 7                                              +  246

6                                                     1

1 қалдық.              247

Бөлуді орында және тексер:

а) Сүлгі -24

Тең бөлінді – 8 (пакет)

Осындай 9 пакет -? (сүлгі)

24:8*9 = 27 сүлгі.

Жауабы 9 пакеттен 27 сүлгі.

ә) 18: 9*2 өрнегі арқылы шығарылатын есептер құрастыру және оны шығару.

Сүлгі – 18

Тең бөлінді  — 9 (пакет)

Осындай 2 пакет -? Сүлгі.

Логикалық тапсырма

Мына үш алманы 4 балаға қалай теңдей бөліп беруге болады?

4. Өрнек түрінде жазу және оның мәнің табу.

а) 8 жүздік 8 ондық 8 бірлікте 2 есе кеміт; 888:2

ә) 1 жүздік 3 ондық 2 бірлікті 3 есе арттыр; 132:3

б) 20 ондық 2 бірлік 3-ке көбейт;  202*3

в) 54 ондықты 3 –ке бөл; 540: 3

5. а = 12см 12 : 4= 3                            Р= 12см+3см+12см+3см= 30см.

b= ¼                b = 3                                  Р= 12см*2+3см*2=30 см

Р=?

S= ? Р= 12см+3см*2= 30см

S = 12*3=36 (см2)

6. Ауызша; жүздіктері, ондықтары, бірліктері

3-ке бөлінеді.                       3-ке бөлгенде қалдық қалады.

630     578

603      587

306      87

а.76=  84-8,76+8= 84,б.760= 840-60, 760+80= 840

Мына сандарды пайдаланып,көбейту және бөлу амалдарымен байланысты төрт тура теңдік құр:

А.20*4= 80 80 /4=  20 б.200*4= 800, 800/4= 200

10

(490/7*5+10)/9*3=120, (70*8+70)/9*3/7=30.280/7*4/2*3/6=4

№1тақтаға 2 оқушы

 
Заттың бағасы болса оны санына көбейтіп құнын табады.

Бір заттың массасы мен саны бойынша жалпы массаны көбейту арқылы табады.

№2 тақтаға 3 оқушы

х+92=192           234-х=134            63/ х=9          7*4-8<36/4*5       (а+9)-209,а=200,201,205…

х=192-92            х=234-134            х=63/9          42/7<72/8              384/4+902=998

х=100                 х=100                   х=7

№3 тақтаға 4 оқушы

өрнек құр және оның мәнін тап:

А.200бен 300 сандарының қасындысын 5 есе кеміт

(200+300)/5=100

Ә.400 бен 200 сандарының айырмасын 5 ке бөл

(400-200)/5=40

Б. 600бен 500сандарының айырмасын 3 есе арттыр

(600-500)*3=300

В.200 бен 100сандарының қосындысын 2-ге көбейт.

(200+100)*2=600

№4 тақтаға 4 оқушы

789> 787                                    8*7-20 < 4*9+18

347 <447                                    63/9+27 > 72/9-5

500 >499                                    80*7-200 < 90*3+520

586 <866                                   40/5+36 < 74-36/4

№ 5тақтаға 3 оқушы

6жүзд.8онд.5 бірл< 695                    6м 8дм 5см< 695

3жүзд.0онд.7 бірл 3<08                     3м 0дм 7см <30дм 8см

3жүзд.9онд.2 бірл >390                       3м 0дм 2см<  39дм

№6 ауызша топпен

А.100-ге дейін ондықтармен сана-10 20 30 40 50 60 70 80 90

Ә.1000-ға дейін жүздіктермен сана-100 200 300 400 500 600 700 800 900

Б.100 ден бастап кему ретімен сана- 90 80 70 60 50 40 30 20 10

В. 1000 нан бастап кему ретімен сана-9000 800 70  600 500 400 300 200 100.

№7 тақтаға 4 оқушы

2дм * 3=6дм                   6дм / 3=2дм                        3т*2=  6т                          6т/ 3 =18т

20дм *3 =   60дм              60дм / 20дм= 3                     30ц/ 3=  60ц                 60ц/3 =  180т

200см *3  =  600см           600см / 3=200см                  300кг* 2=  600кг          600кг/ 3= 13

№10 ауызша топпен

№1 тақтаға 1 оқушы

Шарты:                                                                               Шешуі:

Ер бала-120                                                                        120/6+180/6=20+30=50

Қыз бала-180                                                                     (120+180)/6=50

Әр бөлмеге -6 бала

Т/к.бөлме?                                                                                  Жауабы:50 бөлме

№2тақтаға 1 оқушы

1-кластың

А.жеті жүз тоғыз                          а.709=700+9

Ә.жеті жүз сексен                        ә.780=700+80

Б.жеті жүз сексен тоғыз              б.789=700+80+9

В.жеті жүз                                     в.700=700

№3  тақтаға 2 оқушы

243                599           2м 4дм 3см                 5м 9дм 9см

+ 356            —246            +3м 5дм 6см              -3м 5дм 6см

599                 356              5м 9дм 9см             2м 4дм 3см

№4 тақтаға 2 оқушы

620                1000           6ц 20кг                1т

+380             —380            +3ц 80кг              -3ц 80кг

1000              620                 1 т                   6ц 20кг

№ 5тақтаға 2оқушы

Сантиметрмен                            дециметрмен                           мертрмен

3м 7дм 8см=378                          40см=4                                     600см=6

6дм 5см=65                                 500см=50                                 80дм=8

8м 0дм 4см=804                          100м=100                                 1000см=10

№6 тақтаға 2оқушы

центнермен                                 килограммен                           тоннамен

3т 100кг=31                                 2ц 50кг=250                            1000кг=1

5т=50                                           1т=1000                                   10ц=1

1000кг=10                                   3ц 2кг=302                              300ц=30

№7 тақтаға 4 оқушы

(845-504)*2=688               (583+225)/4=202                    (716-312)/4=101

(235+704)/3=313              (747-593)*3=465                      (618-312)/3=102

(750-250)/5=100               (286+443)/3=233                        (365+230)/5=119

№8 топпен ауызшы

А.әр санның жазылуындағы 3 саны нені білдіреді:3;30;300;

Бірл. Онд.Жүзд.

