Сұлтан Қалиев

а) білімділік:

ә) дамытушылық:

б) тәрбиелік:

Қазақ балалар әдебиетінің атасы – Сұлтан Қалиевтің өмірі мен шығармашылығынан мәлімет бере отырып, бар өмірін білім мен тәрбиеге жұмсаған, халқының адал кемеңгері екендігін дәріптеу;

Оқушыларды ізденуге, дәлелді мысалдар арқылы сауатты сөйлеуге, шығармашылыққа баулу, танымдық қабілеттерін арттыру, қосымша деректер арқылы дүниетанымын кеңейту;

Оқушыларды ұлтжандылыққа, адамгершілікке, отансүйгіштікке тәрбиелеу;

Түсіндіру, сұрақ-жауап, талдау

Әдебиет, орыс тілі, ағылшын тілі, түрік тілі

—         Оқушыларды түгендеймін;

—         Сабаққа дайындығын тексеремін.

Үй тапсырмасын тексеру:

Оқушылардан «Жақсы кітап ақылды адамның әңгімесімен бірдей» тақырыбына жазылған ой толғауларын тексеріп, тақырып негізінде қосымша сұрақтар қоямын.

Өткен сабақты бекіту:

Өткен сабақты сөзжұмбақ арқылы  бекітіп, жаңа сабақтың тақырыбын анықтаймыз.

Сөзжұмбақ сұрақтары

1.     «Менің атым Қожа» повесінің авторы кім? (Соқпақбаев)

2.     Машқар Гумеров қай жерде дүниеге келді? (Башқұртстан)

3.     Ескен Елубаевтың пьесасы? («Балабек»)

4.     Машқар Гумеровтің әңгімесі? («Саятхана»)

5.     Жер-су атауларына, адам есіміне, газет-журнал атауларына байланысты айтылатын сөздер қалай аталады? (Жалқы есім)

6.     «Менің атым Қожа» повесіндегі Қожаның ұстазы? (Майқанова)

7.     Қастек Баянбаевтың балаларға арналған әңгімесі? («Құс сүті»)

8.     –мақ, -мек, -бақ, -бек, -пақ, -пек қосымшалары арқылы жасалатын келер шақтың түрі? (Мақсатты)

9.     Бірігу, қосарлану, тіркесу арқылы жасалатын сөздер қалай аталады? (Күрделі сөздер)

10.                       Машқар Гумеровті әдебиетке, соның ішінде балалар әдебиетіне алып келген публицист жазушы? (Иманжанов)

11.                       –атын, -етін, -йтын, -ған, -ген қосымшалары арқылы жасалатын етістіктің түрі? (Есімше)

12.                       1923 жылы Павлодар облысының Шарбақты ауданында дүниеге келген ақын? (Әлімбаев)

 
Жаңа сабақты түсіндіру:

Сұрақ-жауап.

1.     Балалар ақындарынан кімдерді білесіңдер?

2.     Сұлтан Қалиев кім?

3.     Сұлтан Қалиевтің балаларға арналған қандай шығармаларын білесіңдер?

Тапсырма №1

Сөйлемді көшіріп жазып, жалқы есімнің астын сызыңыз.

1.     С.Қалиевтің балаларға арналған жинақтары: «Өлеңдер», «Дүрбі», «Қасиетті тақия», «Сәлем, саған мектебім», «Кішкентай астрономдар», «Бақыт деген не?», «Мен мектепке барамын».

2.     С.Қалиевтің «Қасиетті тақияның» оқиғасы сәбидің әжесінен естіген әңгімесі ретінде баяндалады.

Тапсырма №2 (Топшама)

             І топ

         Балдырған

Б – дауыссыз, ұяң

а – дауысты, жуан, ашық, езулік

л – дауыссыз, үнді

д – дауыссыз, ұяң

ы – дауысты, жуан, қысаң, езулік

р – дауыссыз, үнді

ғ – дауыссыз, ұяң

а – дауысты, жуан, ашық, қысаң

н – дауыссыз, үнді

             ІІ топ

          Жамбыл

Т/қ: жуан (а, ы)

       жіңішке

Ж/қ: ашық (а)                          Шешуі: 6     ꞊ 2     (а+ы)

қысаң (ы)                                            4     (ж+м+б+л)

Е/қ: еріндік

езулік (а, ы)

Сөйлемге морфологиялық талдау жасаңыз.

