Қасым Аманжолов

Қасым Аманжолов

Алматы облысы Қарасай ауданы «Шамалған станциясындағы қазақ орта мектебі мектепке дейінгі шағын орталықпен» мемлекеттік мекемесінің  қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Азиза Жубанова

Сабақтың тақырыбы: Қасым Аманжолов

Сабақтың мақсаты:Тәрбиелік: Туған жерді сүюге, құрметтеуге тәрбиелеу

Білімділік: Қасым Аманжолов өмірі мен шығармашылығы туралы мәлімет беру

Дамытушылық: Есте сақтау қабілеттерін арттыру

Сабақтың түрі: дәстүрлі емес, типі: лекция сабақ

Әдістері:  түсіндірмелі баяндау, сұрақ жауап, сөздік

Барысы:

І. Ұйымдастыру

ІІ. Сабақтың тақырыбы мен мақсатын хабарлау.

1911 жылы қазіргі Қарағанды облысының Қарқаралы ауданындағы Қызыларай қыстауында дүниеге келген.

1923 жылы Қасымды ағасы Ахметжан Семейдегі бастауыш мектеп-интернатқа түсіреді. Мектептен кейін Қасым Семей мал-дәрігерлік техникумында оқиды. Оны тәмамдағаннан соң Оралдаға педагогикалық институтқа түседі. 1930 жылы Алматыға барып «Леніншіл жас» газетінің редакциясына қызметке тұрады. 1931 жылы Қасым Лениградтағы орман шаруашылығы институтына түседі, бірақ аяқтай алмай, Оралға келіп, «Екпенді құрылыс» газетіне қызметке тұрады. 1933 жылы міндетті әскер қатарына алынып, оны сол Орал қаласында өтейді.

Алғашқы өлеңдерін Қасым Семейде жазған. Оларқабырғагазетінеғанабасылыпжүрген. Кейінолдәптеріжоғалыпкеткен. Сондықтан 1930 жылдарғадейінжазғанөлеңдерісақталмаған. 1930 жылыжазғанөлеңдеріөзіқызметістепжүрген «Лениншілжас», «Қызыләскер» және «Пионер» газеттеріндежарияланған.

Қ.Аманжоловтыңақын, азаматболыпқалыптасуына Орал қаласыүлкенәсеретті. Осы қаладаолеңалғашқымахаббат, жастықжырларынжазды. 1935 жылыәскерқызметіненбосасыменҚасымОралдың театр труппасынұйымдастырып, өзікөркембасқарушысыболады. Бұл труппа тез өсіп, аз уақытішінде театр болыпқұрылды. МұндағыҚасымныңеңбегіөтезореді. Осы кездеріҚасымныңақындық, әншілік, артистік таланты жұртшылыққатанылды.

1936-1941 жылдарыҚ.АманжоловАлматығабарып, «СоциалистікҚазақстан», «Лениншілжас» газеттерінде, ЖазушыларОдағындақызметістейді. Бұлкездеріолөлеңменқатарәртүрлітақырыпқамақала, очерк, фельетон жазады.

1939-1941 жылдарарасындаҚасымныңшығармашылықелеуліөрлеудәуірібасталады. Осы кездердежазған «Нар тәуекел», «Дауыл», «Көкшетау», «Орамал», «Заула, заулаТурксиб», «Сұлтанмахмұттуралы баллада» сияқтыөлеңдеріндеөрістіойлар, тереңсезімқуаты, өткіртілбайлығыбайқалады. Және де Пушкин, Лермонтов, Шевченко, Байрон, МаяковскийдіңшығармаларынқазақтілінеаударуыҚасымныңшығармашылықөнерініңөсужолынанықтайтүседі. Қасымқалыңжұртшылыққаөзініңақындығы, аудармасыменғанаемес, соныменқосаәнімен, домбра, сырнай, скрипка, пианино тартатынәдеміөнерімен де танылған. Олөзөлеңінеәншығарудыөтеқызықкөрген. «Дариға», «Туған ел» аттыөлеңдерібүгінгіжақсыәндертізімінеқосылады. Қ.Аманжоловтыңбіріншіөлеңдержинағы 1938 жылы «Өмір сыры» дегенатпеншықты. 1940 жылыҚасымМаяковскийдің он шақтыөлеңінаударып 1941 жылы «Бар дауыспен» дегенатпенжекежинақетіпжариялады.