Ә.5,55,555 әрқайсысын жазу үшін неше цифр қолданылған?

Б.3,4,5 цифрларын пайдаланып қанша үштаңбалы сан жазуға болады?

345,543,453,435,534,354.

Ұзындық бірліктері: мм, см, м, км.

Аудан бірліктері: мм кв, см кв, м кв, км кв.

Көлем  бірліктері: мм куб, см куб, м куб, км куб

2. 3 қатарға бөлініп жарыс ұйымдастыру. «Кім тез» ойыны.

№ 2  1-Фигураның ауданын тап, 2-периметрін тап, 3-периметрінің жартысын тап.

3. Кестеге назар аудару.

1 оқушыдан  тақтаға шығып , ал қалғандары орындарында орындап, талдайды.

4. І-топ №4, ал ІІ-топ №5 орындайды.
5. № 7 Бірінші кесіндінің ұзындығы 3 см, екіншісі одан 2 есе ұзын, ал үшіншісі екіншіден 2 см ұзын. Үшінші кесіндінің ұзындығын тап. Кесіндіні сыз. Жаубы: 7 см
6. 3 қатарға бөлініп жарыс ұйымдастыру. «Кім тез» ойыны.

№ 8

300-40:2+50             557-(467-389)            251 * 3 + 247

400-60:3+80             708-(342+168)           308 * 5

№1тақтаға 2 оқушы

В                                                         В                                                  С

А                                С                                     А                                                Д

Үшбұрыш- бір түзудің бойында жатпайтын үш нүктені қосқанда пайда болатын фигура.

Төртбұрыш-төрт төбесі, төрт қабырғасы, бұрышы бар,қарама-қарсы қабырғалары тең фигура

№ 2 топпен ауызша                                                                                                                                   А                     В

А                               В                 а                                А

С                      Д                                                        В                               С      Д                 С

№3

В                   С

А                                        Д

Е

АВСДЕ-көпбұрыш.А,В,С,Д,Е-төбелері.АВ,ВС,СД,ДЕ,АЕ-қабырғалары.

ВСА, АЕД, ЕДС, ДСВ, СВА-бұрыштар.

№4

Ш:                                            Ш:                                       А            4см                    В

САВД-тіктөртбұрыш            S=a* b                                                                          2см

АВ-4см                                    S=4*2=8

СА-2см                                     P=2*(4+2)=16                    С                                         Д

Т/к S.P-?

Жауабы:8см¹,16см.

№5 ауызша есеп құрастыр және шығар.Топпен жұмыс.кесте бойынша тік төртбұрыштың S,P табу.

№ 6                                                                                        А        3см                   В

Ш:                                        Ш:

АВСД-шаршы                    S=a* b    P=2*(а+в)

АВ=3см                              3*3=9см    2*(3+3)=6см

Т/к S,P-?                                                                                С                             Д

Жауабы: 9см,6см.

№7 ауызша есеп құрастыр және шығар.Топпен жұмыс.кесте бойынша шаршының S,P табу.

№1 Есеп.

Арыс – түркістан каналы – 200 км

Ертіс – Қарағанды каналы — ? 3 есе ұзын

Шешуі: 200*3=600

Жауабы: 600 км.

Батыс Қазақстан – 420 км

Маңғыстау — ? 217 км ұзын

Шешуі: 420+217=637

Жауабы: 637 км.

1.Үйдің 6-қабатына дейінгі баспалдақ 2-қабатқа дейінгі баспалдақтан неше есе ұзын? (3 есе)

2. Үстел үстінде 5 май шам жанып тұр еді. Еркін оның 4-еуін өшіріп тастады. Үстел үстінденеше май шам қалды? (5)
3. Теңдік тура болатындай етіп, таңбаларды қой:

4  4  4  4 = 1                                                  (4  4  4)  4 = 3

4*4 : 4 : 4 = 1                                                 (4+4+4) : 4 = 3

1-тапсырма.

-Есеп не жайында?

-Есепте не белгілі?

-Есепте нені табу керек?

Х-бұл ағасының жасы.

Х-3- бұл қарындасының жасы.

Х-3=8 –құрылуға тиісті теңдеу./Интерактивті тақтаға жазу./ / слайд №6/

Қ- 8 жас    3 жас кіші                     Ш: 1) 8+3=11

А-?                                                         2)Х-3=8

Х=8+3

Х= 11

11-3=8

Ж:  Ағасы 11 жаста.

-Ал өзіміз неше жастамыз? Қай жылы дүниеге келдік, сол жылды разрядтық қосылғыштарға жіктейміз.

1999=1000+900+90+9

№ 2

Малдың жас ерекшеліктеріне қарай аталуы.

Құлын-биенің жас төлі.

Жабағы-жас құлынды алты айға толған соң, күзде жабағы деп атайды.

Бұзау— сиырдың төлі.

Торпақ— сиыр төлінің бір жасқа келгенге дейінгі ортақ атауы.

-Есеп не жайында?

— Есепте не белгілі?

-Есепте тағы не белгілі?

—  Есеп не сұрайды?

-Шешуін бірден таба аламыз ба?

-Неліктен?

Торпақ-16-3        ?  бірдей.