Ақынның біраз өлеңдері орыс, украин, грузин, әзірбайжан тілдерінде аударылды.

Ақынның – дара, негізгі, жалпы, деректі, -ның – ілік септігі

біраз –         мөлшер үстеу

өлеңдері –   дара, негізгі, жалпы, -дер – көптік жалғау, -і – тәуелдік жалғауының

ІІІ жағы

орыс –  

украин –

грузин –           дара, негізгі, жалпы, атау тұлғалы зат есім

әзірбайжан –

тілдерінде –    дара, негізгі, жалпы, -дер – көптік жалғау, -і – тәуелдік

жалғауының ІІІ жағы, -нде – жатыс септігі

аударылды – болымды, -ыл – ырықсыз етіс, -ды – жіктік жалғауының ІІІ жағы

Сергіту сәті.

Оқушылар Сұлтан Қалиевтің жұмбақтарының шешуін табады.

1.     Жасыл ине киімім,

Жайлаймын тау биігін.

Жаңа жылды тойласаң

Үйіңдемін төріңнің.            (Шырша)

2.     Дөп-дөңгелек қос шыны,

Бұзылмайды достығы.

Өмір бойы екеуі

Қол ұстасып өтеді.         (Көзілдірік)

3.     Қос қанатын иіп ап,

Жарға келіп қонады.

Қара киім киіп ап,

Балшықтан үй соғады.    (Қарлығаш)

4.     Жайшылықта жекесің,

Қарай қалсаң – екеусің.   (Айна)

5.     Кейде жарты, кейде бүтін дөңгелек,

Түн болғанда шомылады көлге кеп.   (Ай)

Тапсырма №3

Сұлтан Қалиевтің «Сәлем, саған мектебім», «Мен мектепке барамын» атты шығармаларының тақырыбын негізге ала отырып, сурет бойынша шағын мәтін құрыңыз.

Жаңа сабақты бекіту:

Тест сұрақтары

1. 1943 жылы Жамбыл облысының Жамбыл ауданында дүниеге келген балалар ақыны?

а) Қастек Баянбаев

в) Мұқан Иманжанов

с) Сұлтан Қалиев +

д) Бердібек Соқпақбаев

е) Ескен Елубаев

1. Сұлтан Қалиев 1957 – 1961 жылдар аралығында қай оқу орнында білім алды?

а) Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университетінде

в) Жәңгір хан атындағы аграрлық университетінде

с) Ж.Досмұхаммедов атындағы педагогикалық колледжінде

д) Жүргенов атындағы Өнер академиясында

е) Абай атындағы педагогикалық училищесінде +

1. С.Қалиевтің Бақытжан Момышұлынан аударған әңгімесі?

а) «Менің атам»

в) «Мен әлі сәбимін» +

с) «Ақымақ тышқан туралы ертегі»

д) «Пілдің баласы»

е) «Степа ағай»

1. Ақынның «Мен мектепке барамын» атты туындысы қай жылы жарық көрді?

а) 1982 жыл +

в) 1983 жыл

с) 1984 жыл

д) 1985 жыл

е) 1986 жыл

1. С.Қалиев 1973 – 1991 жылдар аралығында қандай басылымда жауапты хатшы қызметін атқарды?

а) «Ұлан»

в) «Айгөлек»

с) «Мөлдір бұлақ»

д) «Балдырған» +

е) «Еңбек туы»

1. Ақынның аудармасын табыңыз.

а) «Қандай болып өсемін?»

в) «Ақымақ тышқан туралы ертегі» +

с) «Сәлем, саған мектебім»

д) «Сыныққа сылтау»

е) «Қомағай бақа»

Үйге тапсырма: Кесте толтыру

Бағалау:

Сабақта белсенділік танытқан оқушылард