Паскаль тілінде мәтіндік ақпаратты өңдеу

Сабақтың тақырыбы:  Паскаль тілінде мәтіндік ақпаратты өңдеу.

 

Мақсаты:

1. Символдармен, мәтінмен атқарылатын жұмыстар туралы жалпы түсінік береді, программалауда Паскаль оперторларын тиімді қолдану дағдысын қалыптастырады.

2. Программаны ықшам, сапалы жазу дағдысын дамытады.

3. Программа мәтінін, нәтижелерін экранға шығару интерфейісіне  эстетикалық талап қоя біледі.

 

 

 

  Char     – айнымалының мәні жеке символ болатынын білдіретін тип,

String   —  айнымалының мәні сөз/сөйлем екенін білдіретін тип, мәндегі символдар саны 256-дан аспауы керек.

Text     —  мәтіндік тип, файл аттарын белгілеуде қолданылады.

Символдармен жұмыста жиі қолданылатын стандартты функциялар.

АтауыПроцедура немесе функцияШаманың типіәрекеті
Chr(x)функцияx — integerХ санын сиволға түрлендіреді
Odd(x)функцияx — integer=True,егер х -тақ,  =False х -жұп болса
Inc(x)процедураx — реттікX-ті  1-ге арттырады
Dec(x)процедураx — реттікX-ті  1-ге кемітеді
Inc(x,n)процедураx — реттік,
n — бүтін
X-ті  n-ге арттырады
Dec(x,n)процедураx — реттік,
n — бүтін
X-ті  n-ге кемітеді
Random(x)функцияx — integer0 мен x-1 аралғынан кездейсоқ сан табады
Randomфункция(0..1) аралғынан кездейсоқ сан табады

Мәтінмен /сөз-сөйлем/ жұмыста жиі қолданылатын функциялармен процедуралар.

АтауыПроцедура немесе функцияШаманың типіәрекеті
Length(s)функцияs — stringS –жолының ұзындығын анықтайды. /Қанша әріп бар?/
Copy(st,poz,n)функцияst – string

poz,n-integer

St-сөзінің poz-нөмірінен бастап қатар тұрған n-символды көшіріп алады
Delete(st,poz,n)процедураSt-сөзінің poz-нөмірінен бастап қатар тұрған n-символды өшіреді
Insert(s1,s2,n)процедураs1,s2,- string, n — integerS1-сөзін s2-cөзіне n-нөмірінен бастап тіркеп жазады
Pos(s1,s2)функцияS1, s2- strings1 кіші сөзі s2-ұзын сөздің ішінде барма/жоқпа, соны анықтайды (егер жоқ болса нәтиже 0)
Str(i,s)процедураs- string, i- integer,і санын симол типіне өңдеп, нәтижесін s мәні ретінде жазады
Val(s,і,code)процедураs — string, і — integer, real

code — integer

Сөз ретінде берілген s санын бүтін н/е нақты санға ауыстырып, нәтижені i-дың мәні ретінде жазады. Қате жоқ болса code=0
UpCase(c)функцияc — charЛатынның кіші әріптерін бас әріпке ауыстырады
Chr(i)i- integerі санына сәйкес смиволды /әріпті ASC-код/ береді.
Ord(s)s-chrS символының бүтін сан түріндегі водын береді
 ТАПСЫРМА:

А) Берілген сөзде қанша «а» әрібі бар екенін анықтайтын программа жазыңыз.

 

program a_sanau;

uses crt;

var i,n,k: integer;

s: string;

begin

write(‘tanbalar tizbegin engiz, ‘);

read(s);

n:=length(s);  k:=0;

for i:=1 to n do

if (s[i]=’а’) or (s[i]=’a’) then k:=k+1;

writeln(‘sozdegi kichi «a»-lar sany — ‘,k);

end.  

С)  Оқулықтағы  121 беттегі 14 жаттығу;

/нұсқау: 0 мен 9 арасындағы сандардың АSC-кодтары 47- 59 аралығында жатады/.

 

program sanemes;

var i,n:integer;

s:string;

begin

write(‘tanbalar tizbegin engiz, ‘);

read(s);

n:=length(s);

 for i:=1 to n do

 if ((ord(s[i]))>47) and ((ord(s[i]))<59)

then writeln(s[i],’ ‘,’san’) else writeln(s[i],’ ‘,’san emes’);

readln;

end.

 

 

 

 

Проблеманың шешімін қолдану: Инсерт кестесін толтыру. 10 мин

 

Үйге тапсырма: Паскаль тілінде мәтіндік ақпаратты өңдеу.