Жабағы-?, 2а

Ш: х +2 =16-3

Х+2= 13

Х= 13-2

Х = 11

11+2=16-3

13=13

Ж:  13 жабағы өсірді.

3. Білгенге маржан, Білмеске арзан.

-Қазақстан Республикасында неше облыс бар?/14/

-Біздің облысымыз қалай аталады? /Батыс Қазақстан облысы./

-Қай қалада тұрамыз? / Орал қаласы/

-Қай жылы құрылды? Жер көлемі қанша? / 1613ж . Батыстан шығысқа дейін-585 км. Солтүстіктен оңтүстікке дейін-425 км.Жер көлемі облыс бойынша 8-орын./

— Неше аудан бар? / 12 аудан/

№ 3

Оқулықпен жұмыс. Оқыту, талдау. Сызба сызу.

S= 300 км                                      Ш: 2*х+2*60=300

t = 2 сағ                                               2*х+120=300

v=60 км/сағ                                         2*х = 300-120

v= ?  км/сағ                                         2*х =180

х = 180:2

х  =  90

2*90+2*60=300

Ж: 90 км/сағ.

4. Бойы сергектің, ойы да сергек.

«Баспалдақ» ойыны. / тез есептеу./

5. Еңбек түбі-береке.

     № 5

Жол -80 км                                          Ш: 1) 80:5= 16 км / 1 күні/

I –күні – 5/1                                              2) 80: 4һ=20км /2күні/

II- күні -4/1                ?км                         3) 16+20= 36 км /2күнде/

Қалғаны-?                                                 4) 80-36= 44км /  жөнделмеген жол./

80-(80:5)+(80:4)=44км

Ж:  44 км жол жөнделмеген.

       № 6 / Интерактивті тақтаға түрлі түсті бояумен сызып, жазу.

 Кесінді: ОК,ОЕ.

 Сәулелер:ОА, ОС, ОД, ОВ, ЕВ,КД,ЕС,КА.

 Түзулер: АД,СВ.

     №7  

S = 300 км                                       Ш: 80+70= 150 км/сағ

V = 70км/сағ                                         300км: 150км/сағ= 2сағ.

V= 80км/сағ

t = ?

Ж: 2сағ.

6. Қызықты есептер.

1. Атасы мен әжесінің екеуінің туған күндері бір күнде. Бірақ олар құрдас емес.Неге?

2..Су жағасында тауықтың, үйректің 7 балапаны келді. Суда бірақ 5 балапан жүзіп жүр.Сонда екі балапан қайда? /2балапан тауықтікі/

3.Жаңа жыл дастарқанына біздің мектепте263 дана алма даярланды.Егер мерекеге86 ұл және одан 2есеартық қыз бала келсе, барлық балаға алма жете ме?

Ш: 86*2=172 /қыз/

172+86=258

263-258=5

Ж: Алма жетеді, 5алма қалады

4+6                                             10+4                             3*2

40+60                                          100-60                        30*2

400+600                                      1000-600                    300*2

4 мың +6 мың                            10 мың -60 мың         3 мың * 2

40 мың + 60 мың                      1 млн-600 мың           30 мың *2

400 мың + 600 мың                   100 мың – 60 мың     300 мың *2

Салыстыр:

72000*700●100

380● 100*38000

40● 10*40● 100

9 м7 дм 0 см * 97 дм

20●  100 см * 20 м

3 м 0 дм 7 см * 370 см

№1 топпен ауызша

1,2,3,4,5,6,7,8,9-10

10,20,30,40,50,60,70,80,90-100

100,200,300,400,500,600,700,800,900-1000.

1*10=14,10*100=1 000,1 000*10=10 000, 10 000*10=100 000.100 000*10=1 000 000.

№2  өз бетімен дәптермен жұмыс.Жазуды жалғастыр.

Бірліктер, ондықтар және жүздіктер бірліктер(І кл.) құрайды.

Бірліктер класында бірліктер, ондықтар,жүздіктер болады.

Бірл.мыңдар, онд.мыңдар және жүзд.мыңдар мыңдар кл құрайды.

Мыңдар класында бірл.мыңдар, онд.мыңдар және жүзд.мыңдар болады.

№3 топпен ауызша

Кестеде неше класс көрсетілген? Сол кластарды ата.Әр класта неше разряд бар? Сол разрядтарды ата.Қай разрядтар бірінші класта құрайды? Қай разрядтар екінші класта құрайды?Оңнан солға қарай біртіндеп жылжығанда разряд бірліктері неше есе артады? Солдан оңға қарай жылжығанда разряд бірліктері неше есе кемиді?

№ 4 ауызша топпен жұмыс.

А.1*10=10 10/1=10

Ә. 10*10= 100 10* 100=1000

Б.100*10=1000 1000/10=100

№5 тақтаға 2 оқушы

1 бірл.* 10=1 онд                                       1онд/ 10=1бірл

1 онд.*10 =1жүзд.                                      1 жүзд./ 10=1 онд

1 жүзд.*10=1бірл. Мыңд                            1 бірл.мыңд/ 10= 1 жүзд.

