Тарихи карталар
Сабақтың тақырыбы . Тарихи карталар
Сабақтың мақсаты :
Білімділік: Оқушыларға карта тарихы , қазақ жері жайлы карталық мәліметтер туралы түсінік
беру.
Дамытушылық: Оқушыларға сұрақтар , тапсырмалар беру арқылы ойлау, есте сақтау қабілетін
дамыту.
Тәрбиелік: Оқушыларды бірлікке, адамгершілікке , елін , жерін сүйе, құрметтей білуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі : Дәстүрлі
Сабақтың типі : Жаңа сабақты меңгерту.
Сабақтың әдісі : Ауызша баяндау, сұрақ –жауап.
Көрнекілік : Сызбалар , кесте.
Құрал – жабдық : Карта.
Сабақ барысы : І. Ұйымдастыру .
а) Сынып оқушыларын түгелдеу.
ә) Оқушылар назарын сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау , бағалау.
Тақырыбы:Тарих және кеңістік .
- Кеңістік ұғымы
- қазақ халқының кеңістік туралы ұымдары.
ІІІ . Өткен сабақты бекіту.
- Кеңістікті қалай түсінесің ?
- кестені толтыр.
| Сақтардың әлемнің үш құрылымы туралы түсінігі | Ежелгі түріктердің кеңістік туралы ұғымы | Қазақтар кеңістікті қалай атаған ? |
3 . Тест тапсырмалары.
1) Күнге табынудан қазақ жерінде қандай ескерткіштер қалған ?
А) пирамида ә) «мұртты қорған» б) обалар В) кесенелер
2) Ежелгі түріктер неге табынған ?
А) тәңірге ә) жаратушыға б) күнге В) тауға
ІҮ. Жаңа сабақ
1 . Карта тарихы
немісше – «түпнұсқа»
Карта
грекше – «жазу папирусы»
Карта түрлері
Тарихи географиялық саяси экономикалық
Алғашқы карталар — Қытайда жасалды
Карта жасау ісі дамыды — Ежелгі Грекияда
Ежелгі карталар
| р\с | Ежелгі карталарды жасушылар | Қамтылған жері |
| 1 | Геродот | Жердің кескін картасын алғаш жобалап жасады. Оған Ежелгі Грекия жері енді. |
| 2 | Птолемей | Б.з.б. ІІ ғ. «география» кітабын жазып , оған қосымша дүние жүзінің картасын жасайды. 26 мемлекеттің аумағы қамтылады. Еуразия, Африка құрлықтарының бедері қазіргі кескініне біраз жақындайды. |
| 3 | Ұлы ойшыл , саяхатшылар әл – Идриси,Ибн Хаукал | Дүние жүзі және Орта Азия картасының түпнұсқасын құрастырып , қолжазбаға енгізген. |
| 4 | Махмұд Қашғари | ХІ ғ . қазақ жерінің саяси – этностық тарихы туралы дерек береді. |
ХҮІ – ХҮІІ ғ . – Италия , Голландия елдерінде карта жасау ісі жолға қойылды.
«Худад әл — Әлемде » ортағасырлық құнды еңбек , қарлұқтар жайлы дерек бар.
Әл-Идриси «Сурат әл- ард»( «Жер беті суреті») – Қазақ жеріндегі ежелгі қалалар , таулар мен
өзендер жайлы , қимақтың 16 қаласы аталады.Ертіс өңірін мекендеген тайпалар
Орыс ғалымы С.Ремезов – ХҮІІ ғ. «Сібірдің сызба кітабы» — алғаш рет қазақ жерін өзі жазған
кітабындағы картаға түсірген.
И.Г. Ренат – Тұтқындағы швед офицері – қазақ жерінің картасын Жоңғария ханының
тапсырмасымен жасайды.
Ш. Уалиханов – Ыстықкөлді алғаш рет топографиялық картаға түсірді.
Ү. Жаңа сабақты бекіту.
- Карта не үшін қажет ?
- Әлемде алғаш карталар қалай жасалды ?
- Көне және ортағасырлық сауда мен көш жолдары туралы не білесің ?
ҮІ. Қорытындылау.
ҮІІ . Үйге тапсырма
Тарих және карталар
Өздерің тұрған елді мекеннің картасын жасап келу.