Қ.Аманжолов тек қана лирик емес, соныменқоса эпик ақын. «Дүниеқандайжап-жарық», «Сақыпжамал», «Күйімтасыпбарады, күйімтасып», «Жанымсәулем, еркешім, қызылгүлім» аттыөлеңдеріҚасымныңлириктігінтанытса, «Ақынөлімітуралыаңыз», «Боран», «Біздіңдастан», «Жамбыл тойында» аттыпоэмаларыоныңэпиктігініңдәлелі.

Қасым 1941-1945 жылдарыҰлыОтансоғысынақатынасып, жауғақарсықолындағықаруымен де, қаламымен де белсенекүресті. Соғысқааттанаралдындаақын «Мазасыз музыка», «Қоштасу», «Бейсекештің бес ұлы» сияқтыпатриоттықөлеңдерінжазады. СоғысмайданындажүріпҚасымкөптегенлирикалыөлеңжазған. «Үстімдесұршинелім», «Мартбек», «Жеңісдауысы», «Орал», «Ертіс», «Сибирь», «Сарыарқа» сияқтыөлеңдерітуғанжердің сыр-сипатын, сұлулықбейнесін, соғысөмірінсуреттейді. Ал «Елге хат», «Достарқайдажүрсіңдер?», «Ағайға» дегенөлеңдерітуғанелді, досжорандарын, ағайын-туыстарынсағынғансолдаттыңсезімдүниесінжырлайды.

1943 жылғысұрапылкезеңдедүниегекелгенҚасымныңбіререкше, өлместуындысы – «Ақынөлімітуралыаңыз» атты поэма. Бұл поэма Қасымныңатынаспандатып, ақындықдаңқыншырқаушыңғашығарғантұлғалытуынды. Бұл поэма ҰлыОтансоғысыныңмайданындажаудыңқоршауындақалыпқойып, ерлікпенқазатапқанҚасымныңжақындосы, жасақынА.Жұмағалиевтуралы.

ҰлыОтансоғысыаяқталғансоңҚасым майдан өлеңдерін газет-журналдарғакөптепбастыруменқатаржаңаөлеңдержазды. Осы кездеріоның «Біздіңдастан» поэмасыжазылып, таңдамаларыөлеңдержинағы «Дауыл» дегенатпенжарықкөрді. 1949-1952 жылдарыҚ.Аманжоловтың «Балбөбек», «Нұрлыдүние» жинақтары «Таңдамалышығармалар» жинағыбасылыпшықты.

1947 жылданбастапҚасымсырқаттанып, ара-тұражатыпқалыпжүрді. Біраққандайауырқалдежатса да, өлеңжазуынтоқтатқанжоқ. СырқатыдендегенкездердеҚасымөлеңдеріндеөзініңақындықөмірітуралыжазатын. Бұғандәлелоның «Өзімтуралы» аттыөлеңі. Бірақбұлөлеңдіаяқтамайкетті. 1954 жылықыркүйек-қазанайларындаҚ.АманжоловҚазақстанЖазушыларының ІІІ сьезініңашылуынақатынасты. Осы жылдыңжелтоқсанайынанбастапсырқатымендейтүсті. 1955 жылы 18 — қаңтардаҚасыммәңгіліккекөзжұмды.

Өмірденертекеткенімен, Қасымныңмәңгіжасайтынасылжырларықалды. Солжырларыақынатынөлтірмейді. БұлкүндехалықтыңсүйіктіақыныҚ.Аманжоловтыңжарқынбейнесі ел жүрегінде. Оныңшығармаларыорысжәнебасқа да халықтардыңтілдерінеаударылған. ҚарағандыдаҚ.Аманжоловқұрметінекөшеаталған. Қарқаралыауданындағыбұрынғы Фрунзе совхозынаҚасымАманжоловесіміберілді.

ІҮ. Ақын туралы оқушылар пікірлерін тыңдау

ҮІІІ. Үйге тапсырма: Реферат. Ақын шығармалары