№ 6 тақтаға 2 оқушы

1 бірл.мыңд* 10=1 онд мыңд                      1жүзд. мыңд/ 10=1онд. мыңд

1 онд.мыңд/10 =1бірл.мыңд.                       1 жүзд.мыңд* 10=1 млн

1 онд.мыңд*10=1жүзд. мыңд                      1 млн / 10= 1 жүзд. мыңд

№7 тақтаға 2 оқушы

А. Шарты:                                                                                           Шешуі:

Тайлақтар-125 кг                                                                               125+78=203

Қоспақ түйелер-                        78кгартық

Т/к. Қоспақ түйе?                                                                               Жауабы: 203г

. Шарты:                                                                                           Шешуі:

Тайлақтар-125 кг                                                                               125+78=203

Қоспақ түйелер-               78кг кем

Т/к. Қоспақ түйе?                                                                               Жауабы: 203г

№8 тақтаға 2 оқушы

А. Шарты:                                                                                           Шешуі:

Тайлақтар-376 кг                                                                               376/*3=1128

Нар  түйелер-                             3есе артық

Т/к.нар түйе?                                                                               Жауабы: 1128г

. Шарты:                                                                                           Шешуі:

Тайлақтар-376 кг                                                                               376/*3=1128

Нар түйелер-                    3 есе кем

Т/к.  Нар түйе?                                                                               Жауабы: 1128г

(№9 105 бет)

а) 4910645:5-81208:8=88178                       б) 94068:9*5-1990=50270

ә) 7№1 106 бет Тік бұрышты параллелепипед тәріздес жәшіктің өлшемдері 5дм, 2дм

және 1дм  V — ?

V= 5*2*1=10(дм³)                            5дм = 50см

2дм = 20см

1дм = 10см

V= 50 * 20 * 10 = 10000(см³)

1-топ: №2 106 бет                            2-топ: №3 106 бет

V= 5*3*2 = 30(дм³)   V= 9*4*6 = 216(м³)

2102:6+61074:9= 18803                               в) 93102:6*7+87061= 195680

7. Сурет бойынша есеп құрастыру (әр топтан бірінші кім шығарады?)

Тігінші – 1 сағатта – 5 қалпақ

Шәкірті – 1 сағатта – 3 қалпақ       7 сағатта ? қалпақ

1-тәсіл: 5*7 = 35 (қ)

3*7 = 21 (қ)

35 + 21 = 56(қ)

2-тәсілін кім бірінші шығарып болды?

(5+3) * 7=56 (қ)

Жауабы: олар 7 сағаттық жұмыс күнінде барлығы 56 қалпақ тігеді.

8. Сызба бойынша есеп шығар. (кім бірінші өз бетімен шығарады?)

      В.19км/сағ                                             5 сағат                 М.?км/сағ

380км

19*5 = 95(км)

380 – 95 = 285 (км)

285 : 5 = 57 (км/сағ)

57 : 19 = 3 (есе жылдам)

Жауабы: мотоциклші велосипедшіден 3 есе жылдам жүрген.

ІІІ. Рефлексиялық — бағалау кезең (10 минут)

9. «Шапшаң есепте»

1-топ:  2*1380 = 2760                      2-топ: 1380 – 5 = 1375

5+1380 = 1385                                  1340 : 4 = 335

12008 : 8 = 1501                                14096 : 8 = 1762

10. «Ойлан, тап» шығармашылық тапсырма

Үшбұрыштарды белгіленуі  бойынша ата

Бір кесінді жүргізгенде қандай     фигура шығады?

І топ: 178 000 = 100000+70000+8000

ІІ топ: 1 196 164 = 1 000 000+100 000+90 000+6 000+100+60+4

ІІІ топ: 700 000 = 700 000

ІI тапсырма: Есепте. «Кім жылдам?»

А) Асқан ерлiгi және соғыс өнерiндегi ғаламат жанқиярлығы үшiн Отанның ең жоғары мәртебесi – Кеңестер Одағының Батыры атағына 11 649 жауынгер, офицерлер мен генералдар ие болды. Олардың 11 149-ы – Қазақстандықтар емес. Мұның 402-сі Қазақстандық басқа ұлт өкілдері болса, неше қазақ  Кеңестер Одағының Батыры атағына ие болды?

Шешуі: 11 649 – 11 149 – 402 = 98

Жауабы: 98 қазақ Кеңестер Одағының Батыры атағына ие болды

ә) 1941-1945 жылдардың аралығында колхозшылар мен совхоздардағы машина-трактор станциялары еңбеккерлерiнiң ерен еңбегiнiң нәтижесiнде майданға бiздiң елiмiзден 5 829 мың тонна нан, 734 мың тонна ет жiберiлдi. Барлығы неше центнер азық жіберілді?

Шешуі: 5 829 000 + 734 000 = 6 563 000 * 10 = 65 630 000 ц

Жауабы: 65 630 000 ц

Б) Ұлы Отан соғысы жылдары Кеңес Одағы 27 миллион адамынан айрылды, оның 26 937 000-ы басқа елдерден болса қанша Қазақстандық майдан даласынан оралмады?

Шешуі: 27 000 000 – 26 937 000= 63 000

Жауабы: 63 000 Қазақстандық майдан даласынан оралмады

ІІI тапсырма: Оқулықпен жұмыс 3 топ 2 баладан шығарып, көп таңбалы сандарды  салыстыруды орындайды.

515318976 * 100131859

629815417 * 599931859

718419630 * 709987487

715318480 * 715418486

217648504 * 217648503

750000 * 749999

ІV тапсырма: Логикалық тапсырма. Дұрыс жауап табылса, топ атына сәйкес батырлардың ерлігі туралы мәліметпен танысады.

І топ: Наубайханада  калашты минут сайын пісіріп,  бір бет қағазға  орайды. Тәулігіне қанша қағаз пайдаланылады?

А. 1440              В.1220               С.1460                   Д. 1444

ІІ топ: Асан екі жүз жүздіктермен бірді қосады. Дұрыс жауабын көрсет ?

А. 201         В. 2001        С. 2001        Д. 1201

ІІІ топ: 3-  таңбалы  сандардың  ең  үлкені  мен  ең  кішісінің  қосындысы   қаншаға  тең?

А.  899    В.  1100        С.  1099      Д.  1110

Өрнек түрінде жаз.

а)1486 және 8 сандарының көбейтіндісін 2 есе кеміт   1486•8:2

ә) 2574 және 9 сандарының  бөліндісін 3 есе арттыр    2574 : 9 • 3

б)250124 және 25036 сандарының қосындысын 4597-ге кеміт

250124 + 25036 — 4597

В) 5489 және 987 сандарының айырмасын 2 есе арттыр

5489-987 • 2

Жердің адам үшін маңызы қандай? Жер болмаса тіршілік те болмайтын еді. Жерде біз өмір сүреміз. Яғни киім, тамақ, су барлығы жерде ғана болады. Жер туралы мақал-мәтелдер білесіңдер ме балалар?

ІІ- планета    Плутон планетасы туралы әркім біле бермейді.

Плутон-планеталар арасындағы ең кішісі, ең суық планета болып саналады. Шамамен – 235 градус суық болады.

Ауызша есеп

Жауаптары:

65000                                                                                      1240

6500                                                                                       2300

650                                                                                        24000

65                                                                                         120000

Осыдан қандай ереже шығаруға болады? Дұрыс, 10-ға  бөлу кезінде  бөлінгіштің сонындағы бір нөлді алып тастау керек, ал 100 –ге  бөлген кезде  2 нөлді алып тастаймыз т.с.с

10-ға көбейту кезінде санның оң жағына бір нөл қосылып жазылады.

ІІІ-планета     Меркурий планетасы Меркурий-күнге ең жақын орналасқан планета. Ең жылдам планета 172000 км/сағ қозғалады.
Үш таңбалы сандарды көбейту және бөлу
(Өз беттерімен дәптерлерінде орындайды және тақтадан дұрыс жауабын көрсете отырып,  балалар дәптерлерін ауыстырып

бір-бірінің дәптерлерін  тексереді)

508 •  72  =  36576                              483 • 21 =10143

36576 :127=288                                 484 • 311=150524

29748 : 148 =201                               23562 : 102=231

4-планета  Марс планетасы.  Марс –зерттеуге ең жеңіл планета, өйткені оның беткі қабатына қонған ғарыш аппаратын жаншып және балқытпайды. Марстағы температура -125 градусқа дейін төмен болады.

Теңдеу шешу

105 • 3 + х = 809

315+х =809

Х=809-315

Х=494

105 • 3+494=809

809=809

10000 – а = 4008 • 2

10000-а=8016

а=10000-8016

а=1984

10000-1984=4008 •2

8016=8016

у – 30009 = 3 • 1000

у-30009=3000

у= 30009+3000

у=33009

33009-30009=3 •  1000

3000=3000

5- планета  Уран планетасы Жерден біршама үлкен планета. Уранда кем дегенде 21 ай бар.
(Интерактивтік тақтаға барып, кестені толтыру)

S= 40•  30 = 1200 см кв

Р=40+30+40+30=140 см

40:5 =8 дм

Р=5+8+5+8=26 дм

6-планета      Нептун планетасы. Нептун-газ тәрізді  планета. Жерден үлкенірек болғанмен онша тығыз  емес. Нептун планетасын көру үшін телескоп қажет.
(Интерактивтік тақтаға барып екі оқушы 2- топтан шығып, орындайды)

Куб және параллелепипедтің
көлемін табу

а) Ұзындығы 50 м, ені 30 м,  ал тереңдігі 2 м болатын жүзу бассейнінің көлемін есепте.V=50 • 30 • 2=300 м куб

ә) Кубтың бір қабырғасының ұзындығы 5 см. Көлемін тап.

V= 5 • 5 • 5=125 cм куб

7 -планета  Юпитер планетасы-ең үлкен планета, бірақ оған бірде-бір ғарыш аппараты қона алмайды, өйткені онда топырақ жоқ, бар болғаны негізінен газ массасы ғана. Юпитер-жел ең көп болатын планета.
Сүзбенің көрсетілген массасына қанша төлеу керектігін анықта

Жауаптары:

200 г =80 тг

400 г = 160 тг

800г = 320 тг

Сергіту сәті.(Көз жаттығу)

8 -планета    Сатурн планетасы Сатурн планетасында 18-ден астам ай бар.Ғалымдар таңғажайып болғаны сатурн сақиналары.

Бұл сақиналарды телескоп арқылы көруге болады.

(Компьютермен жұмыс)

Тест.

1. 860050 санының дұрыс оқылуының астын сыз.

а) сексен алты мың елу

ә) сегіз жүз алпыс мың бес жүз

б) сегіз жүз алпыс мың елу

г) сексен алты мың бес жүз.

2.Биіктігі 2 см, ұзындығы х см , ал ені   3 см  тік төртбұрышты параллепипедтің көлемін өрнек түрінде жазып көрсет.

3. Жаяу адам сағатына 5 км жүрсе, 3 сағатта қанша км жүреді?

А)   10 км   ә)  15 км    б) 20 км

4. Тік төртбұрыштың периметрі дегеніміз.

А) екі қабырғасының 4-ке көбейтіндісі   В) екі қабырғасының көбейтіндісі      С) Екі қабырғасының қосындысын 2-ге көбейту

Д) екі қабырғасының қосындысы деген сөз.

5. Мәні 24000-ге тең болатын өрнекті тап.

а) 9600: 3                        с) 60000 ∙  4

в) 3000∙ 8                        д) 46000: 2

9 -планета  Шолпан планетасы-ең ыстық планета. Шолпандағы температура -470 градусқа дейін жетеді, бұл металды балқытып жіберуге жетерлік. Шолпан баяу қозғалады. Жерге қарама-қарсы бағытта қозғалады.
Ойлан, тап.

сегіз, екі, он, бес,  бірлік, сегіз

(Компьютермен жұмыс)

Сандарды оқы

74 000 586             7 890 120

40 200 650            45 124 789         44520                      8 112 200

№ 1 Интерактивтік тақтаға көңіл бөлу.

Әр санда  қай кластың қанша бірлігі бар? Әр санда қай разрядтың қанша бірлігі бар?  Осы сандарды разрядтық қосылғыштардың қосындысы түрінде жаз

Математикалық диктант.

А)  екінші кластың 108, ал бірінші кластың  546 бірлігі бар, ә) екінші кластың 180, ал бірінші кластың 540 бірлігі бар. Б) екінші  кластың 810, ал бірінші кластың 56 бірлігі бар, в) екінші кластың 801, ал бірінші кластың 6 бірлігі бар.

Топпен жұмыс:     Тапсырмалар:

І-топ. А) 6 жүзд, және 8 бірл. бар

ІІ-топ ә) 9 жүзд. 6 онд бар

ІІІ-топ. в) 6 жүзд. Мың 9 бірлік мың бар

Осы сандарды жаз, және оны разрядтық қосылғыштарға жікте.

Өз беттерімен жұмыс істеу. № 5

№ 6 Сандарды оқы: 309807,  506004,  200101

Неше ондық, жүздік, мыңдық бар.

№ 7 Мұғалім мен оқушы  арасындағы сұрақ-жауап арқылы орындау.

Аққу-88 км

Көгершін-26 км кем

Көгершін неше км ұшты

Шешуі: 88-26=62

Жауабы: 62 км ұшты.

Аққу-88 км

Аққу-26 км артық

Көгершін неше км ұшты

Шешуі: 88-26=62

Жауабы: 62 км ұшты.

Кері есеп құру, оны шығару.

№ 9 1 оқушы тақтаға қалғаны орындарында орындайды.

АВСД-шаршы

АВЕ, СЕД, ВЕС, АЕД-үшбұрыштар

«Ойлан, тап» ойынның жауабы:

(444-44):4=100

Шығармашылық жұмыс:

Теңдік тура болатындай етіп, амал таңбаларың және  жақшаларды қой.

1* 2* 3* 4* 5* 6= 1

1 тапсырма. Ауызша санау

Әрбір торкөз 4 апельсин деп санасаңдар, әрбір себетте неше апельсин бар?

8         6          9        12
16        32       24       36        48

Әрбір торкөз 3 кг алма деп санасаңдар, әрбір себетте неше кг алма бар?

8         6          10        7
12           24       18        30        21

3 оқушы бірінші болып тапсырған кредит алады. Кредитқа 2 монета беріледі.

2 тапсырма. Банк жүйесі деген ұғым бар. Банк жүйесі дегеніміз- ол қаланың әр ауданында не болмаса басқа қалаларда осындай банктер жұмыс істейді дегені. Білім банкі қандай қалаларда бар екенін анықтайық. Дәптерлеріңе бағанмен мысалдар шығарасындар.

468*13                       8592 : 6                   716*2

817*43                       19456 : 8                      6000-4568

6534-879                 8642-905                     1131*5

4308+249                4805+2609              1264+168

908*20                     2864 : 2                    3707*2

304*8                       4065+2019               23*12

Қатармен жұмыс.

Жауаптары:

6084-С

35131-Ы

5655-М

4557-Л

1432-А

2432-Е

7737-Й

7414-Т

18160-Н

3 қала:  АСТАНА, АЛМАТЫ, СЕМЕЙ.

3 тапсырма

Білім банкі «Үлгілі депозит» ашуға болады деп жариялайды. Онда үш саты бар.

1 саты- жай есеп

Екі қаладан бір мезгілде екі машина бір – біріне  қарама- қарсы жолға шықты. Олардың біреуі кездескенге дейін 348 км, ал екіншісі одан 3 есе кем жол жүрді.Қалалардың арасы неше километр?

2 саты- орташа есеп

Ерзат бағасы бірдей 5 кітап, ал Азат 3 кітап сатып алды. Ерзат Азаттан 180 тенге артық төледі. Кітап қанша тұрады? Олардың әрқайсысы қанша төледі?

3 саты- күрделі есеп.

Шаруа қожалығы 1128 т бидай, одан 250 т кем қара бидай және бидайдан 8 есе кем арпа сатты. Шаруа қожалығы барлығы қанша астық сатты?

Осыған байланысты әркім өз мүмкіндігіне қарай есеп алады.

Тақтада шығарылады.

4 тапсырма.

Білім банкі оқу курсын ашып жатыр. Мұнда «Банк менеджері», «Озат тұтынушы» деген лауазым беріледі.

Ол үшін күрделі теңдеу шеші керек.

Х+1800=20*360

A*8=640+160

№1 ауызша

А)І разрядтың 9 бірлігі ;Ә) ІІ разрядтың 9 бірлігі ; Б) ІІІ разрядтың 9 бірлігі  бар сан.

999

№2

ІІІ разрядтың 4 бірлігі, ІІ разрядтың 6 бірлігі, І рарядтың 9 бірлігі бар санды жаз және оқы.

Оны разрядтық қосылғыштарға жікте.

469=400+60+9.

№3

А)ІІІ разрядтың 7 бірлігі , екінші разрядтың 5 бірлігі және І разрядтың 2 бірлігі  бар сан;

Ә) бірліктер класының 702 бірлігі  бар;

Б) Бірліктер класының 700 бірлігі;

В)бірліктер класының 52 бірлігі

Г) бірліктер класының 750 бар сандарды жаз және оларды разряд қосылғыштарға жікте.

А)752=700+50+2  Ә)702=700+2  Б) 700=700   В) 52=50+2   Г) 7520=700+50.

№4

6-разрядтың 7 бірлігі, бесінші разрядтың 5 бірлігі және 4-разрядтың 2 бірлігі бар;

Мыңдар класының 702 бірлігі бар:

Мыңдар класының 700 бірлі бар;

Мыңдар класының 52бірлігі бар;

Мыңдар класының 750 бірлігі бар санды  жаз және разряд қосылғыштарға жікте.

752 000=700000+ 50 000+ 2000

702 000=700000+2000

700 000=700000

52 000=50000+2000

750 000=700000+50000

№5 ауызша сандарды оқы

№6

А. Шарты:                                                                                           Шешуі:

Бүркіт-30 жыл                                                                                   30*10  =300

тасбақа                                        10 есе артық

Т/к. Тасбақа-?                                                                               Жауабы: Тасбақа-300

Б. Шарты:                                                                                                Шешуі:

бүркіт -30 жыл                                                                                           30*10=300

тасбақа —                                                                         10 есе кем

Т/к тасбақа ?                                                 Жауабы: Тасбақа 300 жыл

№7

А. Шарты:                                                                                           Шешуі:

Сиыр -600                                                                                600/3=200

Жылқы                                        3 есе кем

Т/к. Жылқы -?                                                                               Жауабы: Жылқы-200

Б. Шарты:                                                                                                Шешуі:

Сиыр -600                                                                                           600/3=200

Жылқы —                                   3есе артық

Т/к Жылқы  ?                                                 Жауабы: Жылқы-200

№1

t1=96км : 24м/мин

t2=48м : xм/мин

t3=a  : 6м/мин

№2

t=96м : 24м/мин = 4мин

t=48м : 12м/мин = 4мин

t=24м : 6м/мин = 4мин

s,v өзгерді. t  тұрақты

v кемісе, s кемиді, t тұрақты.

v кемісе, s кемиді.

V артса, s артады.

№3

t=180км : 90км/сағ

t=150км : xкм/сағ

v=90км/сағ + xкм/сағ

s=180км + 150км

№4

Шешуі:  t=48км :  16км/сағ = 3сағ

s=8км/сағ * 3сағ = 24км

Жауабы: 48км ді 3 сағатта, 8км/сағ жылдамдықпен 24км жүрген.

Шешуі:S=16км/сағ*3сағ=48км

V=24км:3сағ=8км/сағ

Жауабы: S=48км, V=8км/сағ

Шешуі: S=16км/сағ*3сағ=48км

S=8км/сағ*3сағ=34км

48км+24км=72км

Жауабы: Барлығы 72км жол жүрген.

№5

9100 : 26=350

1680 : 28=50

1740 : 29=60

1620 : 27=60

№6

X=25494

X=608

X=1486

X=52200

X=1203

X=54090

Геометриялық фигураларды топтау.

Кесінді

Түзу

Сәуле

Бұрыш

Енді оқулықтағы №1 ,№ 2 есептерді шығарамы

    №1 есеп

1   60 км/ сағ- 7 сағ                   60·7=420

80 ·  7 =  560

2    80 км/ сағ  —  7 сағ                420  +  560  -=  980

Ара қашықтығы  -?

Жауабы :  980 км .

Кері есеп :

Ара қашықтығы-980 км                     60 .· 7 = 420

7 сағ -60  км/ сағ                                 980 -420 =560 км

7 сағ-  ?  км/ сағ                                  560 :7   = 7сағ

Жауабы:      Жылдамдығы    80 км/ сағ

Ара қашықтығы -980 км                       60 · 7 =420

60 км/ сағ-  7 сағ                                   980-420=560

80 км/ сағ -?  Сағ                                  560  : 80= 7сағ

2 есеп

Ара қашықтығы -900 км

5  сағ- 80 км / сағ

сағ- ? км/ сағ

80 · 5 =400            900 -400 = 500         500 :5 =100

Жауабы : 100 км/сағ.

Кері есеп :

80 км/ сағ -5 сағ                                    80· 5 = 400

100 км/ сағ -5 сағ                                  100 ·5 =500

Ара қашықтығы -?                                400  + 500 =900 км

Жауабы:   900 км .

Сергіту сәті .

Боялған фигуралардың ауданын тап

Бірінші қандай фигураның ауданын таптың ?

Үлкен шаршының ауданын :    6*6=36 м2

Кіші шаршының ауданын :      2*2=4 м2

36-4=32 м2

Қандай ұқсастығын ,айырмашылығын байқадыңдар ? — деп

оқушыны ғылыми негізде ұғынуына дағдыландырамыз.

Ұқсастығы:         Үлкен шаршы мен кіші шаршының өлшемдері

бірдей.

Айырмашылығы   Шыршалардың   орналасуында

3 кезең.    Мақсатыма жеттім .

№3 есеп .

Бастапқы  ара қашықтық .-142 км .

5 сағ -842 км.

І. 5 сағ -325   км.

ІІ. Жылдамдығы   -?

842-(325+142)=842-467=375 (км)

375:5 =75км/ сағ

Жауабы:  75 км/сағ.

Тұжырымдама жасалды. Санды өрнек құрылды.

Үйге тапсырма:   №6 және №9 есептер түсіндіріліп

беріледі.

                              Қосымша   тапсырма .

Фигураның ауданын ,периметірін, көлемін өрнектеуге  

                  «Өрнекті оқы» кестесін қолдану .

3600+4200       36000+42000               360000+420000

4200+3600        42000+36000               420000+360000

Қосу амалының қандай қасиетін білесің? Қосындылардың мәндерін тексер.

Әр қатардың мысалдарын  бір-бірімен салыстыр. Мәндерін салыстыр. Өз беттерімен орындайды.

999+1     1000-1           10000-1             9999+1      40000-1

39999+1         799999+1             800000-1

Кез келген санға 1-ді қосқанда не шығады? 0-ден  басқа  кез келген саннан 1-ді азайтқанда не шықты.

6-слайд 5. Ойын «Не артық?»

Грамм, сантиметр,  килограмм, тонна, центнер

6. Интерактивтік тақтаға көңіл бөлу.

7-слайд 20000, 30000 және 50000 сандарын пайдаланып, қосу және азайту  амалдарымен байланысты тура теңдік құр. Оларды бір-бірімен салыстыр.

      8-слайд V. Сергіту сәті.  Көз жаттығуын жасау

7. Есеп шығару. Жұппен жұмыс істеу. Бір бірін тексеру.

21+3+9+27                  2100+300+900+3700

(21+9)+37+3               (2100+900)+(3700+300)

(21+9)+(37+3)             (2100+900)+(3700+300)

(37+3)+21+9               (3700+300)+2100+900

9-слайд 8. Шығармашылық жұмыс:

Х

—————

—  24

:   3

*  5

+  7

———-

10 –слайд   9. «Тез есептеп үйрен» ойынын ұйымдастыру.

Теңдеу шешу.

600+х  =7600                6000+х  = 76000

8600-х  =  600              76000-х   =6000

1 т-1000 кг    1 т – 10 ц        1 ц – 100 кг 1 кг – 1000г

2. №2. Жазуды жалғастыр. Өз беттерімен жұмыс істейді, бір-бірін тексереді.

А) …. килограммда 1 тонна бар, ә) 10 центнерде 1 …… килограмм, б) ….. килограммда 1 ….. бар.  В) 1000 граммда 1 …. бар.

5. І-топ №4, ал ІІ-топ №5 орындайды.
6. 3 қатарға бөлініп жарыс ұйымдастыру. «Кім тез» ойыны.

№ 7

127*5-207                  270:9+670                         315*3-105

360-540:6                    720:8-67                            321*9+321

94*4+325                    325:5+54*6                       492:6*2

Кестедегі мәліметтерді тоннамен арқылы өрнекте.

а)

1 оқушы тақтада, ал қалғандары орындарында орындап, талданады.

ә) Кестедегі мәліметтерді тонна мен килограмм арқылы өрнекте.

В) Каспий теңізінің ең терең жері 1025 м. Километрмен өрнекте.

№ 9 «Кім тез есептейді?»  бір-бірден тақтаға шығып бос орынға тиісті санды жазады.

…т + 405 … = 32405 кг

… км + 405 … = 32405 м

…+405 г= 32405 г

… + 405 мм =32405

№ 8 Қабырғаларының ұзындығы 2 см 5 мм және 3 см 4 мм тік төртбұрыш сыз. Периметрін тап.

Кім бірінші дұрыс шығарады? Жауабы: Р=11 см 8 мм

Р= 2 см 5 мм+ 3 см 4 мм+ 2 см 5 мм+ 3 см 4 мм = 11 см 8 мм

№9

3км 9 м 8дм 7см * 3км 9м 8дм 6см

3км 0м 0дм 8см * 3км 0м 0дм 9см

3мыңд. 0жүзд. 0 онд.8 бірл.* 3009

№ 7

127*5-207                  270:9+670                         315*3-105

360-540:6                    720:8-67                            321*9+321

94*4+325                    325:5+54*6                       492:6*2

№ 9 сурет бойынша фигуралардың оқылуын жазу.                          А                                                О

Үшбұрыштар:АВО,АВМ,МАО,МВК, КАВ,МКВ,КМА.

Төртбұрыш:КАОВ,МАОВ, МАВК.

Көпбұрыш:МАОВК                                                                        М                                               В

№1 топпен олрындау

Санды өрнектер                                                             Әріпті өрнектер Өрнектер деп айтуға болмайды

(45+25)                                                                    а+5                                                     72/х=24 /3

42>72/9+20                                                12/х+24                                              12/х=24/6

(34+10)                                                       х-3

923*4+90-10*5                                          (х+2)+16*4

№2 тақтаға 4 оқушы. Санды өрнек түрінде жазып көрсет және оқы:

А) (15/5)/2 ә) 32*2-24  б) (27-2)/5 в)69/3 +20

№3 тақтаға 4 оқушы. Әріпті өрнек түрінде жазып көрсет:

А)(а-3)*2  ә)32/2+а б) (а+2)*5;

Оқушыларды  топқа бөліп жарыстыру.Олар әріптіжәне санды өрнектер болады.

Мысалы санды өрнектер тек санды өрнектерді жазып мәнін тапсағ әріаті өрнектер тобы әріпті өрнектерді ықшамдайды.

№4. Санды өрнектердің тапсырмасы.Олр өзара бір оқушы шығарады ол тақтаға есептерін шығарып көрсетеді.

№5 Әріпті өрнектерге олдар да бір оқушыны тақтаға шығарып, есептерін шығарады.

№6  Мазмұнды есеп.

екі топ бірі бірден оқушы шығарып, олар а) және ә) варианттарын шығарады.

Шарты:

32г темір-4 шеге

Т.к 400г ? шеге 1 шеге ? г темір

Шешуі:

32/4=8

400/8=50

Жауабы: шегеге- 8г темір; 400г темірден-50 шеге жасайды.

Ә)Шарты:

Ұзын шеге-7 жәшік

Қысқа шеге-13 жәшік

Барлығы-200кг

1 ұзын шеге  жәшік=1 қысқы шеге жәшік

Т.к ?кг ұзын шеге.? Қысқа шеге.

Шешуі:

200/13+7=10

7*10+13*10=200

Жауабы:ұзын шеге-70кг

Қысқа шеге-130кг

№7 Тақтаға екі топтан оқушы шығады

А) 4кг-64 теңге

Т.к 1кг?теңге

40 кг? Тенге

Шешуі:

64/4=16   16*40=640

Жауабы:1кг- 16 тенге,40кг-640 тенге